Cuộc đời thăng trầm của 'ông tổ' gà rán KFC vẫn trắng tay tuổi 65

Tỷ phú Jack Ma (Mã Vân) từng nói với thế hệ trẻ: "Bạn nghèo vì bạn không có tham vọng. 35 tuổi mà còn nghèo thì đấy là tại bạn!"  Nhưng cuộc đời chàng thanh niên Harland Sanders năm ấy dường như lại khẳng định điều ngược lại khi từ lúc sinh ra đã là một chuỗi dài các bi kịch.

Thăng trầm cuộc đời tuổi 65 vẫn tay trắng

Harland Sanders sinh ngày 9 tháng 9 năm 1890 tại Henryville, Indiana, Mỹ. Ông mất cha khi được 6 tuổi. Mẹ phải làm việc để nuôi sống cả gia đình nên ông thay mẹ chăm sóc 2 người em nhỏ. Một năm sau ông đã có thể nấu được rất nhiều món đặc trưng của vùng.

Harland Sanders sinh ngày 9 tháng 9 năm 1890 tại Indiana, Hoa Kỳ. Ông có một cuộc sống khốn khó ngay từ khi còn rất nhỏ. Năm lên 6, hoàn cảnh gia đình đã nghèo khó nay tất cả lại đổ dồn lên vai người mẹ khi cha ông qua đời, Harland Sander phải thay mẹ chăm sóc cho các em. Cuộc sống vất vả tới mức chỉ một năm sau, cậu bé "tuổi ăn tuổi ngủ" ấy đã thành thạo mọi công việc bếp núc.

Năm 12 tuổi, do mâu thuẫn với cha dượng, Sanders rời nhà đi làm thêm tại một trang trại cách đó 130km. Ông nhận ra việc học không thể nuôi sống mình lúc bấy giờ nên đã thôi học khi mới 16 tuổi.

Cuộc sống bấp bênh, Sanders đã trải qua rất nhiều công việc. Năm 15 tuổi làm nhân viên điều khiển giao thông, 16 tuổi bỏ học, đi lính 6 tháng tại Cuba. 17 tuổi bị đuổi việc 4 lần.. Trong suốt thời gian này, duy chỉ có một điều không hề thay đổi đó là niềm đam mê nấu ăn đã bắt đầu nảy sinh trong ông ngay từ lúc còn rất nhỏ.

Ở tuổi lập gia đình, cuộc đời Harland Sander lại là một lần nữa khởi đầu những sóng gió. Những tưởng hạnh phúc đã mỉm cười khi ông gặp được vợ mình tại Josephine King, rồi làm cha ở tuổi 19, nhưng chỉ một năm sau, Sanders lại mất tất cả khi vợ đệ đơn li hôn, giành quyền nuôi con.

Vợ bỏ, công việc cũng từ chối ông hết lần này lần khác.. dường như không còn niềm tuyệt vọng nào lớn hơn thế. Nhưng không, năm 1932, khi Sanders bước sang tuổi 42, con trai ông qua đời.

Cố gắng vượt qua nh bi kịch, năm 40 tuổi, Harland Sanders bắt đầu gắn bó với công việc nấu nướng mà ông yêu thích từ nhỏ, bằng một tiệm ăn đặt ngay tại trạm xăng của khu phố Corbin.

Ông nhận thấy nhu cầu của hành khách khi dừng chân tại trạm xăng và nảy ra ý tưởng chế biến đồ ăn tiện lợi để thay thế cho bữa ăn ở nhà. Ông chưa bao giờ ngừng suy nghĩ và thử nghiệm để tạo nên gia vị và nước sốt hoàn hảo cho món gà. Thập niên 30, Sander trở nên nổi tiếng khi kết hợp 10 loại thảo mộc và gia vị để tẩm ướp, tạo nên một món gà rán với hương vị đặc biệt chưa từng xuất hiện trước đó.

Năm 1935, để ghi nhận những đóng góp của ông cho nghệ thuật ẩm thực của tiểu bang Kentucky, Thống đốc bang đã phong tặng ông tước hiệu "Kentucky Colonel". Vào một Chủ nhật năm 1939, ông hoàn thành món sốt gà hoàn hảo với loại gia vị thứ 11 được thêm vào. Ông nói: "Với loại gia vị thứ mười một đó, tôi đã được dùng miếng gà rán ngon nhất từ trước đến nay".

Tuy nhiên, đến năm 1950, một dự án về đường cao tốc liên bang và sự xuống dốc của nền kinh tế buộc Sanders phải bán lại cơ nghiệp ở Corbin, tiểu bang Kentucky, với số tiền chỉ vừa đủ để đóng thuế.

Harland Sander đã rất mạnh mẽ cho đến ngày ông buộc phải nhận trợ cấp thất nghiệp khi quá già. Cầm trong tay vỏn vẹn 105 đô la, ông đã nghĩ đến việc tự tử. Chưa bao giờ Sander cảm thấy xấu hổ đến thế vì Chính phủ cho rằng ông không thể tự nuôi sống bản thân. Như giọt nước tràn ly sau chuỗi bi kịch dài đeo đuổi ông gần như cả cuộc đời, Sander khốn khổ khóc, tâm trí ông trống rỗng nhận ra mình thực sự mất tất cả - chẳng có gì trong tay, chẳng có ai bên cạnh.

Ông ngồi dưới một cái cây định viết di chúc, nhưng thay vào đó, ông đã viết những gì mình làm được. Ông nhận ra rằng mình có thể giàu hơn, không đến mức thê thảm như bây giờ. Có một điều chắc chắn ông làm rất tốt, giỏi hơn những người khác, đó chính là nấu ăn.

Món gà hoàn hảo với gia vị thứ 11 đến nay vẫn là đồ ăn nhanh ưa thích của hàng ngàn người trên khắp thế giới

Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu

Nghĩ là làm, Sander dùng toàn bộ số tiền trợ cấp vừa nhận được lên đường bán những gói gia vị và cách chế biến gà rán đồng nhất cho những chủ nhà hàng nằm độc lập trên toàn nước Mỹ.

Ở cái tuổi đáng lẽ ra phải được nghỉ ngơi, Sanders lại rong ruổi khắp nơi để tìm kiếm cơ hội kinh doanh. Mọi thứ vẫn không hề dễ dàng, Sanders đã bị từ chối 1.009 lần. Tuy nhiên, lòng đam mê và sự kiên định quyết không từ bỏ của ông già Colonel đã thuyết phục hàng trăm cơ sở kinh doanh khác. Ông đã bán bí quyết của mình với giá là 5 xu trên mỗi miếng gà bán tại các đại lý, và hầu hết các cuộc làm ăn được giao kèo chỉ với một cái bắt tay. Với Sanders, thái độ phục vụ, chất lượng và độ sạch là những ưu tiên hàng đầu với bất kỳ cơ sở nào. Ông muốn mọi thứ phải được thực hiện đúng cách. Dù đó đơn thuần là việc lau sàn hay chỉ cho người đầu bếp cách chuẩn bị nước sốt đặc biệt. Không có việc gì trong một nhà hàng mà Sanders không sẵn sàng làm.

Năm 1955, tự tin với chất lượng món gà rán của mình, ông tự phát triển và thành lập doanh nghiệp nhượng quyền thương hiệu. Xấp xỉ 10 năm sau, Sanders đã có hơn 600 franchise ở Mỹ và ở Canada. Năm 1964 ông đã bán phần lợi nhuận 2 triệu USD của mình trong công ty Mỹ cho một nhóm các nhà đầu tư, trong đó có John Y. Brown JR, người sau này trở thành thống đốc bang Kentucky.

Việc kinh doanh phát triển mạnh, vượt ngoài tầm kiểm soát của ông già ở cái tuần thất thập cổ lai hy. Năm 1986, nhãn hiệu "Kentucky Fried Chicken" được Pepsi Co mua lại và năm 1991 ra mắt logo mới là KFC. Năm 2002, KFC thuộc quyền sở hữu của Tập đoàn YUM! Restaurants International. Ngày nay, KFC là hệ thống nhà hàng phục vụ gà rán lớn nhất với gần 19.000 nhà hàng tại 118 quốc gia.

Ông già Colonel với nụ cười hiền hòa trở thành biểu tượng của nhãn hàng ăn nhanh KFC.  

Cả đời ông đã du lịch 250.000 dặm mỗi năm để ghé thăm những cửa hàng ăn KFC trên khắp thế giới. Ở tuổi 88, Harland Sanders trở thành triệu phú của chuỗi thương hiệu gà rán nổi tiếng nhất thế giới sau bao thăng trầm cuộc đời. Ông mất vào tháng 12 năm 1980 (90 tuổi).

Triết lý của ông về sự chăm chỉ và sự hoàn hảo trong phục vụ khách hàng luôn là một phần quan trọng trong truyền thống của KFC. Và cuộc đời ông già Colonel cười hiền hòa ấy là tấm gương cho mọi thế hệ về ý chí chiến đấu mãnh liệt bất chấp mọi thất bại trong cuộc sống – không bao giờ là quá muộn để bắt đầu.