Cơn sốt tiền số toàn cầu: Cởi mở ứng dụng và thận trọng giám sát

Chính phủ các nước chạy đua hoàn thiện khung pháp lý

Theo báo cáo của Mordor Intelligence, quy mô thị trường tiền số tính theo giá trị giao dịch ước đạt 1.330,43 tỷ USD trong năm 2024, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự kiến là 30,40% trong giai đoạn 2024 - 2029.

Sự bùng nổ của thị trường tiền số kéo theo sự gia tăng số lượng người sở hữu loại tài sản này. Theo báo cáo của Công ty đầu tư toàn cầu Henley & Partners, tính đến hết tháng 6/2024, toàn thế giới có 172.300 cá nhân nắm giữ 1 triệu USD tiền số trở lên, tăng 95% so với cùng kỳ năm 2023.

Tiền số, vốn được coi là một hiện tượng đầu cơ trước đây, giờ đây đã dần được các Chính phủ và nhà đầu tư xem là một lựa chọn chiến lược trong các danh mục đầu tư dài hạn. Mặc dù tương lai của tiền số vẫn còn nhiều điều chưa thể đoán trước, song với sự tiến bộ không ngừng của công nghệ và sự chú trọng ngày càng tăng từ các chính phủ, tổ chức tài chính và các tập đoàn lớn, tiền số có thể sớm trở thành một cấu phần quan trọng không thể thiếu trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Trong dòng chảy đó, nhiều quốc gia từng tỏ ra “dè dặt” với tiền số, cũng đã có những thay đổi đáng kể trước tiềm năng vô cùng to lớn của loại tài sản này.

Châu Âu là một trong những quốc gia đi đầu trong việc phát triển khuôn khổ quản lý tiền điện tử rộng rãi. Vào năm 2023, Liên minh Châu Âu đã thông qua bộ quy tắc về thị trường tiền số (MiCA) nhằm mục tiêu tăng cường sự minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng và đảm bảo tính ổn định của thị trường số trong khu vực.

Trong đó, MiCA bao gồm các quy định về định nghĩa và phân loại tiền số cũng như các quy định về cung cấp các dịch vụ liên quan đến tiền số. Ngoài ra, các nhà cung cấp dịch vụ tiền số sẽ phải đăng ký và chịu sự giám sát nghiêm ngặt của các cơ quan chức năng.

Tại Châu Á - nơi dẫn đầu thế giới về việc sử dụng tiền số, nhiều quốc gia cũng khá cởi mở với tiền số. Chính phủ Thái Lan đã ban hành 2 Nghị định khẩn cấp vào đầu năm 2018 liên quan đến hoạt động kinh doanh tài sản số, trong đó có tiền số và Nghị định sửa đổi về Luật Thuế đề cập đến chính sách thuế của giao dịch tài sản số.

Hai Nghị định này ra đời làm thay đổi tình trạng đầu tư của Thái Lan thông qua việc thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư vào lĩnh vực này.Nhật Bản cũng là một quốc gia ủng hộ tiền số sau khi ra mắt hệ thống cấp quyền cho các sàn giao dịch tiền số trong năm 2017.

Tại Nhật, các giao dịch tiền số đều do Cơ quan dịch vụ tài chính của quốc gia này quản lý và công dân của quốc gia này được tự do sở hữu hoặc đầu tư vào tiền số.

Hay như Nga, quốc gia này từng không công nhận tiền số và ban hành nhiều dự luật nhằm ngăn chặn việc sử dụng, khai thác tiền số. Tuy nhiên, vào tháng 8/2024, Tổng thống Vladimir Putin đã ký ban hành luật về tiền số, cho phép hợp pháp hóa hoạt động khai thác tiền điện tử từ tháng 11/2024.

Theo đó, các pháp nhân, doanh nhân và cả công dân có thể tham gia khai thác tiền số tại những khu vực quy định. Ngoài ra, Nga cũng đã thông qua luật đánh thuế 15% đối với hoạt động khai thác và giao dịch tiền số.

Nhiều quốc gia vẫn thận trọng

Trái ngược với xu hướng trên, nhiều quốc gia lại lựa chọn một cách tiếp cận thận trọng hơn đối với tiền số, trong đó, Trung Quốc hiện là quốc gia đang dẫn đầu thế giới về việc tăng cường kiểm soát thị trường tiền mã hóa.

Trước năm 2013, Trung Quốc từng là một trung tâm giao dịch tiền số hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, quốc gia này lần lượt ban hành lệnh cấm các tổ chức tài chính xử lý các giao dịch tiền số vào năm 2017 và cấm tất cả hoạt động khai thác tiền mật mã trong nước, cấm các sàn giao dịch tiền mã hóa và ICO, đồng thời chặn luôn việc truy cập vào các nền tảng giao dịch tiền mã hóa ở nước ngoài và ngừng cung cấp điện cho những thợ đào Bitcoin vào năm 2021.

Mặc dù gần đây, thái độ của Trung Quốc đối với tiền số đã có phần nới lỏng hơn song quốc gia này vẫn cân nhắc kỹ lưỡng về những thách thức và rủi ro tiềm ẩn liên quan đến tiền số nhằm bảo vệ thị trường tài chính.

Với mục đích tương tự, Algeria - một quốc gia ở Châu Phi cũng đã gia nhập danh sách các quốc gia thắt chặt kiểm soát đối với tiền số. Algeria đã cấm hoàn toàn việc sử dụng Bitcoin và các loại tiền số khác bất chấp nhiều tranh cãi.

Ấn Độ cũng có quan điểm khá phức tạp về tiền số. Chính phủ Ấn Độ đã thể hiện sự thận trọng đối với tiền số với các quy định nhằm kiểm soát chặt chẽ các hoạt động liên quan đến tiền số như sở hữu, khai thác và giao dịch.

Hay như Mỹ, một quốc gia đang chứng kiến sự bùng nổ rõ rệt nhất của thị trường tiền số, nhất là sau chiến thắng của Tổng thống Donald Trump, cũng đang “đau đầu” với việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý sao cho toàn diện và hiệu quả.

Với xu hướng tiền số sẽ còn bùng nổ trong những năm tới, các chính phủ trên thế giới, dù cởi mở với tiền số hay không, đều buộc phải xây dựng những quy tắc rõ ràng cho ngành công nghiệp này.

Tuy nhiên, theo World Economic Forum, cần phải sự nhất quán hơn trong việc quản lý và giám sát các hoạt động liên quan đến tài sản số, tiền số để có thể vừa tối đa hóa lợi ích từ tiền số vừa giảm thiểu rủi ro cho người dùng và hệ thống tài chính.

“Sự thống nhất về một số quy định liên quan đến tiền số trên phạm vi toàn cầu không chỉ còn là mong muốn mà đã trở thành yếu tố cần thiết để xây dựng một thị trường lành mạnh và thúc đẩy sự đổi mới không ngừng của nền tảng công nghệ này”, World Economic Forum cho hay.