Doanh nghiệp Việt Nam đang hưởng lợi trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung?

Khảo sát của AmCham được công bố hôm 29/10. Theo đó, các doanh nghiệp từ Mỹ và Trung Quốc đều báo cáo mất thị phần tại các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là với các công ty Việt Nam.

Các công ty Trung Quốc cho biết thêm họ còn bị giảm doanh số tại thị trường Ấn Độ, Mỹ và Hàn Quốc. Ngược lại, các công ty Mỹ nhận định Đức và Nhật Bản là những đối thủ cạnh tranh hiện tại của họ.

Tháng 7/2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt mức thuế trừng phạt lên 250 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc để thúc ép Bắc Kinh thay đổi chính sách công nghiệp của mình. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc trả đũa bằng cách áp thuế lên 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

Phần lớn các doanh nghiệp Mỹ và Trung Quốc trả lời trong phiếu khảo sát của AmCham rằng họ đã cảm nhận các tác động tiêu cực từ thuế quan.

Tỷ lệ các công ty Mỹ công nhận điều này cao hơn đáng kể so với các công ty Trung Quốc. Theo số liệu thống kê, 20% trong số 219 công ty tham gia khảo sát cho biết chiến tranh thương mại tác động đến lợi nhuận, con số thiệt hại ước tính hơn 10 tỷ USD. Họ đều đồng ý rằng sự sụt giảm lợi nhuận là những biểu hiện đầu tiên trong chuỗi các ảnh hưởng của chiến tranh thương mại.

Với sự leo thang của chiến tranh thương mại, các công ty tham gia khảo sát cho biết họ đang xem xét việc chuyển dịch sản xuất, lắp ráp, cung ứng vật tư cho nước thứ ba.

Một số công ty đã triển khai kế hoạch này, tiêu biểu là Panasonic. Tập đoàn này đang chuyển dây chuyền sản xuất thiết bị điện tử cho ô tô từ Trung Quốc sang Thái Lan, Malaysia và Mexico. Hãng chuyên lắp ráp tai nghe cho Apple là GoerTek của Trung Quốc đã thông báo tới các nhà cung cấp rằng họ có ý định chuyển một số dòng sản phẩm sang sản xuất tại Việt Nam. Nhà sản xuất polyester của Trung Quốc – Zhejiang Hailide New Material đang đầu tư 155 triệu USD vào một nhà máy ở Việt Nam với mục tiêu hướng tới xuất khẩu sản phẩm sang Mỹ.

Một nửa trong số các công ty tham gia khảo sát của AmCham báo cáo rằng họ cảm thấy tác động thương mại từ cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc đã vượt quá phạm vi thuế quan.

44% các công ty cho biết việc thông quan hàng hóa bị chậm, 38% cho biết việc kiểm tra được tăng cường và thời gian phê duyệt giấy phép dài hơn.

Cuộc khảo sát này có kết quả tương đương với cuộc điều tra được tiến hành một vài tuần trước đó với 430 thành viên Phòng thương mại Mỹ tại Bắc Kinh và Thượng Hải. Sự khác biệt lớn nhất là trước đó, 2/3 số người trả lời khảo sát cho biết họ không có kế hoạch chuyển mô hình sản xuất ra khỏi Trung Quốc dù có mức thuế mới.

Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ có một cuộc gặp vào tháng tới bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Argentina. Tuy nhiên, hy vọng về việc có một bước đột phá trong xung đột là vô cùng mong manh.

Trong cuộc khảo sát của AmCham South China, hơn một nửa số người tham gia khảo sát cho biết họ dự kiến tác động của chiến tranh thương mại kéo dài ít nhất một năm nữa.

Trong số những công ty Mỹ tham gia khảo sát, 54% cho rằng chính sách thuế quan của Trump sẽ không có bất kỳ lợi ích nào cho công ty họ hay cải thiện môi trường kinh doanh.

Ngân hàng phát triển châu Á gần đây đã cắt giảm dự báo tăng trưởng 2019 của châu Á từ 5,9% xuống còn 5,8% do xung đột thương mại. Đáng chú ý là tác động này không ảnh hưởng lên tất cả các quốc gia và khu vực hưởng lợi nhất sẽ là châu Á.