100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: Chuyển mình mạnh mẽ trong thời đại số

Sáng 21/6, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nhà báo Việt Nam long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).

Sự kiện là dịp để tôn vinh những đóng góp to lớn của nền báo chí cách mạng trong suốt một thế kỷ đồng hành cùng dân tộc, phụng sự lý tưởng của Đảng, phục vụ Tổ quốc và Nhân dân. Đây cũng là lời hiệu triệu đội ngũ người làm báo tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, thực hiện sứ mệnh cao cả trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Chuyển đổi số tạo ra sức ép rất lớn lên báo chí

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Trọng Nghĩa – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương – đã có bài diễn văn quan trọng, nhìn lại hành trình 100 năm hình thành, phát triển và đóng góp của báo chí cách mạng Việt Nam, tri ân các thế hệ nhà báo, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải đổi mới toàn diện để báo chí nước nhà thực sự thích ứng và phát triển mạnh mẽ trong thời đại số.

Theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, bắt đầu từ tờ Báo Thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập vào ngày 21/6/1925, nền báo chí cách mạng Việt Nam đã đồng hành, phục vụ và góp phần dẫn dắt các phong trào đấu tranh giành độc lập, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế.

Nhân dịp này, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh – người khai sinh và trực tiếp rèn luyện nền báo chí cách mạng Việt Nam, cùng các nhà lãnh đạo, chiến sĩ cách mạng, nhà báo tiền bối như Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Tố Hữu, Hồng Hà, Hoàng Tùng, Hữu Thọ… Ông cũng xúc động nhắc đến hàng trăm nhà báo đã hy sinh anh dũng trên các mặt trận thông tin trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc như Trần Kim Xuyến, Nam Cao, Trần Đăng, Thôi Hữu, Hoàng Lộc, Thâm Tâm, Hồng Nguyên, Nguyễn Thi, Nguyễn Mỹ, Lê Anh Xuân, Dương Thị Xuân Quý,…

“Chạm ngưỡng cửa 100 năm, không chỉ là truyền thống vẻ vang, là dấu ấn cách mạng, là những câu chuyện quá khứ tự hào, mà còn là vị thế, diện mạo của một nền báo chí, với gần 800 cơ quan báo chí và đội ngũ 41.000 người làm báo tinh thông nghiệp vụ, bản lĩnh vững vàng, làm chủ công nghệ báo chí hiện đại, là những cơ quan báo chí chủ lực quốc gia, các cơ quan báo chí được công chúng tin yêu và vươn tầm khu vực, thế giới”, ông Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Ông cũng chỉ ra rằng, trong bối cảnh đất nước đang đứng trước ngưỡng cửa của một giai đoạn phát triển mới – với thời cơ và thách thức đan xen – báo chí cách mạng đang đứng trước những thay đổi có tính bước ngoặt, đột phá.

“Những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chiến lược mà toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị đang quyết tâm thực hiện để đưa đất nước vững vàng đi lên trong kỷ nguyên mới chính là đề tài, mục tiêu, nhiệm vụ của các cơ quan báo chí và đội ngũ những người làm báo”, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nói.

Trong thời đại số hóa và toàn cầu hóa, báo chí đứng trước yêu cầu chuyển mình mạnh mẽ: từ mô hình tổ chức, cách làm báo, ứng dụng công nghệ cho tới nội dung, phương thức tiếp cận công chúng. Trí tuệ nhân tạo, mạng xã hội và các nền tảng số đang thách thức báo chí chính thống không chỉ về tốc độ mà cả về độ tin cậy, tính định hướng, chiều sâu phân tích và khả năng tác động đến dư luận.

“Trí tuệ nhân tạo không thể thay thế cốt cách, tâm hồn và sự dấn thân vì cộng đồng của người làm báo”, ông Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh. Theo ông, chuyển đổi số là xu thế tất yếu, nhưng báo chí vẫn phải giữ vững bản lĩnh chính trị, tính nhân văn và vai trò phản biện xã hội, để vừa làm tròn nhiệm vụ tuyên truyền, vừa trở thành tiếng nói dũng cảm vì công lý, sự thật và cái đẹp.

Theo đó, ông kêu gọi mỗi cơ quan báo chí và người làm báo đổi mới tư duy, nhận thức và hành động thực tiễn để báo chí cách mạng hơn, chuyên nghiệp hơn, hiện đại hơn, nhân văn hơn, xứng đáng với truyền thống vẻ vang 100 năm qua.

“Chúng ta sẽ bước vào hành trình 100 năm tiếp theo với khát vọng cháy bỏng, góp phần xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc – như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và khát vọng của cả dân tộc”, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định.

Làm báo thời AI: Vẫn cần "mắt sáng, lòng trong, bút sắc"

Cũng tại buổi lễ, GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương, đã có những chia sẻ ý nghĩa từ góc nhìn của một người tham gia sự nghiệp làm báo .

Ông đặc biệt nhấn mạnh phẩm chất cần có của người làm báo cách mạng: “Mắt sáng, lòng trong, bút sắc”. “Mắt sáng” là trí tuệ, sự nhạy bén để phát hiện sự thật; “Lòng trong” là đạo đức, tình yêu nghề và trách nhiệm chính trị; “Bút sắc” là năng lực chuyên môn, khả năng sáng tạo tác phẩm thuyết phục, sử dụng hiệu quả công nghệ và thích ứng với chuyển động không ngừng của thời đại.

Nhìn nhận rất rõ về bối cảnh thế giới đang biến đổi vô cùng nhanh chóng, phức tạp và khó dự báo và sự tác động mạnh mẽ của hoa học, công nghệ nhất là trí tuệ nhân tạo (AI), GS. TS Tạ Ngọc Tấn cũng chia sẻ tâm nguyện của bản thân, cũng như nhiều nhà báo, cơ quan báo chí.

Theo nhà báo lão thành, các đơn vi báo chí cần phát huy truyền thống và tính chất đặc trưng của mình là năng động, sáng tạo, tiên phong trong chuyển đổi số, chuyển đổi phương thức hoạt động chuyên môn, chuyển đổi tổ chức bộ máy quản lý điều hành hoạt động báo chí, thích ứng nhanh nhất với điều kiện thực tế và đáp ứng tích cực nhất yêu cầu của sự nghiệp cách mạng. Cùng với đó là đổi mới tổ chức hệ thống theo hướng tinh, gọn, mạng, hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả. năng động, sáng tạo, chủ động giải quyết vấn đề tổ chức, việc làm.

“Tuy nhiên, không thể thiếu sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, của mỗi địa phương thể hiện bằng những chính sách hợp lý trong sắp xếp nhân lực, đào tạo lại, tạo việc làm, sinh kế, chuyển đổi nghề cho những người làm báo không thuộc diện được bố trí trong bộ máy mới”, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn nói thêm.

Từ bài học về vai trò của báo chí nước ta và thế giới trong 100 năm qua, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn bày tỏ mong muốn Đảng và Nhà nước sẽ tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, có những quyết sách chiến lược lâu dài, nhất quán để phát triển nền báo chí Việt Nam ngày càng hùng mạnh, nhân văn, chuyên nghiệp, hiện đại, và thực sự là một công cụ hữu hiệu trong tổ chức, xây dựng và phát triển đất nước, một vũ khí sắc bén bảo vệ đất nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng và bảo vệ Nhân dân.