Theo các chuyên gia của S&P Global, không có định nghĩa thống nhất về chu kỳ giá dầu và độ dài chu kỳ thường phụ thuộc vào nhận định riêng của người quan sát. Nhìn chung, chu kỳ có thể được xác định nếu như giá dầu trung bình hàng năm di chuyển theo một hướng (lên hoặc xuống) trong vài năm trở lên. Trong một chu kỳ, giai đoạn đi lên của giá dầu thường bắt đầu với trạng thái khan hiếm nguồn cung trong khi giai đoạn đi xuống thường gắn liền với trạng thái dư cung kéo dài.
Từ năm 1999 đến năm 2012, giá dầu ghi nhận xu hướng đi lên rõ ràng. Chu kỳ tăng giá này được thúc đẩy bởi sự tăng trưởng nhu cầu dầu mạnh mẽ và liên tục từ các nước đang phát triển, đặc biệt là Trung Quốc, đi kèm với tốc độ tăng trưởng nguồn cung ngoài OPEC yếu đi rõ rệt.
Giai đoạn 2013 - 2014, giá dầu xuất hiện tín hiệu đảo chiều và đi xuống rõ rệt kể từ giữa năm 2014. Sự gia tăng đáng kinh ngạc trong tăng trưởng sản xuất dầu tại Mỹ là chất xúc tác quan trọng cho sự đảo chiều và đi xuống này. Diễn biến này cũng tương tự như các thời kỳ trước, khi các nguồn cung cấp dầu lớn mới gây áp lực giảm giá trong nhiều năm. Chẳng hạn như trong những năm 1980 và 1990, những khám phá lớn về nguồn cung dầu ở vùng Biển Bắc, Alaska và Mexico đã khiến giá dầu chịu áp lực giảm. Ngày nay, đó là dầu khí đá phiến của Mỹ - loại tài nguyên khổng lồ được mở ra nhờ sự đối mới công nghệ khai thác.
Dầu được mệnh danh là “vàng đen”, là nhiên liệu quan trọng bậc nhất đối với nền kinh tế. Vì vậy, chu kỳ của giá dầu là mối quan tâm không chỉ của các chính phủ, các nhà sản xuất mà cả giới đầu tư tài chính. Cơ chế giản đơn tạo ra chu kỳ giá dầu có thể được mô tả như sau:
Khi giá dầu tăng, các doanh nghiệp dầu khí sử dụng hàng tồn kho hiện có. Nếu lực cầu đủ lớn, hàng tồn kho sớm muộn gì cũng hết và giá dầu tiếp tục tăng. Các doanh nghiệp dầu khí quyết định tăng sản xuất, tăng đầu tư khai thác dầu mỏ. Quá trình này thường diễn ra khá dài bởi rào cản về vốn cũng như rào cản về tài nguyên. Điều này khiến nguồn cung dầu gia tăng. Tuy nhiên, giá chưa giảm ngay mà thậm chí có thể còn tăng và giữ ở mức cao trong thời gian dài. Bên cạnh các nguyên nhân khác nhau khiến nhu cầu dầu duy trì ở mức cao, có một nguyên nhân đến từ chính việc giá dầu tăng: Do dầu là nhiên liệu hết sức quan trọng nên có thể đẩy giá hàng hóa, thành phẩm tăng lên, từ đó giúp thu nhập trong nền kinh tế tăng lên, chi tiêu tăng lên và nhờ đó nhu cầu tăng lên; đối với một số nền kinh tế xuất siêu dầu, giá dầu tăng còn giúp thu về ngoại tệ nhiều hơn, có lợi cho tỷ giá và từ đó, thuận lợi cho việc giảm lãi suất, càng kích thích chi tiêu.
Tuy nhiên, “hiệu ứng giá hàng hóa” đến một thời điểm nào đó sẽ gây ra lạm phát đáng lo ngại. Để hạ nhiệt lạm phát, các ngân hàng trung ương thường sẽ tăng lãi suất, khiến cho nền kinh tế giảm tốc, thậm chí suy thoái, nhu cầu dầu theo đó cũng suy giảm đáng kể. Trong khi đó, nguồn cung dầu lại ở mức cao sau quá trình mở rộng sản xuất. Do đó, xuất hiện tình trạng dư cung khiến giá dầu sụt giảm. Chu kỳ giá dầu theo đó chuyển từ pha đi lên sang pha đi xuống.
Cũng cần lưu ý thêm, động thái thắt chặt tiền tệ để kiểm soát lạm phát phát sinh bởi giá dầu tăng “vô tình” lại ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường chứng khoán nói chung. Đây là rủi ro mà nhà đầu tư cổ phiếu cần lưu tâm khi quan sát chu kỳ của giá dầu.
Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, ông Huỳnh Minh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần FIDT, cho hay dầu khí là một ngành ảnh hưởng rất mạnh bởi tính chu kỳ và được phân thành 3 phân ngành con là: Thượng nguồn, Trung nguồn và Hạ nguồn. Trong đó, tính chu kỳ các doanh nghiệp ở Hạ nguồn phụ thuộc nhiều vào diễn biến giá dầu thế giới và nhu cầu tiêu thụ (ví dụ như GAS, BSR, PLX), Trung nguồn phụ thuộc nhiều vào nhu cầu vận chuyển (PVT, GAS), Thượng nguồn thì phụ thuộc nhiều vào chu kỳ đầu tư các dự án liên quan đến thăm dò, xây lắp, khai thác dầu khí (PVS, PVD, PVB).
“Cổ phiếu dầu khí có tính chu kỳ cao như ngành dầu khí, với nhóm Hạ nguồn thường sẽ phản ứng nhanh trong ngắn hạn với giá dầu thế giới; nhóm Trung nguồn phụ thuộc nhiều vào nhu cầu vận tải; và cuối cùng, nhóm Thượng nguồn ở Việt Nam phụ thuộc vào tiến độ các dự án lớn về thăm dò, khai thác như Lô B hay Cá Voi Xanh”, ông Tuấn cho biết thêm.
Tuy nhiên, Chủ tịch FIDT lưu ý thêm rằng nhóm Hạ nguồn và Trung nguồn phụ thuộc nhiều vào phân tích diễn biến giá dầu cũng như nhu cầu tiêu thụ và việc này khó dự báo và mang nhiều yếu tố quốc tế. Do đó, tại Việt Nam, nhà đầu tư nên quan tâm tính chu kỳ của nhóm Thượng nguồn sẽ hợp lý hơn.
“Với nhóm Thượng nguồn thì đáy chu kỳ thường kéo dài khi không có dự án thăm dò, khai thác nào lớn được triển khai, dấu hiệu sớm là các dự án lớn gần hoàn thành (giai đoạn cuối của dự án). Và ngược lại, đáy chu kỳ sẽ kéo dài và bắt đầu một chu kỳ mới bằng các thông tin khởi động hay chuẩn bị triển khai các dự án dầu khí lớn như trong thời gian gần đây là đại dự án Lô B – Ô Môn”, ông Tuấn nêu quan điểm.
Từ những đặc tính của các phân ngành, Chủ tịch FIDT cho rằng với nhóm Hạ nguồn, tại Việt Nam, nhà đầu tư chỉ nên đầu cơ (trading) ngắn hạn.
Với nhóm Thượng nguồn, nhà đầu tư cần lưu ý đến tiến độ các dự án và nên chia ra mua làm nhiều lần tương ứng với các bước tiến độ hơn là giải ngân 1 lần. Như dự án Lô B – Ô Môn hiện nay sẽ tạo ra nhiều lợi thế cho các cổ phiếu PVS, PVD, PVB trong trung hạn nhưng vẫn phải theo dõi tiến triển của các dự án này.
Tags:
(VNF) - Sau 11 tháng năm 2025, Tổng công ty Phát điện 3 – CTCP (EVNGENCO3, HoSE: PGV) ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan khi doanh thu sản xuất điện tăng trên 5% so với cùng kỳ năm ngoái.
(VNF) - Việc cổ phiếu IBC bị hủy niêm yết và đình chỉ giao dịch đồng nghĩa với việc Apax Holdings chính thức không còn hiện diện trên các sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam, đánh dấu một cái kết đầy tiếc nuối.
(VNF) - Theo chuyên gia, thời gian chuyển đổi mô hình quản lý thuế đã đến gần, các hộ kinh doanh cần thực hiện 7 bước để quá trình chuyển từ khoán sang kê khai được thuận lợi, thông suốt.
(VNF) - Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp – CTCP (Becamex, HoSE: BCM) vừa thông qua nghị quyết Hội đồng quản trị về việc tăng vốn góp tại Công ty Liên doanh TNHH Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP JV).
(VNF) - Cổ phiếu DGC nằm sàn la liệt trong 2 phiên liên tiếp, bất chấp không ghi nhận các thông tin xấu liên quan tới doanh nghiệp.
(VNF) - Nhịp tăng mạnh của cổ phiếu YEG được ghi nhận trong bối cảnh Yeah1 công bố thông tin về việc thu hút nhà đầu tư chiến lược quốc tế vào công ty con 1Label.
(VNF) - Vừa bán Dự án Khu nhà ở Lam Hạ Center Point trong quý III/2025, DIC Corp tiếp tục bán một phần Dự án Khu đô thị Du lịch sinh thái Đại Phước cho nhà đầu tư trong nước.
(VNF) - Hoàng Quân (HoSE: HQC) tiếp tục triển khai phương án phát hành 50 triệu cổ phiếu riêng lẻ nhằm hoán đổi 500 tỷ đồng nợ vay, theo tỷ lệ 10.000 đồng công nợ đổi 1 cổ phiếu mới. Kế hoạch này được kỳ vọng giúp doanh nghiệp giảm áp lực tài chính, cải thiện cơ cấu vốn và nâng vốn điều lệ lên khoảng 6.266 tỷ đồng trong giai đoạn 2025–2026, sau khi được cơ quan quản lý chấp thuận.
(VNF) - MWG vừa hoàn tất việc mua lại 10 triệu cổ phiếu quỹ với tổng giá trị chi ra hơn 800 tỷ đồng, khép lại một trong những giao dịch đáng chú ý nhất trên thị trường thời gian qua. Động thái này diễn ra trong bối cảnh MWG bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu, đồng thời chuẩn bị các bước đi chiến lược liên quan đến tổ chức lại hoạt động kinh doanh và kế hoạch IPO Điện Máy Xanh dự kiến triển khai trong những năm tới.
(VNF) - Năm 2025 đánh dấu sự trở lại của M&A toàn cầu với ít giao dịch hơn nhưng giá trị lớn hơn, nhờ các thương vụ mang tính tái cấu trúc trong lĩnh vực bất động sản, công nghệ, y tế và công nghiệp.
(VNF) - Theo ông Đinh Minh Trí, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Mirae Asset (MAS), mục tiêu tăng trưởng GDP 10% là tham vọng lớn và không dễ hiện thực hóa trong bối cảnh hiện nay. Trong khi đó, kịch bản tăng trưởng ở mức 8-9% được đánh giá khả thi hơn, vẫn giữ Việt Nam trong nhóm nền kinh tế tăng trưởng tốt hàng đầu châu Á.
(VNF) - Đi ngược với kỳ vọng của phần đông nhà đầu tư, cổ phiếu VCK của Chứng khoán VPS mất hơn 15% trong phiên giao dịch đầu tiên trên sàn HoSE.
(VNF) - Cổ phiếu QCG bị bán tháo, chỉ hơn 309.000 đơn vị được giao dịch trong phiên 16/12, xuyên suốt cả phiên là tình trạng trắng bên mua.
Nghị định 310/2025 chuyển sang phạt lũy tiến theo số lượng hóa đơn, đẩy mức phạt hành vi không lập hóa đơn lên tới 80 triệu đồng, tác động trực diện đến bán lẻ, F&B và thương mại điện tử.
(VNF) - Theo chuyên gia, hộ kinh doanh cần tách bạch dòng tiền cá nhân và doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ bằng cách sử dụng tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh, tránh rủi ro về thuế trong tương lai.
(VNF) - Trên nền tảng chung của kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán năm 2025 đã ghi nhận nhiều kết quả rất tích cực. Dấu mốc quan trọng nhất là việc được nâng hạng từ nhóm cận biên lên nhóm mới nổi thứ cấp.
(VNF) - Theo bà Lê Vũ Hương Quỳnh - Giám đốc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, tập đoàn Tether - Việt Nam có thể học hỏi những kinh nghiệm đã được chứng minh là thành công trên thế giới, đặc biệt thông qua các sandbox thanh toán tài sản mã hóa dành cho khách du lịch.
(VNF) - Dự án Phước Kiển của QCG mới đây đã được đề xuất vào danh mục thí điểm theo Nghị quyết 171/2024/QH15, cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
(VNF) - Chứng khoán EVS để xảy ra hàng loạt vi phạm kéo dài trong nhiều năm, trải rộng từ hoạt động nghiệp vụ đến nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin.
(VNF) - Theo Dự thảo lần 2 của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh được chia làm 4 nhóm với nghĩa vụ thuế khác nhau với từng loại thuế tương ứng với các ngưỡng doanh thu.
(VNF) - Nhu cầu vốn cho nền kinh tế giai đoạn 2026–2030 được dự báo tăng gấp đôi so với 5 năm trước, trong khi dư địa mở rộng tín dụng ngân hàng ngày càng thu hẹp. Trước áp lực tăng trưởng cao và yêu cầu vốn trung – dài hạn ngày càng lớn, các chuyên gia cho rằng hệ thống ngân hàng không thể tiếp tục “gánh” một mình, mà cần sự vào cuộc mạnh mẽ của thị trường vốn, đặc biệt là trái phiếu và chứng khoán.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), hiện các cấu phần kỹ thuật để triển khai giao dịch hợp đồng tương lai vàng về cơ bản đã được thiết kế trên nền tảng công nghệ KRX.
(VNF) - Theo ông Phạm Lưu Hưng - Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI, năm 2025 ghi nhận một diễn biến khá bất thường trong xu hướng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam khi lượng quan tâm và các chuyến làm việc lại gia tăng mạnh vào nửa cuối năm, trái ngược với quy luật các năm trước.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, Việt Nam hội tụ đủ điều kiện mà nhiều quốc gia mất hàng thập kỷ mới có được, qua đó có cơ hội cạnh tranh với các trung tâm tài chính trên thế giới nhờ sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi.
(VNF) - Vay ngân hàng mua nhà rồi rơi vào thất nghiệp, mất thu nhập, trong khi khoản vay vẫn đều đặn đến hạn, trở thành bài học điển hình về rủi ro tài chính cho nhiều người trẻ khi mua nhà bằng đòn bẩy vay vốn.
(VNF) - Sau 11 tháng năm 2025, Tổng công ty Phát điện 3 – CTCP (EVNGENCO3, HoSE: PGV) ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan khi doanh thu sản xuất điện tăng trên 5% so với cùng kỳ năm ngoái.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
