Một tháng chiến sự đã ‘khắc sẹo’ vào kinh tế Nga như thế nào?
Quỳnh Anh -
25/03/2022 14:01 (GMT+7)
(VNF) - Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga vào Ukraine bắt đầu từ ngày 24/2 đến nay đã tròn 1 tháng và vẫn đang tiếp diễn. Phía sau cuộc chiến quân sự, nền kinh tế Nga cũng đã phải trải qua một trận chiến thương mại với các cường quốc trên thế giới và bị thương tổn bởi các lệnh trừng phạt sâu rộng.
Kinh tế Nga đối mặt những thương tổn lớn sau 1 tháng mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Nỗi đau kinh tế và lạm phát
Năm 2020, Nga là nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới, theo Ngân hàng Thế giới. Nhưng vào cuối năm nay, thứ hạng của quốc gia này có thể không cao hơn vị trí thứ 15, dựa trên tỷ giá hối đoái đồng ruble cuối tháng 2, theo Jim O'Neill, nhà kinh tế từng làm việc tại Goldman Sachs.
Theo các chuyên gia kinh tế, suy thoái là điều không thể tránh khỏi với nền kinh tế này, sau hàng loạt biện pháp trừng phạt từ các nền kinh tế khác và sự rút lui của hàng trăm công ty tên tuổi khắp toàn cầu.
Một cuộc thăm dò ý kiến được Ngân hàng Trung ương Nga thực hiện với 18 chuyên gia kinh tế cho thấy lạm phát ở Nga được dự báo sẽ tăng tốc lên 20% và nền kinh tế nước này có thể bị thu nhỏ tới 8% trong năm nay.
Dự báo từ các nhà kinh tế nước ngoài đối với Nga thậm chí còn ảm đạm hơn. Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), kinh tế Nga sẽ thu nhỏ 15% trong năm 2022 và giảm tiếp 3% vào năm 2023.
"Nhìn chung, các dự báo của chúng tôi có nghĩa là những phát tiến triển hiện tại sẽ xoá sach thành quả kinh tế Nga gây dựng được trong 15 năm qua”, IIF lưu ý.
Kể từ khi nhậm chức vào năm 2013, thành công lớn nhất của thống đốc ngân hàng trung ương Elvira Nabiullina là kiềm chế lạm phát từ 17% năm 2015 xuống chỉ còn hơn 2% vào đầu năm 2018.
Khi áp lực giá cả tăng lên trong những tháng sau đại dịch, bà đã cố định lại ngành công nghiệp bằng cách tăng lãi suất liên tục 8 tháng. Bà Nabiullina cũng phản đối các lời kêu gọi trong năm 2014-2015 về việc kiểm soát vốn để ngăn chặn dòng chảy ra ngoài sau khi sáp nhập Crimea.
Nhưng những thành tựu đó đã bị xé vụn trong vòng chưa đầy một tháng.
Lạm phát tiêu dùng hàng năm đạt 10,42% tính đến ngày 4/3, do đồng ruble chạm mức thấp lịch sử, tiếp theo là các lệnh trừng phạt khắc nghiệt của phương Tây khiến ngân hàng trung ương và các ngân hàng bị cắt khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.
Tốc độ tăng giá hàng năm đã tăng lên 14,5% và sẽ vượt qua 20%, gấp 5 lần mục tiêu. Kỳ vọng lạm phát của các hộ gia đình trong năm tới là trên 18%, mức cao nhất trong 11 năm.
Với việc ngoại hối dự trữ của Nga bị đóng băng, bà Nabiullina cũng buộc phải tăng lãi suất hơn gấp đôi từ mức 9,5% lên 20% vào ngày 28/2 và đưa ra các biện pháp kiểm soát vốn.
Ngân hàng trung ương hiện kỳ vọng lạm phát chỉ trở lại mức mục tiêu vào năm 2024, trong khi lãi suất cơ bản trung bình trong năm nay được dự báo ở mức 18,9%.
Mất uy tín: Bị loại bỏ các chỉ số và hạ cấp xếp hạng
Các biện pháp trừng phạt đang buộc các nhà cung cấp chỉ số loại Nga khỏi các tiêu chuẩn được các nhà đầu tư sử dụng để đầu tư hàng tỷ USD vào các thị trường mới nổi.
JPMorgan (.JPMEGDR) và MSCI nằm trong số những công ty đã thông báo loại bỏ Nga khỏi chỉ số trái phiếu và chỉ số chứng khoán (.MSCIEF).
Vị trí của Nga trong các chỉ số này đã bị ảnh hưởng sau loạt lệnh trừng phạt đầu tiên của phương Tây vào năm 2014 và sau đó là vào năm 2018, sau vụ đầu độc một cựu điệp viên Nga ở Anh và các cuộc điều tra về cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 của Mỹ.
Vào ngày 31/3, trọng số của Nga sẽ quay về mức 0 bởi gần như tất cả các nhà cung cấp chỉ số chính.
Ngoài ra, kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự vào Ukraine, các cơ quan xếp hạng tín nhiệm lớn như S&P Global, Moody và Fitch đã hạ mức độ tín nhiệm đầu tư của nước này.
Trong 4 tuần qua, Nga đã phải chịu mức cắt giảm lớn nhất từng được thực hiện đối với điểm tín dụng quốc gia. Nước hiện ở cuối bậc xếp hạng, bị gắn cờ có nguy cơ vỡ nợ.
Sự yếu kém của đồng ruble
Một tháng trước, tỷ giá hối đoái trung bình trong một năm của đồng ruble là 74 ruble/USD. Giao dịch trên các nền tảng khác nhau cho thấy tính thanh khoản dồi dào và chênh lệch giá mua/bán chặt chẽ được mong đợi đối với một loại tiền tệ lớn của thị trường mới nổi.
Nhưng tất cả điều đó đã thay đổi. Với việc ngân hàng trung ương cắt một phần lớn dự trữ ngoại tệ cứng, đồng ruble đã giảm xuống mức thấp kỷ lục hơn 120 ruble/USD với giao dịch trong nước. Với giao dịch thương mại ra nước ngoài, đồng tiền chủ quyền của Nga giảm xuống mức thấp nhất là 160 ruble so với đồng bạc xanh.
Khi thanh khoản cạn kiệt và chênh lệch giá mua/bán mở rộng, việc định giá đồng ruble trở nên lộn xộn. Tỷ giá hối đoái vẫn chưa tìm thấy sự cân bằng trong và ngoài nước.
Không chỉ mất giá trầm trọng và làm mất cân bằng tỷ giá đối hoái, đồng ruble của Nga giờ đây cũng không còn là một sự lựa chọn được yêu thích với các quốc gia khác để dự trữ ngoại tệ hay thanh toán.
Những tính toán và con số trên đây chưa bao gồm khoản chi phí quân sự khổng lồ mà Nga đã dồn vào cuộc chiến tại Ukraine.
Nhưng với tất cả những lệnh trừng phạt đã, đang và sẽ được thực hiện, nền kinh tế Nga sẽ còn hằn nhiều vết sẹo khó lòng chữa lành. Tuy vậy, quốc gia này vẫn tiếp tục kiên định với các mục tiêu quân sự tại Ukraine và cho biết sẽ tự lập tự cường để vực dậy nền kinh tế.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.