Một tháng chiến sự đã ‘khắc sẹo’ vào kinh tế Nga như thế nào?
Quỳnh Anh -
25/03/2022 14:01 (GMT+7)
(VNF) - Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga vào Ukraine bắt đầu từ ngày 24/2 đến nay đã tròn 1 tháng và vẫn đang tiếp diễn. Phía sau cuộc chiến quân sự, nền kinh tế Nga cũng đã phải trải qua một trận chiến thương mại với các cường quốc trên thế giới và bị thương tổn bởi các lệnh trừng phạt sâu rộng.
Kinh tế Nga đối mặt những thương tổn lớn sau 1 tháng mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Nỗi đau kinh tế và lạm phát
Năm 2020, Nga là nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới, theo Ngân hàng Thế giới. Nhưng vào cuối năm nay, thứ hạng của quốc gia này có thể không cao hơn vị trí thứ 15, dựa trên tỷ giá hối đoái đồng ruble cuối tháng 2, theo Jim O'Neill, nhà kinh tế từng làm việc tại Goldman Sachs.
Theo các chuyên gia kinh tế, suy thoái là điều không thể tránh khỏi với nền kinh tế này, sau hàng loạt biện pháp trừng phạt từ các nền kinh tế khác và sự rút lui của hàng trăm công ty tên tuổi khắp toàn cầu.
Một cuộc thăm dò ý kiến được Ngân hàng Trung ương Nga thực hiện với 18 chuyên gia kinh tế cho thấy lạm phát ở Nga được dự báo sẽ tăng tốc lên 20% và nền kinh tế nước này có thể bị thu nhỏ tới 8% trong năm nay.
Dự báo từ các nhà kinh tế nước ngoài đối với Nga thậm chí còn ảm đạm hơn. Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), kinh tế Nga sẽ thu nhỏ 15% trong năm 2022 và giảm tiếp 3% vào năm 2023.
"Nhìn chung, các dự báo của chúng tôi có nghĩa là những phát tiến triển hiện tại sẽ xoá sach thành quả kinh tế Nga gây dựng được trong 15 năm qua”, IIF lưu ý.
Kể từ khi nhậm chức vào năm 2013, thành công lớn nhất của thống đốc ngân hàng trung ương Elvira Nabiullina là kiềm chế lạm phát từ 17% năm 2015 xuống chỉ còn hơn 2% vào đầu năm 2018.
Khi áp lực giá cả tăng lên trong những tháng sau đại dịch, bà đã cố định lại ngành công nghiệp bằng cách tăng lãi suất liên tục 8 tháng. Bà Nabiullina cũng phản đối các lời kêu gọi trong năm 2014-2015 về việc kiểm soát vốn để ngăn chặn dòng chảy ra ngoài sau khi sáp nhập Crimea.
Nhưng những thành tựu đó đã bị xé vụn trong vòng chưa đầy một tháng.
Lạm phát tiêu dùng hàng năm đạt 10,42% tính đến ngày 4/3, do đồng ruble chạm mức thấp lịch sử, tiếp theo là các lệnh trừng phạt khắc nghiệt của phương Tây khiến ngân hàng trung ương và các ngân hàng bị cắt khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.
Tốc độ tăng giá hàng năm đã tăng lên 14,5% và sẽ vượt qua 20%, gấp 5 lần mục tiêu. Kỳ vọng lạm phát của các hộ gia đình trong năm tới là trên 18%, mức cao nhất trong 11 năm.
Với việc ngoại hối dự trữ của Nga bị đóng băng, bà Nabiullina cũng buộc phải tăng lãi suất hơn gấp đôi từ mức 9,5% lên 20% vào ngày 28/2 và đưa ra các biện pháp kiểm soát vốn.
Ngân hàng trung ương hiện kỳ vọng lạm phát chỉ trở lại mức mục tiêu vào năm 2024, trong khi lãi suất cơ bản trung bình trong năm nay được dự báo ở mức 18,9%.
Mất uy tín: Bị loại bỏ các chỉ số và hạ cấp xếp hạng
Các biện pháp trừng phạt đang buộc các nhà cung cấp chỉ số loại Nga khỏi các tiêu chuẩn được các nhà đầu tư sử dụng để đầu tư hàng tỷ USD vào các thị trường mới nổi.
JPMorgan (.JPMEGDR) và MSCI nằm trong số những công ty đã thông báo loại bỏ Nga khỏi chỉ số trái phiếu và chỉ số chứng khoán (.MSCIEF).
Vị trí của Nga trong các chỉ số này đã bị ảnh hưởng sau loạt lệnh trừng phạt đầu tiên của phương Tây vào năm 2014 và sau đó là vào năm 2018, sau vụ đầu độc một cựu điệp viên Nga ở Anh và các cuộc điều tra về cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 của Mỹ.
Vào ngày 31/3, trọng số của Nga sẽ quay về mức 0 bởi gần như tất cả các nhà cung cấp chỉ số chính.
Ngoài ra, kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự vào Ukraine, các cơ quan xếp hạng tín nhiệm lớn như S&P Global, Moody và Fitch đã hạ mức độ tín nhiệm đầu tư của nước này.
Trong 4 tuần qua, Nga đã phải chịu mức cắt giảm lớn nhất từng được thực hiện đối với điểm tín dụng quốc gia. Nước hiện ở cuối bậc xếp hạng, bị gắn cờ có nguy cơ vỡ nợ.
Sự yếu kém của đồng ruble
Một tháng trước, tỷ giá hối đoái trung bình trong một năm của đồng ruble là 74 ruble/USD. Giao dịch trên các nền tảng khác nhau cho thấy tính thanh khoản dồi dào và chênh lệch giá mua/bán chặt chẽ được mong đợi đối với một loại tiền tệ lớn của thị trường mới nổi.
Nhưng tất cả điều đó đã thay đổi. Với việc ngân hàng trung ương cắt một phần lớn dự trữ ngoại tệ cứng, đồng ruble đã giảm xuống mức thấp kỷ lục hơn 120 ruble/USD với giao dịch trong nước. Với giao dịch thương mại ra nước ngoài, đồng tiền chủ quyền của Nga giảm xuống mức thấp nhất là 160 ruble so với đồng bạc xanh.
Khi thanh khoản cạn kiệt và chênh lệch giá mua/bán mở rộng, việc định giá đồng ruble trở nên lộn xộn. Tỷ giá hối đoái vẫn chưa tìm thấy sự cân bằng trong và ngoài nước.
Không chỉ mất giá trầm trọng và làm mất cân bằng tỷ giá đối hoái, đồng ruble của Nga giờ đây cũng không còn là một sự lựa chọn được yêu thích với các quốc gia khác để dự trữ ngoại tệ hay thanh toán.
Những tính toán và con số trên đây chưa bao gồm khoản chi phí quân sự khổng lồ mà Nga đã dồn vào cuộc chiến tại Ukraine.
Nhưng với tất cả những lệnh trừng phạt đã, đang và sẽ được thực hiện, nền kinh tế Nga sẽ còn hằn nhiều vết sẹo khó lòng chữa lành. Tuy vậy, quốc gia này vẫn tiếp tục kiên định với các mục tiêu quân sự tại Ukraine và cho biết sẽ tự lập tự cường để vực dậy nền kinh tế.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.