Mách nhau thu tiền tươi để lách thuế: Hiểu sai nguy hiểm, cảnh báo phạm pháp

Thu tiền mặt cho các đơn hàng đại lý bán lẻ thay vì chuyển khoản

Mới đây, trên một số diễn đàn, cộng đồng mạng về Thuế xuất hiện thông tin thông báo chính sách chuyển khoản tài khoản cá nhân. Thông báo này được cho là xuất phát từ quy định của Nghị định 70 năm 2025 về việc các hộ kinh doanh nộp thuế khoán có doanh thu năm 2025 từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế được khởi tạo từ máy tính tiền.

Thông tin lan truyền nêu rõ, do có sự thay đổi luật thuế nhà nước, các tài khoản cá nhân có tiền chuyển đến và đi trên 1 tỷ một năm sẽ bị truy thu 1,5% trên tổng tiền giao dịch.

Do đó, đối với các đơn hàng cho đại lý bán lẻ, công ty sẽ xin phép thu tiền mặt. Còn với trường hợp là công ty, vẫn áp dụng chuyển khoản như bình thường.

Nếu số tiền nào phát sinh bằng chuyển khoản với đại lý bán lẻ thì công ty xin phép nhân thêm với hệ số 1,5%. Lý do được thông báo này đưa ra là do số thu thêm 1,5% sẽ nộp về nhà nước.

Thông báo này cũng mong khách hàng lưu tâm về vấn đề thanh toán nhằm tránh cho sự tổn thất vì bị truy thu thuế theo Luật thuế mới áp dụng từ 1/6.

Chưa rõ thực hư của thông báo, nhưng thông tin này đã gây sự lo lắng, hoang mang của cộng đồng mạng và những người nộp thuế trước việc các hộ kinh doanh có doanh thu 1 tỷ đồng trở lên bắt buộc phải xuất hoá đơn điện tử có kết nối với cơ quan thuế.

Có độc giả cho rằng, đây là thông tin sai lệch và đăng đàn trên các cộng đồng mạng để xác thực. Ngược lại, cũng có thành viên một cộng đồng về Thuế cho rằng nội dung trên là chính xác và nhắc các khách hàng là đại lý bán lẻ lưu ý việc này.

Hiểu rõ bản chất thuế, tránh vi phạm pháp luật

Trả lời Tạp chí Đầu tư Tài chính, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas đánh giá, với nội dung thông tin lan truyền nêu trên, có thể hiểu thông báo này từ một doanh nghiệp có hai kênh bán hàng bao gồm: công ty và các đại lý bán lẻ.

Tuy nhiên, ông Tuấn nêu quan điểm, chưa rõ thực hư việc doanh nghiệp này đưa ra thông báo với mục đích gì hay chỉ là chiêu trò, nhưng các thông tin này đều không đúng bản chất thuế.

Thứ nhất, thông tin chính sách này do sự thay đổi của Luật thuế nhà nước áp dụng với người bán và mua cho đại lý bán lẻ là chưa đúng. Về mặt quy định của Luật quản lý thuế, lâu nay về cơ bản không thay đổi chính sách thuế đối với người bán là doanh nghiệp và người mua là đại lý bán lẻ.

Ông Tuấn cho biết, mới đây chỉ có một điều chỉnh lớn đó là việc quy định tại Nghị định 123 năm 2020, khi người mua là doanh nghiệp, hộ kinh doanh thì người bán bắt buộc phải xuất hoá đơn có đầy đủ thông tin gồm tên, địa chỉ, mã số thuế…nhằm kiểm soát phần doanh số bán ra và mua vào của hộ kinh doanh, doanh nghiệp.

“Mới đây, cơ quan thuế đã phạt một trường hợp vi phạm hành chính về hoá đơn với mức phạt tối đa 100 triệu đồng cho việc xuất hoá đơn không đầy đủ thông tin”, ông Tuấn dẫn chứng.

Thứ hai, các tài khoản cá nhân có tiền chuyển đến và đi trong năm trên 1 tỷ sẽ bị truy thu 1,5% trên tổng số tiền giao dịch là không chính xác.

Ông Tuấn phân tích nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh là căn cứ vào doanh số bán ra hoặc thu nhập mà người nộp thuế nhận được. Trong tài khoản cá nhân có nhiều dòng tiền không liên quan đến doanh thu hay thu nhập cá nhân, vì vậy mà lượng tiền chuyển khoản trên hay dưới 1 tỷ đều không ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế.

Thứ ba, thông tin doanh nghiệp xin phép thu toàn bộ tiền mặt cho các đơn hàng đối với đại lý bán lẻ không đúng bản chất bởi vì doanh thu khi công ty bán hàng cho dù thu bằng tiền mặt hay chuyển khoản thì nghĩa vụ thuế vẫn sẽ xảy ra. Công ty phải xuất hoá đơn một cách bình thường, kê khai thuế giá trị gia tăng (GTGT) và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định.

Ông Tuấn cho rằng, có thể xảy ra 2 trường hợp. Một là công ty này bán hàng thu tiền mặt, không xuất hoá đơn thì thông báo nhận tiền mặt mới có ý nghĩa. Còn trường hợp vẫn xuất hoá đơn, việc nhận tiền mặt hay chuyển khoản không ảnh hưởng, công ty vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thuế bình thường.

“Có thể việc khuyến cáo thu toàn bộ tiền mặt này có dấu hiệu của hành vi trốn thuế”, ông Tuấn khẳng định.

Thứ tư, ông Tuấn khẳng định việc công ty này nêu rõ nếu số tiền nào phát sinh bằng chuyển khoản thì xin phép thu thêm hệ số 1,5% để nộp cho nhà nước là vô lý.

Theo ông Tuấn, khi công ty bán hàng cho công ty khác, hộ kinh doanh khác hoặc bán hàng đến tay người tiêu dùng, không hề liên quan đến con số thuế 1,5%. Công ty này phải nộp thuế giá trị gia tăng bằng phương pháp kê khai hoặc trực tiếp.

Ông Tuấn nêu thông tin quy định, 1,5% là thuế của hộ kinh doanh bán cho người tiêu dùng bao gồm 1% thuế GTGT và 0,5% thuế thu nhập cá nhân.

“1% thuế Giá trị gia tăng của hộ kinh doanh là thuế gián thu, người tiêu dùng phải chịu thuế đó và thuế này thường được tính vào giá bán hàng. Chỉ có 0,5% thuế thu nhập cá nhân là ảnh hưởng đến lợi nhuận của hộ kinh doanh”, ông Tuấn phân tích cụ thể.

Do đó, ông Lê Văn Tuấn khuyên rằng, người nộp thuế nhất là hộ kinh doanh cần hiểu bản chất việc thanh toán chuyển khoản hay thu tiền mặt là vấn đề dân sự giữa người bán và người mua, không liên quan đến nghĩa vụ thuế.

Thời điểm xác định nghĩa vụ thuế là lúc chuyển giao quyền sở hữu, sử dụng hàng hoá, dịch vụ từ người bán sang người mua. Và lúc đó phải có nghĩa vụ xuất hoá đơn và nộp thuế cho nhà nước.

Trường hợp đối với hộ kinh doanh cá thể, cần lưu ý họ sẽ phải chịu hai loại thuế đó là thuế GTGT và thuế TNCN, trong đó thuế GTGT là gián thu, hộ kinh doanh thu hộ cho nhà nước từ người tiêu dùng.

“Trong tương lai khi bị cơ quan thuế truy thu (nếu có), hộ kinh doanh phải trả tiền thuế 1,5%, trong đó người tiêu dùng đã trả 1%. Tuy nhiên, hộ này mà không thu của người mua hàng thì đó là thiệt hại của hộ kinh doanh”, ông Tuấn lưu ý.