Đà Nẵng ‘vươn mình’ bằng hình mẫu kinh tế mở

Hấp lực lớn, nhiều “đại bàng” đặt chỗ

Theo Quyết định 1142/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Khu thương mại tự do (TMTD) Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881ha, gồm 7 vị trí không liền kề, được quy hoạch tích hợp nhiều chức năng: sản xuất, logistics, thương mại – dịch vụ, công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ số, đổi mới sáng tạo và các loại hình khu chức năng khác theo quy định pháp luật.

Rõ ràng, sức hút khu TMTD đối với nhà đầu tư lớn, ngay tại lễ công bố quyết định vào ngày 22/6, thành phố Đà Nẵng đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác đầu tư với hàng loạt nhà đầu tư chiến lược, trong đó có những cái tên lớn như Sun Group, Tập đoàn BRG, One Destination, Terne Holdings, Công ty Cổ phần Thanh Bình Phú Mỹ và IPPG (tập đoàn của ông Johnathan Hạnh Nguyễn). Bên cạnh đó, 4 doanh nghiệp khác gồm Amata Việt Nam, Green Ipark, Công ty Nhựa Châu Âu và Quốc Quang cũng đã được trao văn bản chấp thuận nghiên cứu đầu tư tại khu vực này.

Trong nhóm nhà đầu tư chiến lược, Sun Group là đơn vị có kế hoạch triển khai quy mô lớn nhất với diện tích khoảng 645ha tại các vị trí số 5, 6 và 7. Tập đoàn này dự kiến phát triển ba mảng chủ lực gồm tổ hợp nghỉ dưỡng và chăm sóc sức khỏe cao cấp, trung tâm thương mại – dịch vụ quốc tế và khu công nghệ số kết hợp đổi mới sáng tạo.

Ông Đặng Minh Trường, Chủ tịch HĐQT Sun Group, cho biết mô hình khu TMTD kết hợp trung tâm tài chính quốc tế nếu phát triển đúng hướng có thể đóng góp khoảng 12–13% GRDP của Đà Nẵng vào năm 2030, tăng lên 16–17% giai đoạn 2030–2040 và đạt 25–26% vào năm 2050. Nếu được tạo điều kiện thuận lợi, Sun Group sẽ tiên phong triển khai ngay trong thời gian sớm nhất.

“Cuộc đua” này được kỳ vọng sẽ đánh dấu sự trở lại của “vua hàng hiệu” Johnathan Hạnh Nguyễn, người từng ấp ủ dự án khu phi thuế quan quy mô 10.000 tỷ đồng tại dự án Golden Hills, Đà Nẵng cách đây 6 năm nhưng chưa thể triển khai. Giờ đây, ông quay trở lại Đà Nẵng trong một sân chơi rộng hơn, có chiều sâu thể chế hơn. Bên cạnh lĩnh vực bất động sản và du lịch, nhiều doanh nghiệp công nghệ và logistics như Philogix (AI & trung tâm dữ liệu), Phú Long (Đài Loan), Hiệp hội Logistics Việt Nam (VLA) cũng bày tỏ mong muốn đầu tư vào các lĩnh vực chuyên sâu như hạ tầng cảng trung chuyển, chuỗi cung ứng kỹ thuật số, vi mạch và công nghệ đời sống. Việc các “đại bàng” nhanh chóng “đặt chỗ” tại khu TMTD đầu tiên của Việt Nam phản ánh sức hấp dẫn đặc biệt mà mô hình này mang lại, cả về cơ hội lẫn cam kết phát triển dài hạn.

Mô hình kinh tế mở hiện đại

Khu TMTD Đà Nẵng không chỉ là dự án trọng điểm mang tính thể chế mà còn là biểu tượng cho bước chuyển mình toàn diện của thành phố trong bối cảnh mở rộng địa giới sau sáp nhập với tỉnh Quảng Nam. Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình, “Đà Nẵng mới” sẽ có thêm những dư địa chiến lược giàu tiềm năng như Chu Lai, Tam Kỳ, Nam Hội An – những trung tâm kinh tế ven biển với hạ tầng cảng, sân bay hiện đại và quỹ đất dồi dào. Đây là tiền đề quan trọng để Đà Nẵng định vị vai trò mới trong chuỗi đô thị động lực miền Trung.

Trên nền địa chính trị – kinh tế ấy, khu TMTD được xác định là điểm hội tụ các trục phát triển chiến lược: Cảng nước sâu Liên Chiểu, Hành lang kinh tế Đông – Tây, Khu công nghệ cao và mạng lưới logistics kết nối nội vùng – xuyên biên giới. Đà Nẵng hiện đang gấp rút hoàn tất quy hoạch chi tiết, mở rộng quỹ đất và tăng tốc đầu tư hạ tầng kết nối. Để triển khai hiệu quả mô hình khu TMTD, thành phố đã kiến nghị Quốc hội cho phép áp dụng các chính sách tương tự như khu TMTD Hải Phòng, đồng thời xây dựng cơ chế riêng phù hợp với đặc thù địa phương. Cụ thể, Đà Nẵng đề xuất điều chỉnh Nghị quyết số 136/2024/QH15 nhằm trao quyền chủ động cho HĐND thành phố trong việc lựa chọn và áp dụng các chính sách đặc thù khi triển khai mô hình này.

Ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cho biết, khu TMTD là một trong những đột phá mới mẻ, chưa có tiền lệ ở Việt Nam, thể hiện tinh thần “dám nghĩ dám làm” của Chính phủ cũng như thành phố, do đó, Đà Nẵng đặt quyết tâm cao nhất xây dựng chính sách để tăng tính tự chủ và huy động mọi nguồn lực của xã hội cho đầu tư khu TMTD hình thành đô thị kinh doanh toàn cầu, đẳng cấp quốc tế.

Với hệ sinh thái hạ tầng đã định hình, gồm Khu công nghệ cao, Khu công nghệ thông tin tập trung, sân bay quốc tế, cảng biển và các tuyến cao tốc liên vùng, Đà Nẵng đang sở hữu những điều kiện hiếm có để bứt phá. Các ngân hàng lớn như BIDV, VietinBank, Techcombank cũng đã chuẩn bị các gói tài chính chuyên biệt và dịch vụ hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư tại đây.

Trong buổi làm việc với Ban thường vụ thành phố Đà Nẵng tháng 5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Đà Nẵng phải trở thành trung tâm giao thương quốc tế, điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư, du khách, nơi hội tụ nhân tài và ý tưởng sáng tạo”.

Theo ông Lê Quang Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, Đà Nẵng sẽ hình thành một đô thị mới với các chức năng của khu TMTD, trung tâm tài chính quốc tế, mở rộng không gian phát triển đô thị và kinh tế gắn với dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng, mua sắm đẳng cấp, vui chơi giải trí, văn hóa, thể thao, tạo ra một công viên biển đô thị, góp phần thu hút đầu tư, tạo động lực thúc đẩy kinh tế- xã hội trong kỷ nguyên mới.

Theo ông Vũ Quang Hùng, Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng, khu TMTD là kết quả của nhiều năm chuẩn bị kỹ lưỡng cả về hạ tầng và thể chế. Đây là mô hình kinh tế mở đầu tiên tại Việt Nam được vận hành theo nguyên tắc “tự do hóa có kiểm soát”, tích hợp sáu trụ cột: tự do lưu chuyển hàng hóa, vốn, dữ liệu và nhân lực; chính sách thuế – phí ưu đãi; thủ tục hành chính điện tử một cửa; sandbox cho công nghệ mới và đổi mới sáng tạo; mô hình quản trị chuyển từ kiểm soát sang kiến tạo; và điều hành bằng hệ thống số hóa hiện đại.

Ban Quản lý được giao vai trò trung tâm, không chỉ điều phối hành chính mà còn trực tiếp xúc tiến đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, bảo đảm môi trường thương mại an toàn và thuận lợi. Trung tâm dịch vụ hành chính công, chatbot đa ngôn ngữ và nền tảng dữ liệu tích hợp sẽ được triển khai nhằm phục vụ nhà đầu tư theo tiêu chuẩn quốc tế.

Với nền móng vững chắc và tầm nhìn xa, khu TMTD và trung tâm tài chính quốc tế Đà Nẵng đang hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành hình mẫu kinh tế mở hiện đại – một động lực mới đưa miền Trung bứt phá và góp phần định hình vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu.