Hợp tác công – tư: Mở khóa nguồn lực cho đổi mới sáng tạo quốc gia
(VNF) - Khi Nhà nước “đặt hàng” và doanh nghiệp trở thành “người thực thi sáng tạo”, một mô hình hợp tác công tư đang hình thành trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Ngày 1/7/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 180/2025/NĐ-CP – văn bản đầu tiên quy định cơ chế và chính sách hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Nghị định được đánh giá là bước ngoặt thể chế, mở đường cho việc huy động nguồn lực xã hội vào các hoạt động nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa công nghệ.
Lần đầu tiên, khu vực tư nhân được tham gia trực tiếp vào quá trình hình thành và vận hành các trung tâm R&D, phòng thí nghiệm, cơ sở thử nghiệm – với Nhà nước đóng vai trò “đặt hàng” và định hướng, còn doanh nghiệp trở thành “người thực thi sáng tạo”.
Hợp tác công – tư mở lối cho đầu tư đổi mới sáng tạo
Ông Phạm Thy Hùng – Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu (Bộ Tài chính) nhấn mạnh, Nghị định số 180/2025/NĐ-CP đã tạo khung pháp lý đầu tiên cho hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Theo ông Hùng, điểm mới của Nghị định là mở rộng phạm vi PPP sang các hoạt động nghiên cứu, phát triển (R&D), thử nghiệm và thương mại hóa công nghệ – những lĩnh vực trước đây khu vực tư nhân ít tham gia do thiếu cơ chế lợi ích.
“Chúng tôi xác định PPP không chỉ dành cho hạ tầng vật chất, mà còn là công cụ tài chính và quản trị để phát triển hạ tầng tri thức,” ông Hùng nói.
Nghị định 180 quy định nhiều hình thức hợp tác công – tư linh hoạt, từ vận hành trung tâm đổi mới sáng tạo, phòng thí nghiệm trọng điểm, đến liên kết đào tạo – nghiên cứu – thử nghiệm sản phẩm mới. Nhà nước giữ vai trò “đặt hàng”, còn doanh nghiệp đảm nhận vai trò “nhà cung cấp dịch vụ đổi mới”.
Đặc biệt, các đơn vị sự nghiệp công lập nhóm I như viện nghiên cứu, trường đại học được trao quyền tự chủ mạnh: được quyết định giá trị tài sản công, thời gian và tỷ lệ khấu hao, cũng như phương án hợp tác với đối tác tư nhân. Song song đó, thủ tục hành chính được đơn giản hóa, phân cấp mạnh mẽ, giúp rút ngắn quy trình phê duyệt dự án.
Ông Hùng cho biết, Bộ Tài chính giữ vai trò đầu mối đồng hành, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương tổ chức tham vấn, hướng dẫn triển khai Nghị định. Bộ cũng đã ban hành Công văn 11725/BTC-QLĐT (31/7/2025) về tiêu chí lựa chọn dự án PPP trong lĩnh vực ĐMST và đang xây dựng “Sổ tay hướng dẫn PPP trong khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” để các bên thực hiện thống nhất.
“Chúng tôi coi đây là quá trình đồng hành và chia sẻ trách nhiệm, không chỉ là hướng dẫn hành chính. Mục tiêu là tạo ra những mô hình PPP thực chất, nơi cả khu vực công và tư cùng hưởng lợi và cùng thúc đẩy đổi mới sáng tạo,” ông Hùng khẳng định.
Bài học quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam
Theo ông Đặng Tấn Đức – Viện trưởng Viện R&D Becamex, Việt Nam có thể học hỏi từ các quốc gia đi trước để tối ưu hóa chính sách và cơ chế tài chính cho ĐMST.
Thứ nhất, cần huy động khu vực tư nhân tham gia sâu hơn vào các dịch vụ KHCN và ĐMST theo mô hình PPP. Nhà nước nên là người đặt hàng, còn doanh nghiệp là người cung cấp dịch vụ như vận hành trung tâm R&D, phòng thí nghiệm, cơ sở thử nghiệm. Cách làm này vừa tận dụng được kinh nghiệm thương mại hóa của doanh nghiệp, vừa giảm gánh nặng ngân sách công mà vẫn đảm bảo hiệu quả.
Thứ hai, cần có chiến lược ngân sách ĐMST toàn diện và linh hoạt. Ví dụ, chương trình RIE2025 của Singapore, nơi ngân sách R&D chiếm khoảng 1% GDP, được phân bổ hài hòa cho nghiên cứu cơ bản, ứng dụng, phát triển doanh nghiệp và đào tạo nhân tài. Singapore còn duy trì một phần “ngân sách trắng” cho các dự án công nghệ mới xuất hiện bất ngờ, giúp quốc gia này nhanh chóng bắt nhịp xu hướng toàn cầu.
Thứ ba, đầu tư cần định hướng theo mức độ sẵn sàng công nghệ. Ngân sách nên được phân bổ rõ ràng cho từng giai đoạn – từ ý tưởng, nguyên mẫu, thử nghiệm đến thương mại hóa. Đồng thời, Nhà nước cần phát triển hệ thống hạ tầng sáng tạo dùng chung theo chuẩn quốc tế như ARTC (Singapore) hay Fraunhofer (Đức) để hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường.

Bên cạnh đó, ông Đức nhấn mạnh cần thúc đẩy kết nối vùng ĐMST – chẳng hạn Bình Dương Innovation Region liên kết với TP.HCM, Đồng Nai và Bà Rịa – Vũng Tàu để hình thành “tam giác đổi mới phía Nam”. Mô hình vùng đổi mới này vừa đủ quy mô, vừa tạo môi trường lan tỏa tri thức và công nghệ.
Giáo sư Tsuyoshi Usagawa từ Đại học Kumamoto, Cố vấn JICA về giáo dục kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm từ Nhật Bản nơi các chính sách hỗ trợ đã tạo nên vùng đổi mới nổi tiếng Kyushu – “hòn đảo Silicon cũ” từ thập niên 1980.
Chính phủ Nhật Bản đã thành lập Venture Business Laboratory (VBL) từ năm 1995, nhằm thúc đẩy R&D cho các ngành công nghiệp tương lai, hỗ trợ nhân lực sáng tạo và cung cấp cơ sở vật chất cho nghiên cứu – đào tạo. Đến năm 2001, hơn 40% đại học quốc gia có VBL; và sau khi các trường được tự chủ (2004), hợp tác giữa chính phủ – doanh nghiệp – đại học càng bùng nổ, tạo ra làn sóng đổi mới mạnh mẽ.
“Để có đổi mới, trước hết phải có nghiên cứu. RESEARCH chính là RE + SEARCH – vừa tìm lại, vừa tìm mới,” Giáo sư Usagawa nhấn mạnh. Theo ông, sở hữu trí tuệ (IP) chính là chìa khóa bảo đảm lợi ích của nhà khoa học, doanh nghiệp và toàn xã hội.
Chuyên gia quốc tế nhận định, khi chính phủ, doanh nghiệp và viện trường cùng hội tụ, Việt Nam có thể từng bước xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở, nơi tri thức được kết nối, nhân tài được nuôi dưỡng và công nghệ trở thành động lực trung tâm cho tăng trưởng bền vững.
DN giữ vị trí trung tâm trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia
Ký ức sông Tô Lịch và kỳ vọng công viên văn hóa đôi bờ sông
(VNF) - Sông Tô Lịch – dòng sông gắn liền với lịch sử, văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội – đang bước vào một hành trình mới với dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên bờ sông.
Liên danh Sơn Hải – Thăng Long ICC trúng gói thầu 1.700 tỷ ở Hưng Yên
(VNF) - Gói thầu hơn 1.700 tỷ đồng thi công tuyến đường song hành giai đoạn 1 thuộc dự án kết nối Thái Bình – Hưng Hà – Hưng Yên đã được giao cho Liên danh Sơn Hải – Thăng Long ICC.
Quảng Ninh: Tính cách thu hút hơn 142.000 tỷ vốn đầu tư trong nước
(VNF) - Quảng Ninh đang khẳng định sức hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư trong nước, khi tỉnh đặt ra mục tiêu thu hút khoảng 142.387 tỷ đồng vốn đầu tư trong nước trong năm 2026.
Xây dựng chính quyền đô thị thông minh trong kỷ nguyên số
(VNF) - Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số là một trong các chủ đề nổi bật nhận được nhiều ý kiến tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 tại TP. HCM.
Tốn kém khi thực thi ESG: 'Doanh nghiệp nên bắt đầu từ dự án nhỏ'
(VNF) - Đưa ra lời khuyên về việc thực hiện ESG với doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên bắt đầu thực hiện từ các dự án nhỏ với chi phí thấp.
Thúc đẩy chuyển đổi kép cho phát triển bền vững: Những thách thức cần vượt qua
(VNF) - Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Đây vừa là cơ hội để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu, vừa là thách thức lớn đối với doanh nghiệp và cơ quan quản lý về thể chế, nguồn lực, hạ tầng công nghệ và năng lực nhân sự.
'Chốt' nhà đầu tư mở rộng cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận 36.000 tỷ
(VNF) - Liên danh do Đèo Cả đứng đầu được chỉ định là nhà đầu tư dự án mở rộng cao tốc TP. HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.
Kinh tế tuần hoàn: ‘Thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi’
(VNF) - Theo ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu và Môi trường - UNDP Việt Nam, trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Chính sách đã rất tiến bộ, nhưng doanh nghiệp và địa phương cần thêm công cụ, dữ liệu và hướng dẫn cụ thể để triển khai.
Ưu đãi chưa từng có, Việt Nam 'trải thảm đỏ' mời gọi đầu tư bán dẫn
(VNF) - Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tham gia sâu vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Từ khung định hướng chiến lược cấp quốc gia đến cấu trúc chính sách ưu đãi chưa từng có tiền lệ, Nhà nước đã tạo những động lực mạnh mẽ nhằm thu hút đầu tư, phát triển nhân lực và nâng cao năng lực công nghệ trong lĩnh vực bán dẫn – trụ cột của nền kinh tế số tương lai.
'Việt Nam không chạy theo số lượng lớn tín chỉ giá rẻ'
(VNF) - Thay vì tập trung tạo ra lượng lớn tín chỉ carbon giá rẻ, Việt Nam nhấn mạnh việc phát triển tín chỉ chất lượng cao nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
Đề xuất bổ sung sân bay Măng Đen và Vân Phong vào quy hoạch quốc gia
(VNF) - Cục Hàng không Việt Nam đề nghị bổ sung hai sân bay Măng Đen và Vân Phong vào hệ thống sân bay quốc gia. Đây là hai dự án được đánh giá có vai trò quan trọng trong kết nối vùng, thúc đẩy du lịch, logistics và hỗ trợ phát triển kinh tế tại Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Panasonic: Biểu tượng điện tử Nhật Bản chọn Việt Nam là địa bàn chiến lược
(VNF) - Ông Taka Fujino, Tổng Giám đốc Panasonic Việt Nam cho biết, Việt Nam là một thị trường chiến lược của Panasonic tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Hà Nội đưa thêm 117 dự án vào diện kiểm soát
(VNF) - Trong quá trình thanh tra 712 dự án, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục phát hiện thêm 117 dự án cần xử lý.
Cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư tại Israel
(VNF) - VIFTA mang đến khung pháp lý mới, với các nghĩa vụ chung về dịch vụ và đầu tư giữa Việt Nam và Israel, giúp doanh nghiệp hai bên thuận lợi tiếp cận thị trường, bảo vệ quyền lợi đầu tư và thúc đẩy hợp tác kinh tế bền vững.
'Cuộc khủng hoảng thầm lặng': Rào cản vô hình khiến DN Việt bất lợi khi đàm phán quốc tế
(VNF) - Khi làn sóng ESG ập đến, phần nổi của tảng băng là những báo cáo đẹp đẽ và các cam kết. Nhưng phần chìm, thứ đang khiến hàng nghìn doanh nghiệp Việt "đau đầu" chính là cuộc khủng hoảng dữ liệu thầm lặng: Số liệu phân mảnh, thu thập thủ công, và không thể chứng minh với đối tác quốc tế.
Quảng Ninh chấp thuận 7 dự án khoa học công nghệ trị giá 16.000 tỷ đồng
(VNF) - Tỉnh Quảng Ninh trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và chứng nhận đăng ký đầu tư cho 7 dự án với tổng vốn hơn 16.000 tỷ đồng.
Nông sản Việt vượt qua 'bài test' quốc tế, 2 bí quyết thu tỷ USD trên toàn cầu
(VNF) - Hàng loạt quy định về chống phá rừng, minh bạch nguồn gốc và giảm phát thải đang khiến nông sản Việt đối mặt thách thức lớn khi muốn tiếp cận thị trường cao cấp. Trong đó, mắc ca – ngành còn non trẻ đang phải vượt qua yêu cầu khắt khe từ EU và các hệ thống bán lẻ quốc tế.
Đèo Cả và THACO muốn làm đường sắt đô thị Đà Nẵng – Hội An
(VNF) - Đà Nẵng đang đẩy nhanh kế hoạch hình thành tuyến đường sắt đô thị Đà Nẵng – Hội An theo mô hình PPP kết hợp TOD, với sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn như THACO và Đèo Cả.
'Hộ chiếu' ESG: DN Việt tụt hậu vì 'có cũng được, không có cũng chẳng sao'
(VNF) - Trong khi các thị trường lớn siết chặt tiêu chuẩn, ESG đang trở thành “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp Việt bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, khoảng cách giữa khẩu hiệu và hành động vẫn còn rất lớn. Các chuyên gia cho rằng ESG chỉ thực sự mang lại giá trị khi doanh nghiệp chủ động thay đổi, thay vì chạy theo phong trào.
Tập đoàn hydro xanh của Pháp muốn đầu tư 500 triệu USD vào Việt Nam
(VNF) - Tập đoàn hạ tầng hydro xanh HDF Energy (Pháp) cho biết, đang xem xét đầu tư khoảng 500 triệu USD vào các dự án năng lượng và giao thông tiềm năng tại Việt Nam.
Honda Nhật Bản muốn làm dự án trường đua quốc tế tại Tây Ninh
(VNF) - Tập đoàn Honda Mobility vừa giới thiệu đề án Trường đua quốc tế Tây Ninh, hướng tới xây dựng một tổ hợp thể thao - giải trí - du lịch quy mô lớn trên 600ha.
Hà Tĩnh đón dự án bến cảng 8.800 tỷ đồng của Vingroup
(VNF) - Hà Tĩnh vừa chấp thuận chủ trương đầu tư một trong những dự án hạ tầng lớn nhất từ trước đến nay khi Công ty CP Đầu tư Khu công nghiệp Vinhomes Hà Tĩnh (thuộc Vingroup) sẽ xây dựng bến cảng quốc tế Sơn Dương tại phường Vũng Áng, với tổng vốn đầu tư hơn 8.800 tỷ đồng.
Xây dựng đô thị bền vững: Tái thiết toàn diện hay cải tạo từng phần?
(VNF) - Mô hình chính quyền hai cấp được triển khai song song với yêu cầu đẩy nhanh đô thị hóa bền vững đã mở ra cơ hội tái thiết đô thị toàn diện dựa trên trụ cột số hóa, phân quyền minh bạch và liên kết vùng.
Quảng Ninh: Cường Thịnh Thi bắt tay Xuân Thiện làm dự án điện gió 7.300 tỷ đồng
(VNF) - Quảng Ninh chấp thuận đầu tư Nhà máy điện gió Quảng Ninh 1 công suất 200 MW, tổng vốn hơn 7.290 tỷ đồng do liên danh Cường Thịnh Thi – Xuân Thiện thực hiện và dự kiến vận hành vào năm 2028.
Đà Nẵng: 'Xin' Trung ương bố trí 19.000 tỷ để GPMB đường sắt tốc độ cao
(VNF) - Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đoạn đi qua Đà Nẵng dài hơn 116km. Thành phố kiến nghị Bộ Tài chính bố trí 19.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương để chủ động giải phóng mặt bằng cho dự án.
Ký ức sông Tô Lịch và kỳ vọng công viên văn hóa đôi bờ sông
(VNF) - Sông Tô Lịch – dòng sông gắn liền với lịch sử, văn hóa và ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội – đang bước vào một hành trình mới với dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên hai bên bờ sông.
Toàn cảnh 3ha đất nông nghiệp nội đô vừa được Hà Nội chuyển đổi để cao ốc
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.


































































