Trước thực tế tiến độ cổ phần hóa không hoàn thành kế hoạch, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 126/2017/NĐ-CP để đẩy mạnh cổ phần hóa giai đoạn 2021-2025.
Rất khó để xác định giá trị văn hóa, lịch sử khi cổ phần hóa. Trong ảnh: Tràng Tiền Plaza. Ảnh: Đức Thanh
Nhận diện khó khăn, vướng mắc
Theo kế hoạch, giai đoạn 2016-2020 phải cổ phần hóa tối thiểu 128 doanh nghiệp nhà nước, nhưng đến thời điểm này, mới chỉ hoàn thành được 28% kế hoạch (37/128 đơn vị).
Thậm chí, trong 10 tháng của năm 2020 chỉ cổ phần hóa được đúng 1/91 doanh nghiệp theo kế hoạch năm 2020. Chỉ còn gần 2 tháng nữa là kết thúc năm 2020, có thể khẳng định, kế hoạch cổ phần hóa (về số lượng doanh nghiệp) đã thất bại.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kế hoạch cổ phần hóa thất bại, trong đó nguyên nhân quan trọng là một số cơ chế, chính sách được quy định tại Nghị định 126/2017/NĐ-CP (Nghị định 126) về việc chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần (chính sách về đất đai và xác định giá trị doanh nghiệp) còn nhiều bất cập.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, vướng mắc về đất đai làm cản trở đến tiến trình cổ phần hóa có thể kể đến là tình trạng nhiều doanh nghiệp chỉ đến khi cổ phần hóa mới sắp xếp, xử lý đất đai; còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm giữa các bên liên quan, giữa chủ sở hữu với các địa phương trong việc rà soát, sắp xếp, xử lý đất đai; nhiều vướng mắc phát sinh liên quan đến đất đai chậm được giải quyết dứt điểm; vẫn còn hiện tượng né tránh trách nhiệm trong xem xét, xử lý tồn tại, thiếu sót trong thực hiện sắp xếp, xử lý nhà, đất tại các doanh nghiệp nhà nước.
Vẫn theo ông Dũng, nhiều doanh nghiệp chưa nghiêm túc thực hiện quy định về đăng ký biến động đất đai; lập hồ sơ giao, thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; khi lập và trình duyệt phương án sử dụng đất đã phát hiện một số doanh nghiệp sử dụng đất kém hiệu quả, không đúng mục đích, cho thuê lại quyền sử dụng đất...
Giải thích rõ hơn về các vướng mắc liên quan đến đất đai kể trên, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, “hồ sơ, lý lịch” rất nhiều mảnh đất mà doanh nghiệp nhà nước đang sử dụng rất phức tạp, có những mảnh đất được cấp sổ đỏ, nhưng diện tích trên sổ đỏ và diện tích thực tế vênh nhau rất lớn; có những mảnh đất giao cho doanh nghiệp quản lý, sử dụng, nhưng chưa làm thủ tục pháp lý về đất đai; có những mảnh đất đang xảy ra tranh chấp, lấn chiếm; nhiều mảnh đất đã được doanh nghiệp tự ý chuyển mục đích sử dụng và không ít diện tích bị doanh nghiệp cho thuê, liên doanh, liên kết không đúng quy định.
“Theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, tất cả cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước phải hoàn thiện hồ sơ pháp lý đối với tài sản công được giao quản lý, sử dụng. Đối với đất đai, nếu hoàn thiện hồ sơ pháp lý thì sẽ có không ít doanh nghiệp “lòi ra” hàng loạt diện tích đất sử dụng không đúng mục đích; cho thuê, cho mượn, liên doanh, liên kết...
Theo quy định, những diện tích đất này buộc phải trả lại Nhà nước, nên không ai muốn hoàn thiện hồ sơ pháp lý về đất đai, dẫn đến không có phương án sử dụng đất và không thể cổ phần hóa được”, ông Tiến giải thích.
Cũng theo ông Tiến, hiện có không ít diện tích đất lấn chiếm đang sử dụng đúng mục đích của ngành nghề sản xuất, kinh doanh chính, nhưng doanh nghiệp cũng không muốn làm sổ đỏ chính tên, chính chủ, vì khi xác lập lại quyền sử dụng đất sẽ phải nộp tiền chuyển mục đích sử dụng theo giá thị trường.
“Chưa kể, nhiều doanh nghiệp hoạt động bết bát, nhưng thu nhập lại rất cao vì chủ yếu là cho thuê đất, bây giờ bắt họ phải xây dựng phương án sử dụng đất, phần đất nào sử dụng không đúng mục đích phải trả lại Nhà nước nên không ai muốn làm”, ông Tiến nói thêm.
Giá trị lịch sử, văn hóa khó có thể quy thành tiền
Một bất cập lớn nữa trong Nghị định 126 là quy định xác định giá trị lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp. Theo đó, giá trị lợi thế kinh doanh của doanh nghiệp cổ phần hóa bao gồm cả giá trị thương hiệu được xác định trên cơ sở các chi phí thực tế cho việc tạo dựng và bảo vệ nhãn hiệu, tên thương mại, chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí đào tạo nhân viên, chi phí quảng cáo, tuyên truyền, quảng bá...
Đối với một số doanh nghiệp đặc thù, cơ quan tư vấn xác định và báo cáo đại diện chủ sở hữu quyết định giá trị thương hiệu dựa vào các yếu tố lịch sử, bề dày truyền thống.
Sự kiện cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam bị thất bại đã cho thấy việc xác định yếu tố lịch sử, bề dày truyền thống trong xác định giá trị thương hiệu khi cổ phần hóa không khả thi. Không chỉ có Hãng phim truyện Việt Nam bị thất bại khi cổ phần hóa liên quan đến xác định giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống, mà Công ty TNHH Tràng Tiền (Tràng Tiền Plaza) cũng trong hoàn cảnh tương tự.
Theo kế hoạch thì trong tháng 5/2018, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) phải hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp của Tràng Tiền Plaza để tiến hành cổ phần hóa. Tuy nhiên, kế hoạch này đã bị thất bại, bởi khó xác định giá trị văn hóa, lịch sử, truyền thống của doanh nghiệp này.
Khi sửa đổi Nghị định 126/20017/NĐ-CP sẽ bổ sung điều kiện cổ phần hóa là phải có phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đã được phê duyệt. Với yêu cầu này, bắt buộc các doanh nghiệp nhà nước phải sắp xếp lại phương án sử dụng đất, nếu không thực hiện thì đại diện chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm, bị xử lý theo các quy định của pháp luật về công chức, viên chức.
“Rất nhiều doanh nghiệp được phong tặng nhiều danh hiệu cao quý, nhưng đó chỉ là giá trị về mặt tinh thần, còn giá trị quy thành tiền, cụ thể ở đây là xác định giá trị doanh nghiệp rất phức tạp và chính là nguyên nhân dẫn đến nhiều doanh nghiệp không thể cổ phần hóa được”, ông Nguyễn Chí Thành, Tổng giám đốc SCIC cho biết.
Cũng theo ông Thành, với những doanh nghiệp có nhiều bề dày lịch sử, văn hóa, truyền thống, là biểu tượng của địa phương, bộ, ngành, lĩnh vực như Tràng Tiền Plaza, Hãng phim truyện Việt Nam… hoặc là Nhà nước tiếp tục giữ lại, hoặc là để thị trường định giá.
Ông Đặng Quyết Tiến cũng thừa nhận, việc quyết định giá trị thương hiệu dựa vào các yếu tố lịch sử, bề dày truyền thống đối với những doanh nghiệp đặc thù rất phức tạp, chính vì vậy, Nghị định 126 mới quy định giao cho cơ quan đại diện chủ sở hữu xác định trên cơ sở của cơ quan tư vấn.
“Nếu chủ sở hữu là tư nhân thì vấn đề này rất dễ. Tư vấn giá trị lịch sử, văn hóa là 5 đồng, nhưng chủ sở hữu vẫn quyết 10 đồng hoặc 3 đồng, khi ra thị trường, nhà đầu tư là người quyết định, có thể họ trả 13-15 đồng, có thể chỉ có 2-3 đồng, thậm chí không đồng. Nhưng cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp không dám quyết định giá trị lịch sử, văn hóa, truyền thống của doanh nghiệp, vì khi ra thị trường, giá trị này thay đổi rất nhiều so với giá tư vấn và họ là người phải chịu trách nhiệm, nên giải pháp an toàn là… không quyết”, ông Tiến nói.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, đã bắt tạm giam 2 đối tượng cùng là cán bộ Cục Thuế tỉnh Bắc Giang, nay là Thuế Bắc Ninh vì nhận 4,3 tỷ đồng để “bỏ qua” cho doanh nghiệp có sai phạm về thuế.
(VNF) - Nhắc đến mục tiêu đến năm 2045 nước ta trở thành nước thu nhập cao, đại biểu Quốc hội nêu thách thức dân số "già trước khi giàu" là rất thực tế.
(VNF) - Ngay sau khi trúng đấu giá khu đất 12,3 ha tại Đồ Sơn, Hải Phòng, Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh địa ốc Phương Đông đã mang quyền tài sản của dự án đi thế chấp.
(VNF) - Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ vừa có báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán về nghị quyết phương án nhân sự tạm thời để điều hành hoạt động doanh nghiệp, trong lúc hàng loạt lãnh đạo chủ chốt nghỉ phép.
(VNF) - Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng đất hiếm đang trở thành tài nguyên chiến lược của Việt Nam và thế giới, vì vậy cần có cơ chế quản lý - bảo vệ đặc biệt, tránh nguy cơ khai thác bừa bãi, xuất khẩu thô và thất thoát nguồn lực quốc gia.
(VNF) - Với mức giá gần 2,7 tỷ đồng, hiện biển số xe máy 99AA-999.99 tỉnh Bắc Ninh đang là một trong những biển số xe máy có giá cao nhất từ trước đến nay.
(VNF) - Theo cáo buộc, sau khi chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư, Thân Văn Thoại (Tổng Giám đốc Công ty BBA) đã nhờ người mua 63 mảnh đất tại tỉnh Hòa Bình.
(VNF) - Nghị quyết 72 và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 được kỳ vọng tạo ra bước đột phá về chăm sóc sức khỏe nhân dân.
(VNF) - Được thiết kế như một giai phẩm Xuân, số đặc biệt mừng Xuân Bính Ngọ 2026 sẽ được Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance dự kiến xuất bản vào tháng 1/2026.
(VNF) - TS.Trần Đình Thiên cho rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để tạo bước nhảy vọt, nếu dám theo đuổi mục tiêu tăng trưởng hai con số một cách thực chất và bền vững. Trong bối cảnh kinh tế thế giới phân hóa mạnh, đây chính là “cách Việt Nam vượt lên chính mình”, thoát khỏi quỹ đạo tăng trưởng trung bình và hình thành sức bật mới cho nền kinh tế.
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế lên 500 triệu đồng/năm, tức là gấp 5 lần so với mức đang áp dụng theo Luật Thuế TNCN hiện hành.
(VNF) - Các nhóm đối tượng đã cấu kết với một số nhân viên ngân hàng, sử dụng giấy tờ giả mở hơn 1.000 tài khoản doanh nghiệp “ma” và mua khoảng 10.000 tài khoản cá nhân không chính chủ.
(VNF) - Khi cuộc khủng hoảng bất động sản Trung Quốc tiếp tục chìm sâu, giới đầu tư trên mọi thị trường của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khó lòng làm ngơ.
(VNF) - Theo quyết định của Bộ Chính trị, ông Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, được điều động tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ, giữ chức Phó bí thư Thành ủy Hà Nội.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, đã bắt tạm giam 2 đối tượng cùng là cán bộ Cục Thuế tỉnh Bắc Giang, nay là Thuế Bắc Ninh vì nhận 4,3 tỷ đồng để “bỏ qua” cho doanh nghiệp có sai phạm về thuế.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.