Cuộc chiến đất hiếm: Mỹ có kịp thoát khỏi cái bóng Trung Quốc?
(VNF) - Việc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu bảy nguyên tố đất hiếm và nam châm vĩnh cửu, vật liệu then chốt trong quốc phòng và năng lượng tái tạo không chỉ gây xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn cho thấy rõ mức độ phụ thuộc đáng lo ngại của Mỹ vào Trung Quốc, quốc gia kiểm soát gần như toàn bộ chuỗi giá trị đất hiếm thế giới.
- Mỹ - Trung 'đình chiến' căng thẳng đất hiếm 11/06/2025 09:28
Khủng hoảng chuỗi cung ứng và áp lực tài chính
Các nguyên tố đất hiếm là thành phần không thể thiếu trong sản xuất máy bay chiến đấu, tên lửa, xe điện, máy bay không người lái, tua-bin gió, và cả trung tâm dữ liệu. Trong bối cảnh Mỹ và nhiều nền kinh tế phương Tây đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh và gia tăng chi tiêu quốc phòng, việc thiếu hụt những nguyên liệu này đe dọa nghiêm trọng tính ổn định của chuỗi giá trị toàn cầu và đặt ra rủi ro tài chính đáng kể.
Ví dụ điển hình là Ford Motor đã buộc phải tạm ngừng sản xuất tại nhà máy ở Chicago trong tháng 5/2025 do thiếu hụt nam châm NdFeB hiệu suất cao. Đây là hệ quả trực tiếp từ sự gián đoạn chuỗi cung ứng đất hiếm, cho thấy các cú sốc ngắn hạn có thể gây tổn thất lớn cho hoạt động sản xuất và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.
Washington và Bắc Kinh mới đây đạt được thỏa thuận tạm thời cho phép nối lại xuất khẩu đất hiếm trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, theo Reuters, các chuyên gia cảnh báo đây chỉ là một “khoảng nghỉ” mang tính tạm thời, chưa phải giải pháp dài hạn. Thỏa thuận này thiếu minh bạch về nội dung nhượng bộ từ phía Mỹ, cơ chế giám sát thực thi cũng chưa được công bố đầy đủ.

Trong thời gian chờ đợi, các doanh nghiệp Mỹ và châu Âu tiếp tục đối mặt với quy trình xin cấp phép xuất khẩu được đánh giá là có phần khó khăn từ Trung Quốc. Reuters dẫn lời các doanh nghiệp cho biết họ buộc phải cung cấp dữ liệu sản xuất chi tiết, thông tin khách hàng, mục đích sử dụng cuối cùng và hình ảnh cơ sở. Việc thiếu thông tin có thể dẫn đến trì hoãn vô thời hạn hoặc bị từ chối đơn hàng.
Nhiều chuyên gia tài chính cảnh báo các yêu cầu này không chỉ làm chậm quá trình ra quyết định đầu tư mà còn làm gia tăng chi phí vận hành và nguy cơ rò rỉ dữ liệu thương mại nhạy cảm, đặc biệt đối với các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng quốc phòng.
Chính sách ứng phó chậm trễ và thiếu đồng bộ
Trung Quốc hiện đang sở hữu 70% sản lượng khai thác đất hiếm toàn cầu và hơn 90% công suất tinh luyện, điều kiện then chốt để sản xuất nam châm NdFeB dùng trong xe điện, tua-bin gió, thiết bị quân sự. Theo South China Morning Post, sự thống trị này là kết quả từ chính sách trợ giá, thâu tóm chuỗi cung ứng toàn cầu và mở rộng năng lực sản xuất vượt xa tốc độ cấp phép của phương Tây.
Tại Mỹ, các mỏ đất hiếm tiềm năng như Mountain Pass (California) và Round Top (Texas) của MP Materials vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Theo báo cáo tài chính của công ty, các dự án này thiếu khâu chế biến trong nước, khiến Mỹ phải tiếp tục gửi đất hiếm thô sang Trung Quốc để tinh luyện, một điểm yếu nghiêm trọng trong chuỗi cung ứng nội địa.
Mặc dù Bộ Quốc phòng và Bộ Năng lượng Mỹ đã triển khai nhiều khoản tài trợ, cùng với kế hoạch tăng ngân sách năm tài khóa 2026 theo đề xuất từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng theo Reuters, kết quả vẫn còn rất hạn chế. Một phần nguyên nhân đến từ sự chậm trễ trong quy trình phê duyệt, sự mâu thuẫn giữa các nhóm lợi ích và phân hóa chính trị nội bộ.

Trong khi đó, lĩnh vực quốc phòng Mỹ hiện vẫn bị loại khỏi khung cấp phép xuất khẩu đất hiếm từ phía Trung Quốc, càng làm gia tăng lo ngại về khả năng đảm bảo an ninh chiến lược dài hạn.
Tại hội nghị G7 diễn ra tại Canada, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã cáo buộc Trung Quốc “vũ khí hóa” quyền kiểm soát khoáng sản, đồng thời kêu gọi G7 đưa ra phản ứng chung.
Kết quả là sự ra đời của Kế hoạch Hành động Khoáng sản Chiến lược G7 với các mục tiêu nâng tiêu chuẩn ESG, tăng cường truy xuất nguồn gốc và huy động tài chính cho các dự án khai thác và chế biến mới. Phía Trung Quốc lập tức phản ứng mạnh mẽ, gọi đây là biểu hiện của chủ nghĩa bảo hộ thương mại.
Song song, Brussels cũng phát đi tín hiệu các cuộc đàm phán thương mại với Bắc Kinh đang rơi vào bế tắc. Điều này làm gia tăng nguy cơ Bắc Kinh trả đũa thương mại không chỉ với EU mà còn với các liên minh như Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ.
Loạt thách thức cấp thiết và dài hạn
Các nhà hoạch định chính sách tại Mỹ hiện phải đối mặt với thách thức lớn: xây dựng một hệ sinh thái khoáng sản chiến lược vừa hiệu quả vừa bền vững trong thời gian ngắn. Điều này đòi hỏi sự cam kết xuyên suốt qua các nhiệm kỳ tổng thống, đồng thời cần chính sách nhất quán trong nội bộ.
Giới chuyên gia cho biết Mỹ cần sớm cải cách quy trình cấp phép khai thác, đẩy nhanh ưu đãi đầu tư trong nước và thúc đẩy liên minh chuỗi cung ứng chiến lược. Nếu không, các dự án mới tiếp tục bị trì hoãn, đe dọa nghiêm trọng năng lực cạnh tranh dài hạn và làm gia tăng rủi ro tài chính, địa chính trị toàn cầu.

Thỏa thuận sáu tháng giữa Mỹ và Trung Quốc không nên được nhìn nhận như một giải pháp, mà là phép thử cho khả năng tự cường của Washington. Nếu Mỹ không thể chuyển từ thế bị động sang chủ động trong chuỗi cung ứng khoáng sản, nguy cơ phụ thuộc vào Trung Quốc sẽ ngày càng hiện hữu. Đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ và chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang bước vào giai đoạn quyết liệt.
Vấn đề đất hiếm không đơn thuần là bài toán cung - cầu khoáng sản mà là một chiến lược tài chính, công nghiệp, địa chính trị mang tính sống còn.
Theo các chuyên gia, Washington cần nhanh chóng thay đổi cách tiếp cận, đồng thời bảo đảm sự phối hợp liên ngành và hỗ trợ tài chính mạnh mẽ để xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững và độc lập. Khi thời gian đang cạn dần, sự thống nhất chính trị và quyết tâm thực thi chiến lược sẽ là chìa khóa để giảm thiểu rủi ro và duy trì vị thế cạnh tranh toàn cầu.
Nhờ ‘hỏa lực’ từ lòng đất, Trung Quốc xoay chuyển thế trận thương mại với Mỹ
- Trung Quốc bật đèn xanh, giải cứu các ông lớn ô tô Mỹ 07/06/2025 08:15
- Ông Trump và ông Tập điện đàm: 'Nút thắt' đất hiếm đã được nới lỏng 06/06/2025 07:30
- Báo động toàn cầu trước chiến lược siết xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc 05/06/2025 02:30
Trả tiền để được ôm: Cách phụ nữ trẻ Trung Quốc giải tỏa căng thẳng
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
Những chiếc 'bồn cầu vàng' và một góc nhìn về kinh tế Trung Quốc
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
Tesla bất ngờ ra mắt vợt pickleball trị giá 350 USD
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
Kinh tế Trung Quốc bước vào giai đoạn chuyển biến lịch sử
(VNF) - Nền kinh tế Trung Quốc đang bước vào một sự chuyển biến mang tính lịch sử khi tình trạng suy thoái đầu tư ngày càng trở nên rõ nét. Trong năm nay, đầu tư vào 3 lĩnh vực trụ cột gồm sản xuất, cơ sở hạ tầng và bất động sản được dự báo sẽ đồng loạt suy giảm. Đây được xem là một bước ngoặt đáng chú ý đối với nền kinh tế từng định hình lại trật tự toàn cầu bằng nhiều thập kỷ tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư.
Từ thú chơi đến thị trường tỷ USD: Gen Z và làn sóng sưu tầm thẻ trên eBay
(VNF) - Từng được xem là thú chơi gắn với tuổi thơ của thế hệ 8X–9X, thẻ bài sưu tầm như Pokémon hay Yu-Gi-Oh! đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử. Dữ liệu từ eBay cho biết Gen Z Mỹ đang chi tiêu ngày càng nhiều cho thẻ bài và các vật phẩm sưu tầm, biến một trào lưu văn hoá thành thị trường kinh doanh và đầu tư có quy mô đáng kể.
Fed hạ lãi suất, vàng và chứng khoán 'thăng hoa' giữa biến động toàn cầu
(VNF) - Quyết định hạ lãi suất của Fed trong tuần qua đã kích hoạt làn sóng tăng mạnh trên Phố Wall và củng cố sức hấp dẫn của vàng. Cùng lúc, Trung Quốc và Nga tăng dự trữ vàng, trong khi EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền và tái cơ cấu dự trữ trong bối cảnh kinh tế – địa chính trị toàn cầu đầy biến động.
Biến động tài sản tỷ phú năm 2025: Giới siêu giàu lập đỉnh mới
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến biến động lớn về tài sản của giới tỷ phú trên toàn cầu khi tổng giá trị tài sản đạt mức cao kỷ lục, chủ yếu nhờ đà tăng của cổ phiếu công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Tại Việt Nam, số lượng tỷ phú không thay đổi nhiều, song tài sản của một số cá nhân, đặc biệt người giàu nhất Việt Nam, tăng mạnh theo diễn biến thị trường chứng khoán.
Tỷ phú 27 tuổi của Polymarket: Khi một ý tưởng táo bạo đủ sức định hình cả ngành crypto
(VNF) - Ở tuổi 27, CEO của nền tảng thị trường dự đoán Polymarket Shayne Coplan đã trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới khi công ty được định giá 9 tỷ USD. Hành trình của chàng trai bỏ học để xây dựng startup trong phòng tắm đến gương mặt nổi bật ngành crypto toàn cầu phản ánh sức mạnh của ý tưởng táo bạo, trí tuệ đám đông và bước chuyển mình của cả một lĩnh vực công nghệ.
Trung Quốc tung 'át chủ bài' trong cuộc đua AI với Mỹ
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
EU cứng rắn chưa từng có: ‘Đóng băng vô thời hạn’ 246 tỷ USD tài sản Nga
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
Cú sập 40 tỷ USD và bản án 15 năm làm rúng động ngành tài sản số
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
Mỹ trừng phạt 3 cháu trai của Tổng thống Venezuela
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
Ukraine dồn dập tấn công 'huyết mạch' tài chính của Nga
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
Bùng nổ trong năm 2025, chứng khoán Việt là 'ngôi sao đang lên'
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50%, Trung Quốc nói bị ‘xúc phạm’
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
Lập kỷ lục thặng dư thương mại 1.000 tỷ USD: Trung Quốc mạnh hơn hay dễ tổn thương hơn?
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
Fed hạ lãi suất, Phố Wall thăng hoa
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
TT Trump tiếp tục công kích Fed sau quyết định giảm lãi suất
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
Fed hạ lãi suất xuống mức thấp nhất trong 3 năm
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
Fed sắp hạ lãi suất lần thứ 3 trong năm?
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
Đằng sau con số kỷ lục 1.000 tỷ USD thặng dư thương mại của Trung Quốc
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
Thỏa thuận thương mại Mỹ - Indonesia đứng trước bờ vực sụp đổ
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
Giá bạc lập kỷ lục, tăng 102%: Những lực đẩy nào đứng sau?
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
Cháy tòa nhà văn phòng tại Indonesia, ít nhất 22 người thiệt mạng
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
Mỹ cho phép Nvidia bán chip AI sang Trung Quốc, thu thuế 25%
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
Trả tiền để được ôm: Cách phụ nữ trẻ Trung Quốc giải tỏa căng thẳng
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
'Đột nhập' cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng 11.000 tỷ đồng trước ngày thông xe
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.

































































