Theo báo cáo Hội Khoa học Kinh tế Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, đến cuối năm 2022 cả nước có khoảng 15,46 triệu ha đất lâm nghiệp. Quỹ đất này được phân bổ cho nhiều đối tượng quản lý: hộ gia đình và cá nhân gần 3,75 triệu ha; tổ chức kinh tế 1,84 triệu ha; cơ quan nhà nước 1,53 triệu ha; các đơn vị sự nghiệp công lập 4,82 triệu ha; cộng đồng dân cư hơn 0,54 triệu ha; doanh nghiệp FDI khoảng 0,015 triệu ha. Riêng phần diện tích chưa giao còn tới 2,94 triệu ha, chủ yếu do UBND xã và một số tổ chức khác quản lý.
Trước giai đoạn sắp xếp (2014), các công ty lâm nghiệp quản lý khoảng 1,8 triệu ha đất, phần lớn là đất lâm nghiệp. Trong số này, diện tích rừng sản xuất chiếm tỷ trọng lớn, bên cạnh rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Tuy nhiên, thực tế lúc đó tồn tại nhiều bất cập: tình trạng cho mượn đất, liên doanh, tranh chấp, lấn chiếm và cấp trùng diễn ra khá phổ biến, làm giảm hiệu quả sử dụng đất và ảnh hưởng đến công tác quản lý.
Sau khi thực hiện Nghị quyết 30/NQ-TW về đổi mới, sắp xếp, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty nông, lâm nghiệp, diện tích do các công ty lâm nghiệp quản lý giảm còn 1,47 triệu ha. Trong đó, diện tích có rừng hơn 1,3 triệu ha, gồm trên 1 triệu ha rừng sản xuất, gần 0,23 triệu ha rừng phòng hộ và một phần nhỏ rừng đặc dụng.
Xét theo loại hình công ty: các công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm 100% vốn quản lý hơn 1,15 triệu ha (chiếm 78%), trong đó phần lớn là rừng tự nhiên và rừng phòng hộ. Các công ty cổ phần quản lý khoảng 161 nghìn ha (11%), với đặc điểm nổi bật là rừng trồng chiếm tới 2/3 diện tích. Các công ty hai thành viên quản lý hơn 110 nghìn ha (7,5%), gồm cả rừng tự nhiên và rừng trồng. Ngoài ra, khoảng 42 nghìn ha đã được chuyển giao cho Ban quản lý rừng.
Quá trình bàn giao đất vẫn còn chậm. Nhiều địa phương mới chỉ dừng lại ở việc lập phương án, chưa có quyết định thu hồi và cũng chưa xây dựng kế hoạch sử dụng cụ thể. Phần lớn diện tích này lại rơi vào tình trạng đang tranh chấp, bị lấn chiếm hoặc đã có tài sản trên đất, trong khi chính quyền địa phương thiếu kinh phí xử lý. Thêm vào đó, không ít diện tích là rừng tự nhiên, đất suối, núi đá hoặc ở vùng sâu, vùng xa, khó canh tác và khó quản lý. Công tác đo đạc, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, lập hồ sơ địa chính và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai vẫn còn nhiều hạn chế, gây khó khăn cho chính quyền cấp huyện trong quá trình triển khai.
Về cơ chế khoán, các công ty lâm nghiệp đã áp dụng nhiều hình thức khác nhau theo các nghị định hiện hành (01/CP, 135/2005/NĐ-CP, 168/2016/NĐ-CP), gồm: khoán dài hạn, khoán theo chu kỳ, khoán công đoạn và khoán bảo vệ rừng hằng năm. Chính sách này bước đầu đã phát huy hiệu quả, huy động được nguồn lực xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, ổn định đời sống và giảm áp lực lên rừng tự nhiên.
Tuy vậy, cả nước mới chỉ khoán được 458 nghìn ha, chiếm 27% tổng diện tích quản lý. Tỷ lệ này cao nhất ở các công ty cổ phần hóa (khoảng 40%). Khảo sát tại 7 tỉnh cho thấy 21 công ty đã thực hiện giao khoán 121,7 nghìn ha (41,6%), trong đó chủ yếu là khoán bảo vệ rừng hằng năm. Bình quân mỗi hộ nhận khoán khoảng 7,4 ha đất lâm nghiệp.
Hiện còn trên 15.000 hợp đồng khoán có hiệu lực, với khoảng 95% thực hiện đúng cam kết. Một số hợp đồng hết hạn còn vi phạm, song đa phần các hộ đã cam kết khắc phục. Riêng Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam đang quản lý gần 48,6 nghìn ha, trong đó đã giao khoán 11,7 nghìn ha cho gần 8.000 hộ dân.
Nhìn chung, việc giao khoán theo các nghị định đã giúp huy động vốn, lao động xã hội, nâng cao hiệu quả sản xuất lâm nghiệp, hạn chế khai thác rừng trái phép, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Các hộ dân và cộng đồng có sự phối hợp tốt hơn với lực lượng bảo vệ rừng, hình thành nhiều mô hình trồng rừng và nông – lâm kết hợp hiệu quả. Hoạt động khoán rừng không chỉ giúp người dân có sinh kế ổn định, góp phần giảm nghèo, giữ vững an ninh trật tự mà còn tạo thêm việc làm, thu nhập và hạ tầng cơ sở cho vùng nông thôn, miền núi.
Thu nhập bình quân của các hộ nhận khoán đạt khoảng 167 triệu đồng/năm, trong đó thu từ lâm nghiệp chiếm gần 32%. Người dân được hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm, nhờ vậy năng suất rừng trồng tăng rõ rệt. Đồng thời, các công ty lâm nghiệp cũng từng bước ứng dụng khoa học công nghệ, cải thiện hồ sơ đất đai, quản lý tốt hơn tài nguyên rừng, giảm tranh chấp, lấn chiếm. Hoạt động khoán đã góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và ứng phó biến đổi khí hậu.
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc giao khoán đất lâm nghiệp vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Khung pháp lý thay đổi liên tục qua các nghị định khác nhau khiến việc lập hồ sơ, ký lại hợp đồng gặp nhiều khó khăn. Không ít hộ dân đã xây dựng nhà cửa, công trình trên đất nhận khoán, đòi hỏi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc không hợp tác ký lại hợp đồng mới.
Công tác quản lý hợp đồng tại một số công ty còn lỏng lẻo, để xảy ra vi phạm như phá rừng, xây dựng trái phép, sử dụng đất sai mục đích nhưng chưa xử lý triệt để. Hồ sơ đất đai còn nhiều bất cập, ranh giới chưa rõ ràng, tình trạng lấn chiếm kéo dài. Giá đất nông nghiệp tăng cao khiến tranh chấp, vi phạm đất đai ngày càng phức tạp. Địa hình phức tạp, thiếu trang thiết bị, nhân lực và kinh phí hạn chế cũng gây khó khăn cho công tác giám sát.
Một số quy định về mật độ cây lâm nghiệp (như tại Thông tư 29/2018/TT-BNNPTNT) lại xung đột với lợi ích trồng cây nông nghiệp – vốn là nguồn thu chính của hộ nhận khoán – khiến nhiều người dân tự ý chặt bỏ hoặc khai thác cây gỗ lớn không đúng quy định. Nhiều diện tích trước đây giao khoán để trồng rừng sản xuất đã được quy hoạch thành rừng phòng hộ nhưng chưa điều chỉnh hợp đồng, đến thời điểm khai thác thì bị cấm, dẫn đến phản ứng tiêu cực của hộ nhận khoán.
Một bộ phận hộ dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, chưa nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, đời sống còn khó khăn nên dễ vi phạm, quản lý rừng chưa bền vững. Nhiều nơi còn xảy ra tình trạng chống đối, khiếu kiện kéo dài.
Để khắc phục những bất cập này, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
Hoàn thiện pháp lý, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Đẩy nhanh rà soát, đo đạc, cắm mốc và cấp sổ đỏ cho các công ty lâm nghiệp. Kiên quyết xử lý tình trạng lấn chiếm, đất khoán trắng hoặc sử dụng sai mục đích.
Điều chỉnh chính sách theo hướng thực tiễn: Sửa đổi, bổ sung Nghị định 168 và các quy định liên quan, tăng quyền tự chủ cho doanh nghiệp, kéo dài thời hạn và nâng hạn mức giao khoán. Qua đó, tạo điều kiện để hộ dân đầu tư trồng rừng gỗ lớn, gắn bó lâu dài với đất rừng.
Đổi mới tổ chức sản xuất: Thanh lý các hợp đồng cũ, chuyển dần sang hình thức khoán công đoạn hoặc khoán việc. Khuyến khích phát triển các mô hình lâm nghiệp gắn với du lịch sinh thái, thích ứng biến đổi khí hậu, vừa tạo thêm sinh kế cho người dân, vừa nâng cao giá trị kinh tế từ rừng.
Tăng cường kiểm tra, giám sát: Có hướng dẫn rõ ràng trong việc xử lý tài sản, nhà cửa, công trình gắn với đất khi thu hồi. Quy định minh bạch về quyền, nghĩa vụ, lợi ích của các bên để đảm bảo công bằng và hạn chế tranh chấp.
Hỗ trợ người dân nhận khoán: Xem xét miễn giảm tiền thuê đất, hỗ trợ vốn và kỹ thuật cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số để họ có điều kiện phát triển sản xuất, góp phần bảo vệ và phát triển rừng bền vững.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định hệ thống ngân hàng không thể mở rộng mãi, việc tăng cung tín dụng quá mức cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số nhưng lạm phát cao thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa.
(VNF) - Nhằm tăng tốc chuyển đổi số và hình thành năng lực làm việc với AI trong toàn hệ thống, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo – Phú Mỹ) đã triển khai chương trình đào tạo AI chuyên sâu theo từng nghiệp vụ, với sự tham gia toàn thể các phòng ban tại Tổng công ty và Nhà máy Đạm Phú Mỹ. Khác với đào tạo kỹ năng thông thường, chương trình hướng tới thay đổi tư duy, chuẩn hóa quy trình và đưa AI vào các tác vụ thực tế ngay trong từng khốinghiệp vụ.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu bảo đảm đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình theo quy định để tổ chức khai thác thương mại cảng hàng không quốc tế Long Thành vào đầu năm 2026.
(VNF) - Thủ tướng giao Bộ Xây dựng nghiên cứu đề xuất của CT Group về dự án đường sắt TP. HCM - Cần Thơ - Cà Mau và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện theo quy định pháp luật.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết kỳ họp thứ 10 đã hoàn thành toàn bộ chương trình, thông qua 51 luật và 39 nghị quyết quan trọng, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
(VNF) - 174 cán bộ diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật trong nhiệm kỳ vừa qua, trong đó xử lý hình sự 66 cán bộ, kể cả đương chức và nghỉ hưu.
(VNF) - Từ 1/7/2026, 38 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện sẽ không cần xin giấy phép, được chuyển sang hậu kiểm, nhằm thúc đẩy tự do kinh doanh.
(VNF) - Ở những bản làng miền Tây Nghệ An, việc nâng cao dân trí không chỉ là mở mang tri thức mà còn trực tiếp tạo ra cơ hội thoát nghèo bền vững. Từ lớp học đến công tác tuyên truyền, từ đào tạo nghề đến hỗ trợ kỹ thuật, tri thức đang mở ra con đường mới cho đồng bào dân tộc thiểu số.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tạo điều kiện cho Hà Nội triển khai các dự án lớn, mang tính cấp bách và chiến lược.
(VNF) - Quốc hội đã thông qua nghị quyết tạo điều kiện để tư nhân đầu tư điện hạt nhân mô đun nhỏ, đồng thời bổ sung nhiều cơ chế thuận lợi thúc đẩy điện gió ngoài khơi và các dự án năng lượng giai đoạn 2026-2030.
(VNF) - Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nghệ An, được bầu giữ chức vụ Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An nhiệm kỳ 2021-2026.
(VNF) - Cán bộ phải kê khai cung cấp, bổ sung thông tin liên quan và giải trình khi có biến động về tài sản, thu nhập trong năm có giá trị từ 1 tỷ đồng trở lên để phục vụ xác minh
(VNF) - Việc cấp giấy phép xây dựng toàn trình trực tuyến (online), dự kiến tối đa 7-10 ngày, giúp giảm 30% thời gian, chi phí so với hiện nay.
(VNF) - Đèo Cả vừa đề nghị UBND Hà Nội thẩm định chủ trương đầu tư Đại lộ cảnh quan sông Hồng, đồng thời kiến nghị chọn phương án hướng tuyến ngoài đê giúp giảm khoảng 25% chi phí GPMB và hạn chế tác động đến khu dân cư hiện hữu.
(VNF) - Tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm từ NHNN khi số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để trả tiền bảo hiểm.
(VNF) - Các nước trên thế giới có nhiều quy định nghiêm ngặt về các quỹ từ thiện, nhằm giảm thiểu rủi ro đạo đức và tài chính từ các nguồn tiền khổng lồ này.
(VNF) - Nhà nước sẽ hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh con tại các địa phương có mức sinh thấp và ưu tiên các gia đình sinh đủ 2 con trong việc tiếp cận nhà ở xã hội.
(VNF) - Quốc hội thông qua Luật Thuế TNCN sửa đổi, nâng mức miễn thuế lên 500 triệu đồng/năm và áp thuế 0,1% với mỗi lần bán vàng miếng, cùng các điều chỉnh về biểu thuế, giảm trừ gia cảnh và cách tính thuế cho hộ kinh doanh từ năm 2026.
(VNF) - Theo cơ quan cảnh sát điều tra, thống kê doanh thu của Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung trong 5 năm (2020-2025) lên tới 5.000 tỷ đồng, nhưng mỗi tháng chỉ nộp thuế cho nhà nước xấp xỉ 10 triệu đồng.
(VNF) - Quy mô nền kinh tế của Hải Phòng đứng thứ 3 toàn quốc, ước đạt xấp xỉ 30 tỷ USD, chỉ dứng sau Hà Nội (khoảng 63 tỷ USD), TP. HCM (khoảng 118 tỷ USD), và cao gấp đôi tỉnh Quảng Ninh (14,69 tỷ USD).
(VNF) - Việt Nam đang bước vào giai đoạn “chạy nước rút” để hoàn thành mục tiêu phát triển hạ tầng giao thông quan trọng trong năm 2025. Theo Bộ Xây dựng, dự kiến đến hết năm nay, cả nước sẽ đưa vào khai thác 3.803km đường cao tốc, gồm 3.345km tuyến chính và 458km đường dẫn.
(VNF) - Thu ngân sách nhà nước của TP. HCM ước đạt khoảng 746.438 tỷ đồng. Con số này bằng 109,6% so với cùng kỳ năm ngoái; đạt 111,4% dự toán Trung ương giao
(VNF) - Báo cáo thẩm tra nêu rõ một số cán bộ, công chức vẫn để xảy ra vi phạm nghiêm trọng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp “núp bóng” thực hiện hành vi trục lợi.
(VNF) - Năm 2025 có 40 người đứng đầu và cấp phó người đứng đầu bị xử lý kỷ luật do thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng, trong đó có 18 người bị cách chức, theo báo cáo của Chính phủ.
Khi dòng tiền đóng góp ngày càng lớn, minh bạch tài chính không còn là lựa chọn mà trở thành nghĩa vụ bắt buộc của mọi cá nhân và tổ chức vận hành quỹ, dự án từ thiện.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương nhận định hệ thống ngân hàng không thể mở rộng mãi, việc tăng cung tín dụng quá mức cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nếu đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số nhưng lạm phát cao thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
