Hungary yêu cầu EU ‘xuống tay’ với Ukraine vì chặn dầu Nga

Ukraine vào tháng trước đã áp đặt lệnh trừng phạt nhằm chặn công ty dầu mỏ tư nhân lớn nhất của Nga là Lukoil vận chuyển dầu thô qua đường ống tới Trung Âu. Động thái này làm dấy lên lo ngại về tình trạng thiếu hụt nguồn cung ở Hungary. 70% lượng dầu nhập khẩu của Hungary là đến từ Nga và Lukoil cung cấp một nửa trong số đó.

“Quyết định của Ukraine về cơ bản đe dọa đến an ninh năng lượng tại Hungary”, Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Peter Szijjarto phát biểu tại một cuộc họp của các đặc phái viên EU tại Brussels, Bỉ ngày 22/7.

“Đây là một bước đi không thể chấp nhận được của Ukraine, một quốc gia muốn trở thành thành viên của Liên minh châu Âu, và chỉ với một quyết định duy nhất đã khiến nguồn cung dầu… rơi vào nguy cơ cơ bản”, ông Szijjarto nêu rõ.

Nhà ngoại giao Hungary tuyên bố rằng động thái của Ukraine "rõ ràng vi phạm" thỏa thuận liên kết năm 2014 của EU với Ukraine. Hiện hai nước bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm là Hungary và Slovakia đã bắt đầu đàm phán với Ủy ban châu Âu về vấn đề này. Đây được xem là một bước đi trước hành động pháp lý.

Về phía Ukraine, nước này lập luận rằng họ chỉ đang cố gắng cắt giảm nguồn thu chính cho quỹ chiến sự của Nga với ước tính cho thấy Moscow đã kiếm được 180 tỷ USD từ xuất khẩu dầu mỏ vào năm ngoái.

Lệnh cấm Lukoil được đưa ra khi mối quan hệ giữa Ukraine và Hungary ngày càng căng thẳng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy tuần trước đã chỉ trích Thủ tướng Hungary Viktor Orbán vì đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin như một phần của "sứ mệnh hòa bình" theo tuyên bố của ông Orbán.

Động thái của Ukraine cũng gây ra phản ứng dữ dội ở Slovakia, một nước châu Âu khác cũng phụ thuộc rất nhiều vào Moscow về dầu mỏ.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico chỉ trích việc Kiev đưa Lukoil vào danh sách trừng phạt khi dầu của công ty này cũng được cung cấp cho nhà máy lọc dầu Slovnaft của Slovakia.

Ông Fico cho rằng đây là lệnh trừng phạt vô nghĩa, không gây tổn hại cho Nga mà chủ yếu là gây tổn hại đến một số quốc gia thành viên EU.

"Slovakia không có ý định trở thành con tin của mối quan hệ Ukraine-Nga", ông Fico tuyên bố cuối tuần trước, sau cuộc gọi với Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal.

Lệnh cấm của Ukraine khiến nhà máy lọc dầu Slovnaft của Slovakia, thuộc tập đoàn MOL của Hungary, sẽ nhận được ít hơn 40% lượng dầu để xử lý so với nhu cầu.

Theo Thủ tướng Slovakia, điều này sẽ có tác động không chỉ đến thị trường Slovakia mà còn có thể dẫn đến việc ngừng cung cấp dầu diesel do Slovnaft sản xuất cho Ukraine, trong khi lượng dầu này chiếm gần 1/10 tổng lượng tiêu thụ của Ukraine.

Sau khi Nga động binh với Ukraine, EU đã cấm nhập khẩu dầu của Nga vào khối này bằng đường biển, nhưng vẫn cho phép các quốc gia không giáp biển như Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc tiếp tục mua dầu thông qua đường ống Druzhba từ Nga sang châu Âu cho đến khi họ tìm được giải pháp thay thế.

Nhưng ông theo Isaac Levy, một nhà phân tích tại Trung tâm nghiên cứu năng lượng và không khí sạch, Hungary vẫn chưa tìm được nguồn cung thay thế khác. Hungary đã nhiều lần khiến Ukraine tức giận khi trì hoãn lệnh trừng phạt của EU đối với Nga và ngăn cản nỗ lực gia nhập EU của nước này.

Theo ông Levy, lý do EU miễn trừ cho Hungary là để họ có thời gian giảm sự phụ thuộc vào dầu của Nga thông qua đường ống này. Nhưng khi xem xét dữ liệu từ năm 2021, Hungary đã tăng lượng dầu nhập khẩu từ Nga qua đường ống này lên hơn 50%.

"Họ đáng lẽ phải lường trước được thực tế là EU có ý định chấm dứt quyền miễn trừ cho phép họ tiếp tục mua dầu của Nga, và đây hẳn là điều họ đã lên kế hoạch… bởi vì như chúng ta đã thấy, đây là một rủi ro thực sự đối với an ninh năng lượng của Hungary”, ông Levy nhấn mạnh thêm.