Góp ý Nghị định quản lý xăng dầu: ‘Cần thống nhất đầu mối quản lý xăng dầu’

Bộ Tài chính “nhường” Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu

Bộ Tài chính vừa có văn bản góp ý gửi Bộ Công Thương về việc sửa đổi Nghị định 95/2021 và Nghị định 83/2014 về kinh doanh xăng dầu sau khi phía Bộ Công Thương có dự thảo Nghị định lần 2.

Tại lần góp ý này, quan điểm của Bộ Tài chính là sửa Nghị định theo hướng giao thống nhất một đầu mối về Bộ Công Thương.

Cụ thể, Bộ Tài chính đề xuất giao Bộ Công Thương đảm nhận hết phần việc của Bộ Tài chính đang làm hiện nay. Bộ Tài chính sẽ chỉ thực hiện chức năng thanh, kiểm tra theo đúng quy định.

Hiện, Bộ Công Thương là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, đồng thời là cơ quan chủ trì điều hành giá xăng dầu. Trong khi đó, Bộ Tài chính thực hiện việc giám sát trích lập, sử dụng quỹ bình ổn giá, rà soát tính toán công bố các khoản định mức để tính giá cơ sở.

Thống nhất đầu mối quản lý xăng dầu

Bình luận về việc quản lý xăng dầu, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính lại đồng thuận với đề xuất của Bộ Tài chính trong việc giao việc điều hành giá xăng dầu về cho Bộ Công Thương, để thống nhất một đầu mối quản lý.

Giá của những mặt hàng mang tính đặc thù Nhà nước hiện đang quản lý như giá xăng dầu, giá vật tư y tế,… sẽ do các cơ quan chủ quản xây dựng và quyết định. Như vậy, nếu theo Luật giá thì trước sau việc điều hành giá xăng dầu cũng sẽ thuộc về Bộ Công Thương.

“Bộ Công Thương là Bộ quản lý chuyên ngành về kinh doanh xăng dầu, cho nên Bộ Công Thương phải là người giúp cho các doanh nghiệp đầu mối, trung gian và các doanh nghiệp bán lẻ xây dựng nên hệ thống tổ chức sản xuất - kinh doanh sao cho đơn giản, phù hợp nhất đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị đề ra. Việc giao quản lý toàn bộ cho Bộ Công Thương để việc điều phối của Bộ Công Thương với các doanh nghiệp sẽ phù hợp và sát với thực tiễn”, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh phân tích.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, TS Giang Chấn Tây, Giám đốc Công ty TNHH MTV Bội Ngọc, cho rằng việc Bộ Tài chính đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu quy định mức thù lao tối thiểu cho đại lý bán lẻ xăng dầu để đảm bảo hoạt động cho các đơn vị bán lẻ, ổn định nguồn cung trong kinh doanh xăng dầu cho thấy Bộ Tài chính đã lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp bán lẻ thực hiện đúng tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

TS Giang Chấn Tây đánh giá đây là một quyết định rất phù hợp với tình hình kinh doanh xăng dầu đang bất ổn hiện nay.

Ngoài ra, theo ông Tây, điều này cũng thể hiện tính nhất quán trong việc góp phần điều hành thị trường được ổn định và minh bạch hơn, cũng như giữ đúng với quan điểm trong phát biểu của Bộ trưởng Bộ Tài chính trước đây là: “Cho dù có cho chi phí 10.000đ/l mà không phân chia rõ ở các khâu trung gian thì thị trường xăng dầu vẫn bất ổn”.

Ông Giang Chấn Tây cũng cho rằng văn bản này Bộ Tài chính là một phần cơ sở pháp lý quan trọng đã làm cho hàng ngàn doanh nghiệp bán lẻ rất phấn khởi và tin tưởng vào một Nghị định sẽ được Chính phủ sửa đổi ban hành một cách căn cơ và khoa học, nhằm giải quyết vấn đề quan trọng mà hệ thống kinh doanh xăng dầu đang gặp phải nhiều khó khăn bất ổn.

“Căn cơ ở chỗ là vẫn giữ vững quan điểm của Đảng và Nhà nước là vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Cụ thể, phần chiết khấu (thù lao) tối thiểu là phần cứng và là công cụ quản lý nhà nước nhằm đảm bảo cho mọi hoạt động của hệ thống được ổn định phục vụ nhu cầu cần thiết cho xã hội và phục vụ cho nhu cầu của nền kinh tế đang phát triển mạnh. Phần chiết khấu còn lại là phần mềm là sự cơ động, linh hoạt của các nhà cung cấp để cạnh tranh giành thị phần. Đây chính là phần thị trường”, ông Tây nêu.

Nếu muốn thị trường xăng dầu hoạt động ổn định, ông Giang Chấn Tây khẳng định không có cách nào khác là Nhà nước phải quy định mức chiết khấu tối thiểu. Theo ông Tây, để thị trường xăng dầu ổn định cần phải có chiết khấu cố định cho khâu bán lẻ 5%-6% trên giá bán lẻ tùy theo thời điểm.

“Có như vậy thì mới đảm bảo để doanh nghiệp bán lẻ duy trì hoạt động xuyên suốt trong mọi trường hợp ở mọi mức giá xăng dầu của thế giới biến động tăng hay giảm”, ông Tây nói.

Lý giải lý do của đề xuất này, ông giải thích rằng dù cho dù là doanh nghiệp bán lẻ được lấy hàng ở 3 nơi như Bộ Công thương đã thống nhất trình Chính phủ thì không ai có thể đảm bảo rằng doanh nghiệp bản lẻ hoạt động ổn định trong mọi trường hợp. Bởi vì, các nhà cung cấp có thể bắt tay ngầm với nhau để hạ chiết khấu xuống thấp và khi đó mức chênh lệch quanh quẩn chỉ vài chục đồng thì cũng chẳng có ý nghĩa gì khi mà chiết khấu dưới điểm hòa vốn không đảm bảo cho hoạt động kinh doanh.

Cũng theo ông Tây, điều quan trọng là cần phải quy định chiết khấu tối thiểu và xem đây là một công cụ để quản lý “hàng hóa đặc biệt” nhằm làm cho mọi hoạt động của hệ thống kinh doanh xăng dầu trên toàn quốc được ổn định, nếu không quy định sẽ xảy ra tình trạng chiết khấu luôn dưới điểm hòa vốn thì lại xảy ra bất ổn thị trường và khi đó doanh nghiệp bán lẻ lại tiếp tục phản ứng.

Ông Tây cũng đề xuất, nhà nước nên cho doanh nghiệp đầu mối tự định giá. Điều này nhằm để đảm bảo đủ các chi phí phát sinh được đưa vào đủ và đúng trong giá vốn kinh doanh theo diễn biến thị trường, nếu không sẽ giống như người khác đi chợ mà người ở nhà quyết định giá và lại xảy ra tình trạng xin-cho chi phí. Điều này trái với quy luật hoạt động kinh doanh.