Đãi cát tìm vàng: 5 cổ phiếu dưới giá trị sổ sách, đang ‘ăn nên làm ra’

Trong đầu tư chứng khoán, giá trị sổ sách (book value) thường được xem như một “hàng rào an toàn” giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro khi nắm giữ cổ phiếu. Khi thị giá thấp hơn giá trị sổ sách trên mỗi cổ phần, điều đó đồng nghĩa thị trường đang định giá doanh nghiệp thấp hơn giá trị kế toán. Đây có thể là tín hiệu về những khó khăn nội tại của doanh nghiệp, nhưng cũng có thể là cơ hội cho những nhà đầu tư theo trường phái “giá trị”, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn sôi động với xu hướng đi lên rõ nét, dòng tiền dồi dào đang “lùng sục” các cơ hội đầu tư và cơ hội đang mở ra với những cổ phiếu dưới giá trị sổ sách.

CTD: “Ông lớn” xây dựng hồi sinh ấn tượng

Trong ngành xây dựng Việt Nam, Công ty Cổ phần Xây dựng Coteccons (HoSE: CTD) từ lâu được biết đến là thương hiệu hàng đầu với năng lực tổng thầu mạnh, gắn liền với hàng loạt dự án quy mô lớn. Sau giai đoạn tái cơ cấu, doanh nghiệp này đang dần lấy lại phong độ khi doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng rõ rệt, trong khi giá trị hợp đồng chưa thực hiện (backlog) duy trì ở mức cao, bảo đảm nguồn việc cho nhiều năm tới.

Cụ thể, trong năm tài chính 2025 (30/6/2024 - 1/7/2025), Coteccons ghi nhận doanh thu thuần 24.867 tỷ đồng, tăng 18%, cao nhất kể từ năm 2019. Lợi nhuận sau thuế đạt 454 tỷ đồng, tăng 46,6% so với năm trước, cao nhất kể từ năm 2020.

Trong một năm thăng hoa, Coteccons đã ghi nhận giá trị trúng thầu đạt hơn 29.100 tỷ đồng, tăng khoảng 32% so với năm trước. Tổng giá trị backlog chuyển tiếp tại thời điểm kết thúc năm tài chính 2025 đạt 35.353 tỷ đồng.

Trong quý I của năm tài chính 2026 (1/7 – 30/9/2025), tổng lượng backlog tăng lên tới 45.000 – 50.000 tỷ đồng, tức tăng thêm ít nhất 10.000 tỷ đồng trong 3 tháng qua, theo chia sẻ của lãnh đạo Coteccons tại buổi đối thoại cổ đông gần nhất.

Mặc dù kết quả kinh doanh khả quan nhưng thị giá cổ phiếu CTD trên sàn vẫn thấp hơn giá trị sổ sách. Theo đó, tỷ lệ giá cổ phiếu/giá trị sổ sách (P/B) chỉ quanh mức 0,9 lần. Điều này vừa là sự dè dặt của nhà đầu tư trước những rủi ro cố hữu của ngành xây dựng như biên lợi nhuận mỏng, biến động chi phí nguyên vật liệu, tiến độ dự án nhưng cũng mở ra cơ hội cho những nhà đầu tư tin vào triển vọng dài hạn của ngành này, đặc biệt là khi nền kinh tế được kỳ vọng sẽ tăng trưởng cao trong thời gian tới. B

HHV: “Ông trùm BOT” với khối tài sản khủng

Trong nhóm doanh nghiệp hạ tầng giao thông, Công ty Cổ phần Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (HoSE: HHV) nổi bật nhờ vai trò là đơn vị thi công và vận hành nhiều dự án BOT lớn trải dài khắp cả nước. Từ hầm đường bộ qua đèo Hải Vân, Cổ Mã, Cù Mông đến cao tốc Bắc Nam, HHV gắn liền với những công trình chiến lược, mang tính kết nối và tạo động lực phát triển kinh tế vùng. Quy mô tài sản của doanh nghiệp này hiện đã lên tới gần 40.000 tỷ đồng.

Từ năm 2018, doanh thu thuần của HHV liên tục gia tăng qua các năm và đến năm 2024, doanh thu đã tăng gấp hơn 8 lần, từ 394 tỷ đồng lên 3.308 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế năm 2024 đạt 495 tỷ đồng.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế của HHV lần lượt tăng 12% và 35% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu nhờ lượng xe qua trạm thu phí tăng, ghi nhận doanh thu xây lắp từ dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn và lãi từ ghi nhận dự án Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Công ty Chứng khoán BIDV (BSC) kỳ vọng kết quả kinh doanh của HHV thời gian tới sẽ tiếp tục được cải thiện nhờ dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng được Chính phủ đẩy nhanh tiến độ, đồng thời được hưởng lợi từ Luật PPP sửa đổi, trong đó có luật bổ sung quy định Nhà nước chia sẻ phần giảm doanh thu với nhà đầu tư với các dự án BOT ký trước 2021 gặp khó khăn.

Dù tình hình kinh doanh khả quan như vậy nhưng HHV vẫn là cổ phiếu dưới giá trị sổ sách (P/B nhỏ hơn 1 lần), cho thấy thị trường chưa phản ánh đầy đủ tiềm năng tài sản và giá trị tích lũy dài hạn của HHV. Nguyên nhân có thể xuất phát từ đặc thù ngành BOT: vốn đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài, rủi ro chính sách và nợ vay cao. Thêm vào đó, biên lợi nhuận trong mảng xây lắp không cao, khiến nhà đầu tư thường thận trọng. Thế nhưng, chính những rào cản này lại tạo nên cơ hội cho những người nhìn xa trông rộng: khi các dự án đi vào khai thác ổn định, dòng tiền hoàn vốn trở thành “cỗ máy in tiền” bền vững cho doanh nghiệp; thêm vào đó, việc Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công cũng là cơ hội để HHV không phải lo lắng về nguồn dự án trong tương lai.

IPA: Hưởng lợi từ xu hướng đi lên của thị trường tài sản

Tập đoàn Đầu tư I.P.A (HNX: IPA) là một trong những doanh nghiệp đầu tư đa ngành với danh mục trải rộng từ tài chính, bất động sản, hạ tầng cho tới năng lượng tái tạo. Cấu trúc hoạt động này giúp IPA có thể nắm bắt cơ hội trong nhiều lĩnh vực.

Mặc dù kết quả kinh doanh có phần thiếu ổn định nhưng từ năm 2009 đến nay, chưa bao giờ IPA thua lỗ, có năm lãi gần 1.600 tỷ đồng. Năm 2024, doanh nghiệp nãy lãi sau thuế 470 tỷ đồng, tăng 40% so với năm 2023. Bước sang năm 2025, trong 6 tháng đầu năm, IPA ghi nhận lãi sau thuế lên tới 341 tỷ đồng.

Thế nhưng, tương tự HHV, IPA cũng là một cổ phiếu dưới giá trị sổ sách, nguyên nhân phần nào đến từ đặc thù của một công ty đầu tư: lợi nhuận biến động theo giá trị các khoản đầu tư và rủi ro thị trường chung. Khi thị trường chứng khoán và bất động sản điều chỉnh mạnh, nhà đầu tư có xu hướng đánh giá thấp cổ phiếu dạng “holding” như IPA. Nhưng về dài hạn, khi giá trị các khoản đầu tư được ghi nhận đầy đủ và thị trường hồi phục, doanh nghiệp có cơ hội bứt phá.

LSS: P/B thấp đáng ngạc nhiên

Trong ngành mía đường, Công ty Cổ phần Mía Đường Lam Sơn (HoSE: LSS) là cái tên kỳ cựu, gắn bó với vùng nguyên liệu Thanh Hóa nhiều thập kỷ. Doanh nghiệp từng trải qua giai đoạn khó khăn khi ngành đường chịu sức ép từ nhập khẩu giá rẻ và biến động giá nông sản. Tuy nhiên, vài năm gần đây, LSS đã cho thấy dấu hiệu hồi phục tích cực khi giá đường thế giới tăng trở lại, nhu cầu trong nước cải thiện, cùng với chính sách hỗ trợ ngành mía đường nội địa.

Kết quả kinh doanh của LSS theo đó cũng khởi sắc: doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng trở lại, dòng tiền từ hoạt động sản xuất ổn định hơn. Công ty không chỉ tập trung vào chế biến đường mà còn mở rộng sang các sản phẩm phụ trợ từ mía và phát triển năng lượng sinh khối, hướng tới khai thác tối đa giá trị của cây mía. Điều này giúp mô hình kinh doanh bớt phụ thuộc vào biến động giá đường thuần túy, tạo thêm trụ cột tăng trưởng mới. Số liệu tài chính cho thấy trong 2 năm tài chính gần đây (2023 và 2024), lợi nhuận sau thuế của LSS đều vượt 120 tỷ đồng, trong khi những năm trước đó chỉ vài chục tỷ đồng, thậm chí vài tỷ đồng.

Điều đặc biệt là tỷ lệ P/B của LSS ở mức cực thấp, chưa tới 0,5 lần, tức là thị giá chưa bằng một nửa giá trị sổ sách. Thị trường dường như chưa đánh giá đúng tiềm năng hồi phục của doanh nghiệp cũng như xu hướng giá đường thuận lợi trong chu kỳ mới. Nguyên nhân có thể đến từ quy mô vốn hóa khiêm tốn, thanh khoản cổ phiếu chưa cao và tâm lý dè dặt của nhà đầu tư trước một ngành có tính chu kỳ rõ rệt.

RAL: Thương hiệu truyền thống liên tục đổi mới

Trong lĩnh vực sản xuất bóng đèn và thiết bị chiếu sáng, Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông (HoSE: RAL) là cái tên quen thuộc, có mặt trong hàng triệu hộ gia đình và công trình trên khắp cả nước. Từ một nhà máy bóng đèn truyền thống, doanh nghiệp này đã chuyển mình mạnh mẽ sang sản phẩm chiếu sáng LED, giải pháp thông minh và thân thiện môi trường. Sự thay đổi chiến lược này giúp Rạng Đông duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trong nhiều năm liền, bất chấp cạnh tranh gay gắt từ các thương hiệu ngoại. Trong năm 2024, lợi nhuận của RAL ở mức gần 600 tỷ đồng, cao nhất trong lịch sử.

Một điểm sáng khác là cổ tức bằng tiền mặt của RAL khá cao so với mặt bằng chung. Năm 2024, doanh nghiệp này chi trả cổ tức tới 5.000 đồng/cổ phiếu, tương đương tỷ suất sinh lời trên thị giá lên tới trên 5%.

Thời gian gần đây, kết quả kinh doanh của RAL kém khả quan hơn khi trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế giảm lần lượt 45% và 49% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo giải trình từ phía RAL, điều này là do sự thay đổi quá nhanh của môi trường cạnh tranh trên thị trường, Công ty đang phải đối mặt với 3 nguy cơ vô cùng thách thức, đe dọa sự tồn tại của Công ty.

Đầu tiên là “cơn đại hồng thủy” hàng hóa nước ngoài, đặc biệt là hàng Trung Quốc dư thừa công suất và của các công ty nước ngoài chuyển đầu tư vào Việt Nam cạnh tranh với Rạng Đông ngày càng khốc liệt. Thứ hai, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang xác lập phương thức sản xuất mới, dẫn tới nguy cơ tụt hậu, đánh mất vị thế trên thị trường. Thứ ba, các tập đoàn nước ngoài với nhiều kinh nghiệm tổ chức các mô hình kinh doanh mới, đặc biệt các nền tảng kinh doanh trực tuyến và O2O tràn vào chiếm lĩnh thị trường Việt Nam, thu hút khách hàng của Rạng Đông, tạo nên áp lực cạnh tranh vô cùng lớn. Ngoài ra, xuất khẩu bị ảnh hưởng lớn bởi chính sách thuế quan giật cục của Mỹ, tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm LED vào thị trường Mỹ của Rạng Đông chiếm tới 53%.

Dẫu vậy, việc tỷ lệ P/B của RAL chỉ ở mức 0,7 lần vẫn là con số rất hấp dẫn xét về mặt định giá. Hơn nữa, đây không phải là lần đầu tiên RAL đối diện với tình huống khó khăn, kinh nghiệm từ những đợt “đổi mới” trước đó có thể giúp RAL sớm vượt qua thời điểm nhiều thách thức này. Điểm trừ là khối lượng giao dịch của RAL không nhiều nên không phù hợp với các nhà đầu tư vốn lớn. 

Ngoài những cái tên tiêu biểu trên, thị trường còn ghi nhận một số cổ phiếu khác cũng đang giao dịch dưới giá trị sổ sách như S99, PSI, VPS, VNF. Tuy vậy, các doanh nghiệp này chưa có nhiều điểm nhấn nổi bật về hoạt động kinh doanh hay triển vọng tăng trưởng, nên sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư vẫn ở mức hạn chế. Đây là nhóm cổ phiếu cần thêm thời gian và tín hiệu rõ ràng hơn để thị trường đánh giá lại đúng giá trị.