Xếp hạng tín nhiệm được kỳ vọng là một trụ cột quan trọng trong việc đánh giá rủi ro tài chính và thúc đẩy sự minh bạch trên thị trường vốn tại Việt Nam. Hiện tại, thị trường xếp hạng tín nhiệm cũng có sự tham gia của 4 doanh nghiệp được cấp phép, bao gồm FiinRatings, Saigon Ratings, Sài Gòn Ratings và VIS Rating. Song, sau nhiều năm hoạt động, ngành xếp hạng tín nhiệm vẫn chưa phát triển tương xứng với kỳ vọng.
Chia sẻ với Đầu tư Tài chính, ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc FiinRatings, thừa nhận: “Thị trường nhìn chung nhiều khó khăn, số lượng giao dịch trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) không nhiều từ năm ngoái đến nay đã phần nào phản ánh sức sống của thị trường cũng như ảnh hưởng đến nhu cầu về hoạt động xếp hạng tín nhiệm”.
Giải thích cụ thể hơn, ông Thuân cho biết, nhu cầu xếp hạng tín nhiệm của doanh nghiệp Việt hiện tại còn thấp. Lý do là bởi các nhà đầu tư tổ chức mới bước đầu áp dụng qua việc tham khảo kết quả xếp hạng tín nhiệm nội địa vào việc đánh giá rủi ro và phân bổ tài sản, trong khi đó, kết quả xếp hạng tín nhiệm lại chưa có nhiều ý nghĩa với các nhà đầu tư cá nhân và công chúng nói chung. Thêm vào đó, bản thân các tổ chức cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm nội địa chưa có đủ độ bao phủ cũng như cần phải có thêm thời gian để chứng minh được giá trị trong mắt nhà đầu tư lẫn doanh nghiệp.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm sẽ “gãy cánh”. Lý do là bởi đã có một số doanh nghiệp mặc dù chưa phát hành trái phiếu nhưng họ có chủ trương mình bạch cao và thực hiện xếp hạng tín nhiệm nhằm hỗ trợ cho chiến lược vốn của họ, dù chưa thuộc đối tượng bắt buộc thực hiện xếp hạng tín nhiệm theo quy định hiện hành, vẫn tự nguyện tìm đến các đơn vị xếp hạng tín nhiệm để “khám sức khỏe”.
“Sau 4 năm được Bộ Tài chính cấp phép và hoạt động, FiinRatings đã thực hiện xếp hạng gần 50 doanh nghiệp lớn. Thực tế trong danh mục khách hàng của chúng tôi, chỉ có vỏn vẹn 5 – 7 doanh nghiệp bắt buộc phải xếp hạng tín nhiệm, còn lại là họ chủ động thực hiện một cách tự nguyện”, ông Thuân nói.
Bên cạnh đó, theo thông lệ quốc tế, các đơn vị xếp hạng tín nhiệm cũng đang nỗ lực đa dạng hóa hoạt động và nguồn thu của mình, không gói gọn trong việc phục vụ xếp hạng tín nhiệm cho tổ chức phát hành trên thị trường TPDN. Theo ông Thuân, xếp hạng tín nhiệm không chỉ để phục vụ cho TPDN mà còn phục vụ các giao dịch của những nhà đầu tư vốn nợ trên thị trường, cũng như từng bước ứng dụng cho các hoạt động khác như tín dụng ngân hàng và hợp tác thương mại.
Việc đa dạng hóa nguồn thu là nhằm tránh rủi ro mô hình và lệ thuộc, có thể làm ảnh hưởng phần nào đến tính độc lập của hoạt động xếp hạng tín nhiệm. “Đây là xu hướng chung của ngành xếp hạng tín nhiệm trên thế giới, đặc biệt sau cuộc khủng hoảng tài chính 2007 - 2008. Lấy ví dụ trường hợp của S&P Global, hoạt động xếp hạng tín nhiệm chỉ mang về khoảng 30% doanh thu, còn lại phần lớn đến từ phân tích thông tin, dữ liệu”, ông Thuân nói.
Nhờ hoạt động song song cả 2 lĩnh vực là Xếp hạng cho tổ chức phát hành và Dịch vụ phân tích & đánh giá tín dụng cho nhà đầu tư tổ chức trên thị trường nợ, doanh thu của FiinRatings dự kiến đạt 1 triệu USD đầu tiên vào năm 2024 (trong đó khoảng 30% doanh thu đến từ dịch vụ cho nhà đầu tư), đồng thời đặt mục tiêu hòa vốn sau 4 năm được cấp phép, theo đại diện FiinRatings.
“Phát triển mô hình dịch vụ xếp hạng tín nhiệm là một ngành kinh doanh nhiều thách thức, đòi hỏi có tầm nhìn dài hạn. Xếp hạng tín nhiệm không chỉ giúp minh bạch thông tin về chất lượng, về mức độ rủi ro mà còn là cơ sở hạ tầng mềm để thị trường tài chính phát triển. Các đơn vị xếp hạng tín nhiệm như chúng tôi luôn tâm niệm phải làm tốt việc của mình, tham gia tạo dựng hạ tầng về thông tin và dữ liệu liên quan để các thành viên thị trường từng bước tin tưởng và sử dụng, ứng dụng cho hoạt động của họ, hình thành văn hóa xếp hạng tín nhiệm và từ đó thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính nói chung và thị trường TPDN phát triển tốt trở lại một cách bền vững”, ông Thuân nói.
Nhận định về tương lai của thị trường xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam, ông Thuân cho rằng hiện tại, nhu cầu xếp hạng tín nhiệm yếu không có nghĩa là tương lai vẫn sẽ mờ mịt, nhất là khi có nhiều “cú hích” đang chờ đón.
Nếu ví việc phát triển thị trường TPDN giống như một siêu thị hàng hóa thì các bên liên quan dường như đang tập trung nhiều hơn vào việc nâng cao quy chuẩn và chất lượng hàng hóa, mà chưa chú ý đúng mức đến đối tượng “người đi chợ”.
Dựa trên nghiên cứu về quá trình hình thành và phát triển cũng như đóng góp của ngành xếp hạng tín nhiệm đối với sự phát triển của thị trường vốn trên thế giới và tại các quốc gia trong khu vực, đại diện của FiinRatings cho rằng hai cú hích đó là: Lực đẩy từ chính sách (policy push) và lực kéo từ phía nhà đầu tư (investor pull).
Với cú hích đầu tiên về lực đẩy chính sách, ông Thuân cho biết quy định hiện tại đã yêu cầu bắt buộc xếp hạng tín nhiệm đối với một số trường hợp nhất định, tuy nhiên số lượng doanh nghiệp thuộc diện này là rất ít.
“Chúng tôi kỳ vọng việc xếp hạng tín nhiệm có thể được xem xét áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp tham gia phát hành trái phiếu như thông lệ một số nước trong khu vực đã làm khi mà số lượng doanh nghiệp đủ điều kiện và được cấp phép có tới 4 đơn vị. Đây cũng là khuyến nghị của các tổ chức quốc tế như ADB hay WB. Các cơ quan quản lý cũng đang nghiên cứu, xem xét, đặc biệt là khi sửa đổi Luật Chứng khoán liên quan đến xếp hạng tín nhiệm. Đây đều là những tín hiệu tích cực nếu như chính sách được thay đổi theo hướng sử dụng hoạt động xếp hạng tín nhiệm để hỗ trợ cho sự cải thiện mình bạch thông tin thị trường”, ông Thuân nói.
Từ câu chuyện của nhiều quốc gia trong khu vực, ông Thuân nhận định, chính những thay đổi trong chính sách và khung pháp lý sẽ kiến tạo cho xếp hạng tín nhiệm điều kiện phát triển một cách bền vững. Ví dụ như tại Malaysia, cách đây khoảng 25 năm, việc xếp hạng tín nhiệm là bắt buộc đối với tất cả giao dịch phát hành trái phiếu và chỉ gỡ bỏ chính sách này vào năm 2018, khi thị trường đã hình thành văn hóa xếp hạng tín nhiệm. Hay như Thái Lan, họ yêu cầu tất cả các quỹ tương hỗ chỉ tham gia đầu tư trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm. Nhìn chung, việc sử dụng điểm xếp hạng tín nhiệm để làm cơ sở cho việc phân bổ tài sản theo rủi ro là một thông lệ đã góp phần cho việc phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức vào TPDN.
Do đó, theo ông Thuân, nếu ví việc phát triển thị trường TPDN giống như một siêu thị hàng hóa thì các bên liên quan dường như đang tập trung nhiều hơn vào việc nâng cao quy chuẩn và chất lượng hàng hóa – tức là tập trung vào phía các tổ chức phát hành, mà chưa chú ý đúng mức đến phía đối tượng “người đi chợ”. Điều này có thể thực hiện bằng cách phân loại và phát triển các nhóm nhà đầu tư tùy theo việc phân loại trái phiếu dựa trên mức độ rủi ro thông qua xếp hạng tín nhiệm, làm cơ sở cho việc thu hút đối tượng “người đi chợ” một cách phù hợp.
“Thông lệ tại các thị trường trong khu vực là xếp hạng tín nhiệm không chỉ được ứng dụng bởi ngành ngân hàng trong việc xác định hệ số rủi ro theo chuẩn Basel, mà còn được sử dụng rộng rãi trong việc xác định các tiêu chí phân bổ tài sản của các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí…. trong việc phân bổ tài sản tùy theo mô hình hoạt động của các định chế đầu tư này, vừa làm cơ sở cho việc quản trị rủi ro vừa góp phần mở rộng và phát triển cơ sở nhà đầu tư tổ chức trên thị trường trái phiếu”, ông Thuân nói.
Cú hích thứ hai là yếu tố “cầu kéo”, tức là nhu cầu từ phía nhà đầu tư, chủ nợ, người cho vay, cũng sẽ là điều kiện để xây dựng văn hóa xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam.
Trên thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài, định chế lớn nước ngoài khi tham gia thị trường nợ Việt Nam luôn yêu cầu điểm xếp hạng tín nhiệm dù không có quy định pháp lý. Cũng có nhiều doanh nghiệp Việt thực hiện xếp hạng tín nhiệm do yêu cầu từ phía cổ đông, nhà đầu tư. Chính những áp lực đó, thông lệ đó của các nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, sẽ giúp các doanh nghiệp dần hình thành nên văn hóa minh bạch, văn hóa xếp hạng tín nhiệm.
“Áp lực từ phía nhà đầu tư sẽ là yếu tố có tác động chậm hơn nhưng lại bền hơn, còn thay đổi trong chính sách sẽ tạo cầu nhanh hơn nhưng cũng có thể dẫn đến rủi ro rằng các doanh nghiệp có xu hướng chỉ tuân thủ tiêu chuẩn tối thiểu theo quy định pháp luật. Điều cần làm là chúng ta phải cân bằng cả hai yếu tố này, tạo ra đường ray cho xếp hạng tín nhiệm tăng tốc”, ông Thuân nói.
Sự phát triển của thị trường xếp hạng tín nhiệm cũng phụ thuộc vào bản thân các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm. Theo đại diện FiinRatings, “chính các doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm phải làm sao để xây dựng và khẳng định được uy tín, tính độc lập, khách quan, không chỉ đáp ứng các quy định hiện hành như Nghị định 88 mà còn hướng đến các chuẩn mực cao hơn theo thông lệ khu vực và quốc tế. Về lâu dài, chỉ khi bản thân các hoạt động xếp hạng tín nhiệm chứng minh được giá trị của mình thì nhà đầu tư, nhà phát hành và các bên liên quan mới tin tưởng và sử dụng dịch vụ”.
“Tạo ra văn hóa xếp hạng tín nhiệm là nỗ lực rất lớn của thị trường, không chỉ của cơ quan quản lý, không chỉ của các bên cung cấp dịch vụ xếp hạng tín nhiệm như FiinRatings, mà là cần có sự tham gia đồng hành và vì chính lợi ích của cả các nhà đầu tư, các đơn vị trung gian và cả phía doanh nghiệp”, ông Thuân khẳng định.
Tags:
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh, nguyên nhân chính khiến hồ sơ niêm yết chứng khoán bị "ứ đọng" quá lâu là do có quá nhiều giấy tờ, hồ sơ không thực sự cần thiết.
(VNF) - Cục thuế tỉnh Nghệ An vừa công bố danh sách các doanh nghiệp nợ tiền thuế, trong đó Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức đứng đầu với số tiền nợ thuế nhiều nhất hơn 1.080 tỷ đồng
(VNF) - Cơ quan Thuế đề nghị, tổ chức chi trả thu nhập khi nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đã khấu trừ của người lao động vào ngân sách nhà nước phải thực hiện cung cấp thông tin về số thuế TNCN đã nộp thay
(VNF) - Cục Thuế TP Hà Nội tổng hợp một số chính sách hướng dẫn về kê khai nộp thuế đối với các cơ sở giáo dục công lập.
(VNF) - Nếu trái chủ Xếp dỡ Hải An bán ra ngay sau khi chuyển đổi, mức sinh lời tiềm năng có thể lên tới 124% (chưa bao gồm lãi suất 6%/năm của trái phiếu).
(VNF) - Bộ Tài chính thông tin, đang đề xuất quy định miễn thuế hàng hóa nhập khẩu nhóm 1 qua thương mại điện tử từ 2 triệu đồng trở xuống
(VNF) - Với sự thuận lợi của thị trường chung, nhiều cổ phiếu đã ghi nhận mức tăng bằng lần trong tháng Hai vừa qua. Trong đó, nhiều mã khoáng sản lập đỉnh.
(VNF) - Theo TS Phạm Nguyễn Anh Huy (Đại học RMIT), Chính phủ đang mất một phần lớn thuế đối với các giao dịch tiền mã hóa, do đó việc cho phép thí điểm sẽ mở đường cho việc thu thuế từ các giao dịch này.
(VNF) - Khối ngoại tiếp tục bán ròng hơn 2.700 tỷ đồng trên cả ba sàn trong tuần giao dịch cuối tháng 2, với áp lực xả mạnh nhất vào phiên 28/2. FPT, HPG và STB nằm trong nhóm cổ phiếu bị bán ròng mạnh, trong khi MWG và VNM thu hút dòng tiền ngoại trở lại.
(VNF) - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc cho phép gia hạn thời gian nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) thêm các tháng 07 và 08 với thời hạn chậm nhất là ngày 20/12/2025.
(VNF) - Theo ông Thomas Jacobs, Giám đốc Quốc gia, Việt Nam, Cambodia, Lào của IFC, việc triển khai tài chính xanh ở Việt Nam còn chậm do nhiều hạn chế.
(VNF) - Từ 28/2, người nợ thuế từ 50 triệu đồng trở lên, quá hạn 120 ngày sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh. Quy định áp dụng cho cá nhân kinh doanh, chủ hộ kinh doanh và một số đối tượng khác.
(VNF) - Với bộ máy mới của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế được tổ chức thành cấp Cục, có riêng chi Cục Thuế thương mại điện tử (TMĐT)
(VNF) - Bộ máy mới của Bộ Tài chính hoạt động từ 1/3 gồm có 30 đơn vị hành chính, 1 đơn vị đặc thù và 4 đơn vị sự nghiệp công lập
(VNF) - Bộ Tài chính cho biết, đã chính thức tiếp nhận 18 tập đoàn, Tổng công ty từ Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp
(VNF) - Trong bối cảnh cơ quan quản lý quyết định “mở toang” cánh cửa tiếp cận cho nhà đầu tư nước ngoài, chuyên gia cho rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tạm gác nỗi lo bị thâu tóm, chủ động nâng cao năng lực quản trị và tài chính để thích nghi.
(VNF) - Việc cá nhân nợ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sẽ bị cơ quan thuế phạt chậm nộp thuế và chậm nộp tiền phạt, đồng thời có thể phát sinh các tình huống liên quan
(VNF) - Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chính sách, quy định liên quan việc quản lý tiền số, tài sản số, hoàn thành chậm nhất trong quý II năm nay.
(VNF) - Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhất Việt (HNX: VFS) vừa công bố báo cáo tài chính năm 2024 và chương trình họp đại hội cổ đông thường niên năm 2025. Theo đó, năm 2024, doanh thu đạt 293,67 tỷ đồng, tăng 20,1% so với 2023 và hoàn thành 104% so với kế hoạch. Đây là con số tích cực trong bối cảnh nhiều công ty chứng khoán ghi nhận doanh thu/lợi nhuận đi lùi trong năm qua.
(VNF) - Bộ Tài chính cho biết đang tiếp tục nghiên cứu để đề xuất thi hành các chính sách thuế liên quan đến bất động sản, trong đó có việc đánh thuế bất động sản thứ 2
(VNF) - Các cổ phiếu mảng tôn mạ như HSG, NKG và GDA đều ghi nhận tăng trưởng về giá và thanh khoản tích cực trong phiên hôm nay (27/2).
(VNF) - Thay vì chỉ nhìn vào hiệu suất của thị trường trong vài ba năm, nhà đầu tư nên tập trung vào mục tiêu tài chính cá nhân theo từng giai đoạn và xác định thật rõ mức độ sẵn sàng chấp nhận rủi ro của mình.
(VNF) - Việc triển khai hệ thống KRX là một trong các nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ Tài chính giao cho ngành Chứng khoán trong năm 2025.
(VNF) - Theo Luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành, số tiền gần 17 tỷ đồng quyên góp được cho mẹ Bắp sẽ được tính và đóng thuế TNCN như thế nào?
(VNF) - Phiên đấu giá hơn 12 triệu cổ phiếu DMC do SCIC sở hữu đã không thể tiến hành do không có nhà đầu tư đăng ký tham gia.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh, nguyên nhân chính khiến hồ sơ niêm yết chứng khoán bị "ứ đọng" quá lâu là do có quá nhiều giấy tờ, hồ sơ không thực sự cần thiết.
(VNF) - Trong không khí sôi động của ngày vía Thần Tài, khảo sát thị trường cho thấy giá vàng nhẫn trơn dao động từ 8,77 triệu đồng đến 8,85 triệu đồng mỗi chỉ, nhưng tại một số điểm, giá lên tới 9,2 triệu đồng.
