Lãi thấp, phí rẻ nhưng thẻ nội địa vẫn lép vế trên 'sân nhà'

Thị phần "khiêm tốn"

Số lượng thẻ tín dụng tại Việt Nam ngày càng tăng. Nhưng thẻ tín dụng quốc tế chiếm vị thế áp đảo, thẻ tín dụng nội địa vẫn còn khiêm tốn.

Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho hay, trung bình mỗi năm, MasterCard và Visa thu từ một ngân hàng Việt Nam khoảng 270 loại phí, trong khi số loại phí của thẻ tín dụng nội địa thấp hơn nhiều.

Phí duy trì thường niên của thẻ tín dụng quốc tế có thể lên tới hàng chục triệu đồng cho nhóm thẻ ưu tiên và từ 299.000 đồng đến 2 triệu đồng cho nhóm thẻ phổ thông. Trong khi đó, phí thường niên của thẻ tín dụng nội địa rơi vào khoảng 150.000-300.000 đồng cho các hạng thẻ khác nhau.

Tương tự, các chi phí để sử dụng dịch vụ, sản phẩm của thẻ tín dụng nội địa cũng ít hơn so với thẻ tín dụng quốc tế. Điển hình, phí rút tiền mặt của thẻ tín dụng nội địa là 1%, so với mức trung bình của thẻ tín dụng quốc tế là 3%. Còn phí tiêu vượt hạn mức thẻ tín dụng quốc tế dao động từ 2-4% trên số tiền vượt hạn mức trong khi với thẻ tín dụng nội địa, phí này chỉ rơi vào khoảng 0,075%.

Thuế, phí rẻ nhưng tỷ lệ phát hành thẻ tín dụng nội địa còn khá thấp. Trong khoảng 3 năm phát triển, tốc độ phát hành thẻ tín dụng nội địa ở mức tương đối cao so với mặt bằng chung nhưng so với dung lượng thị trường còn hết sức khiêm tốn.

Theo NHNN, tính đến tháng 3/2024, số lượng thẻ tín dụng đang lưu hành đạt hơn 150,6 triệu thẻ (tăng 3,29% so với cùng kỳ năm 2023), với hơn 106,7 triệu thẻ nội địa, 43,9 triệu thẻ quốc tế. Trong đó, 27 ngân hàng đang triển khai mở thẻ bằng eKYC với hơn 15,3 triệu thẻ đang hoạt động.

Đáng chú ý, đến hết tháng 3/2024, có 15 tổ chức phát hành thẻ đã phát hành thẻ tín dụng nội địa. Số lượng thẻ tín dụng nội địa đang lưu hành đến tháng 3/2024 đạt trên 904,7 nghìn thẻ (tăng 18,37% so với cùng kỳ năm 2023, cao hơn mức tăng thẻ tín dụng quốc tế là 9,53%).

Giao dịch thẻ tín dụng nội địa trong 3 tháng đầu năm 2024 đạt 1,3 triệu giao dịch với giá trị đạt 10.000 tỷ đồng (tăng 75,43% về số lượng và 89,85% về giá trị, cao hơn mức tăng tương ứng của thẻ tín dụng quốc tế là 27,26% và 25,1%).

Có thể thấy, so với hàng trăm loại phí của thẻ tín dụng quốc tế, thẻ tín dụng nội địa có mức phí thấp hơn nhiều. Song số thẻ tín dụng nội địa mới chỉ bằng 8% thẻ tín dụng quốc tế và bằng 0,6% thẻ toàn thị trường.

Ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) cho hay, năm 2023, doanh số thẻ tín dụng nội địa tăng trưởng hơn 234% so cùng kỳ, song mới chiếm 0,5% - 0,9% doanh số thanh toán thẻ toàn thị trường.

Nhìn nhận về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân chính khiến thẻ tín dụng nội địa chưa hấp dẫn là yếu tố về tâm lý người tiêu dùng, yếu tố chi phí cơ hội, chi phí tài chính...

PGS.TS Đặng Ngọc Đức, Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Đại Nam - cho hay, thường số loại thẻ tín dụng nội địa phát hành tại các ngân hàng thương mại chỉ chiếm 1/6 đến 1/10 so với số loại thẻ tín dụng quốc tế được phát hành. Phí và lãi suất không phải là rào cản với thẻ tín dụng nội địa, vì giá và phí của thẻ tín dụng nội địa ít và thấp hơn so với thẻ tín dụng quốc tế.

Ông Đức cho rằng, nguyên nhân chính khiến thẻ tín dụng nội địa chưa hấp dẫn là yếu tố về tâm lý người tiêu dùng, yếu tố chi phí cơ hội, chi phí tài chính...

Đứng ở góc độ một ngân hàng phát hành thẻ, ông Nguyễn Tấn Pháp, Giám đốc Trung tâm thẻ của Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) cho rằng nguyên nhân chính khiến thẻ tín dụng nội địa chưa hấp dẫn là do việc đẩy mạnh phát triển thẻ tín dụng nội địa tại thị trường Việt Nam vẫn gặp phải một số khó khăn nhất định.

“Mới có 15 ngân hàng tham gia cung cấp thẻ, chưa có nhiều các chương trình khuyến mại, ưu đãi. Do đó, thẻ tín dụng nội địa khó cạnh tranh được với thẻ tín dụng quốc tế và tâm lý của người dùng ưa chuộng dùng thẻ quốc tế hơn nội địa”, ông Pháp nói.

Mặt khác, do thói quen người tiêu dùng có tâm lý ưa chuộng các sản phẩm thẻ quốc tế hơn vì tính phổ biến và số đông.

Còn nhiều tiềm năng khai thác

Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN, nhận định dù số lượng thẻ tín dụng nội địa còn thấp nhưng tăng trưởng mạnh về số lượng, giá trị giao dịch là điểm sáng đáng ghi nhận về phát triển thẻ tín dụng nội địa trong năm vừa qua.

“Hiện nay, có hơn 900.000 thẻ tín dụng nội địa với quy mô dân số 100 triệu dân thì đây là tiềm năng lớn để các tổ chức tín dụng có thể khai thác, đẩy mạnh phát hành thẻ tín dụng nội địa. Ngoài ra, cơ cấu dân số trẻ, thu nhập người dân ngày càng tăng, xu hướng thương mại điện tử, hoạt động kinh tế số ngày càng thịnh hành thì thị trường thẻ tín dụng nội địa còn nhiều tiềm năng phát triển nữa. Bên cạnh tiềm năng lớn từ thị trường thẻ tín dụng, sản phẩm thẻ tín dụng nội địa còn nhiều tính năng, tiện ích, ưu đãi hấp dẫn không kém gì thẻ tín dụng quốc tế”, ông Dũng cho biết.

Trong khi đó, ông Ngô Thành Huấn, Giám đốc điều hành CTCP Tư vấn đầu tư và Quản lý tài sản FIDT, cho biết chỉ mới có hơn 4% dân số Việt Nam sở hữu thẻ tín dụng. Trong khi các quốc gia lân cận có tỷ lệ sở hữu thẻ tín dụng cao như Singapore là 49%, Thái Lan là 10%, Malaysia 21%, Trung Quốc là 21%,... Vì vậy, thị trường thẻ tín dụng Việt Nam còn rất tiềm năng.

Ông Nguyễn Quang Minh kỳ vọng thẻ tín dụng nội địa sẽ góp phần thúc đẩy tín dụng tiêu dùng cũng như hạn chế vấn nạn tín dụng đen.

Thẻ tín dụng nội địa mang đủ tính năng của một chiếc thẻ tín dụng thông thường (như khách hàng chi tiêu trước trả tiền sau, thời gian miễn lãi dài từ 45 đến 55 ngày...), không chỉ thanh toán rộng rãi ở các điểm chấp nhận thanh toán trong nước mà còn sử dụng thanh toán/rút tiền ở một số quốc gia.

Ngoài ra, một số tiện ích, tính năng của thẻ tín dụng nội địa có thể là điểm hấp dẫn nhóm khách hàng phổ thông hoặc lần đầu tiếp cận sản phẩm, dịch vụ ngân hàng như: thủ tục mở thẻ đơn giản, chi phí phát hành và thanh toán thấp.

Thẻ tín dụng nội địa còn là phương thức hiệu quả giúp người dân có thể tiếp cận nguồn vốn vay chính thức từ các ngân hàng và công ty tài chính, nhất là trong trường hợp khách hàng có phát sinh nhu cầu tài chính đột xuất thì không phải tìm đến hình thức cho vay tín dụng đen với lãi suất cao.

Để thẻ tín dụng nội địa phát triển mạnh hơn, ông Nguyễn Tấn Pháp cho rằng, NAPAS cần có cơ chế ưu đãi về phí xử lý giao dịch, phí chia sẻ giữa các ngân hàng và tổ chức chuyển mạch.

Đồng thời, Chính phủ, NHNN và các doanh nghiệp tiếp tục chung tay mở rộng hệ sinh thái sử dụng thẻ cho khách hàng như thanh toán giao thông, thanh toán hóa đơn định kỳ,… kèm những ưu đãi hấp dẫn từ các đối tác nhằm thu hút hơn nữa sử dụng thẻ để thanh toán.

PGS.TS Đặng Ngọc Đức kiến nghị, để gia tăng sử dụng thẻ tín dụng nội bộ của các ngân hàng thương mại một cách ổn định và thực sự có ý nghĩa, bên cạnh việc giảm thiểu các loại phí và khuyến khích người tiêu dùng, các ngân hàng thương mại cần tăng cường đầu tư, đẩy mạnh các giải pháp công nghệ và áp dụng Fintech để giảm thiểu cả chi phí tài chính, chi phí cơ hội và chi phí giao dịch cho người sử dụng thẻ.

Một điều quan trọng cần được coi là chiến lược trong dài hạn là phải củng cố và nâng cao uy tín của mỗi ngân hàng thương mại để thẻ phát hành ra có thể sẽ được chấp nhận thanh toán ngoài Việt Nam, trở thành thẻ quốc tế.