Ngân hàng ngấm đòn tăng lãi suất huy động: Chi phí tăng cao, đầu ra bế tắc
Minh Dũng -
19/08/2023 10:34 (GMT+7)
(VNF) - Hệ lụy của thời kỳ chạy đua tăng lãi suất huy động trong khi cho vay khó khăn được phản ánh rõ nét trong báo cáo tài chính quý II của các ngân hàng. Chi phí trả lãi tiền gửi tăng cao đã tác động tiêu cực lên lợi nhuận của nhiều ngân hàng trong nửa đầu năm.
Chi phí trả lãi tăng 2-3 lần Kết quả kinh doanh của các ngân hàng nửa đầu năm có sự phân hóa rõ rệt trong bối cảnh mặt bằng chung đi xuống. Có một điểm chung là chi phí lãi đã ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả hoạt động kinh doanh trong nửa đầu năm. Các ngân hàng đã trải qua nửa năm kinh doanh với khoản chi phí lãi phải trả cho người gửi tiền tăng vọt.
Chi phí trả lãi trong quý II đều tăng hai chữ số so với cùng kỳ năm trước. Một số nhà băng chịu chi phí lãi cao hơn gấp đôi, thậm chí gấp gần ba lần cùng kỳ.
Theo báo cáo tài chính quý II/2023 được công bố của 28 ngân hàng, tổng tiền gửi của khách hàng đạt trên 9 triệu tỷ đồng, tăng hơn 8% sau nửa năm.
Dù tiền gửi vào hệ thống ngân hàng tăng tương đối chậm nhưng chi phí lãi 6 tháng đầu năm nay của 28 ngân hàng đã tăng hơn 84% so với cùng kỳ, đạt trên 319 nghìn tỷ đồng.
Ở nhóm ngân hàng quốc dân, với vị thế là những nhà băng có lượng tiền gửi lớn nhất hệ thống, BIDV, Vietcombank và VietinBank cũng là những ngân hàng có chi phí lãi cao nhất nửa đầu năm nay.
Ba ngân hàng này ghi nhận chi phí trả lãi trong quý II tăng 60-80% so với cùng kỳ, trong khi mức tăng của thu nhập từ lãi cho vay chỉ bằng một nửa.
Đứng đầu là BIDV với chi phí lãi và các khoản tương tự là hơn 25.500 tỷ đồng trong quý II, cao hơn 75% so với cùng kỳ. Lũy kế 6 tháng đầu năm, chi phí trả lãi của BIDV lên đến 49.677 tỷ đồng, gấp 1,7 lần cùng kỳ.
Tiếp theo là VietinBank. Chi phí trả lãi của ngân hàng này trong quý II tăng hơn 60%. Còn tính chung trong 6 tháng đầu năm nay, chi phí trả lãi của VietinBank là 41.453 tỷ đồng, gấp 1,7 lần cùng kỳ năm trước.
"Anh cả" Vietcombank đứng thứ 3 với chi phí trả lãi trong quý II gấp gần hai lần cùng kỳ, còn trong nửa đầu năm là 28.288 tỷ đồng, gấp 1,9 lần cùng kỳ.
Xét trong toàn hệ thống, cao nhất là Techcombank. Chi phí lãi trong quý II của riêng ngân hàng mẹ Techcombank là hơn 7.500 tỷ đồng, gấp gần ba lần cùng kỳ. Lũy kế 6 tháng đầu năm, chi phí trả lãi của Techcombank là 14.908 tỷ đồng, gấp 2,8 lần so với cùng kỳ.
Một phần lý do khiến chi phí lãi của Techcombank đứng đầu hệ thống là do tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) của ngân hàng này giảm mạnh. Những năm trước, tỷ lệ CASA của nhà băng này chiếm gần một nửa tổng huy động đã giảm xuống 32% vào cuối quý I và tăng lên gần 35% vào cuối quý II.
VPBank và MB là những ngân hàng tiếp theo trong top đầu nhóm tư nhân có tốc độ tăng chi phí lãi trong quý II vượt 100%.
Thu nhập lãi thuần của VPBank trong quý II thấp hơn cùng kỳ do nguyên nhân chính là chi phí lãi tăng mạnh. Lũy kế 6 tháng, VPBank chi ra 18.507 tỷ đồng cho chi phí lãi, gấp hơn hai lần so với năm trước.
Tương tự, chi phí lãi của MB trong quý II lên tới hơn 120%. Tính chung nửa đầu năm, chi phí lãi của MBBank là 15.115 tỷ đồng, gấp 2,2 lần cùng kỳ.
Tới hết quý II/2023, tỷ lệ chi phí lãi/tổng tiền gửi trong 6 tháng đầu năm của khách hàng tại 28 ngân hàng đạt 3,5%, tăng 1,3 điểm % so với cùng kỳ.
Tỷ lệ này càng cao thì càng thể hiện độ “chịu chi” của các ngân hàng trong việc trả lãi suất tiền gửi cho người gửi tiền. Hầu hết ngân hàng có tỷ lệ này cao hơn so với mặt bằng chung đều là những ngân hàng thương mại vừa và nhỏ. Đây là những ngân hàng niêm yết lãi suất huy động cao nhất trong giai đoạn đỉnh điểm cuối năm 2022.
Chi phí trả lãi tăng vọt do đâu?
Tình trạng chi phí trả lãi tăng vọt xuất hiện sau một giai đoạn các ngân hàng đua nhau huy động tiền gửi với lãi suất cao nhưng sau đó lại gặp khó khăn trong việc cho vay do khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế yếu.
Giai đoạn nửa cuối năm ngoái đến đầu năm nay, thanh khoản của hệ thống ngân hàng trở nên căng thẳng khi "room" tín dụng cạn kiệt. Để thu hút nguồn tiền, các nhà băng thi nhau tăng lãi suất nhằm thu hút tiền gửi từ dân cư.
Thời điểm đó, lãi suất tăng từng ngày. Có thời điểm, lãi suất huy động được đẩy lên 11-12%, thậm chí có ngân hàng lên 13-14%. Để tận dụng ưu đãi, hưởng lãi cao hơn, đa số người gửi tiền trong giai đoạn này chọn kỳ hạn dài.
Thêm nữa, mặt bằng lãi suất tăng lên không chỉ kéo chi phí trả lãi cho các khoản tiền gửi mới cao hơn mà các khoản tiền gửi cũ khi đáo hạn cũng được áp theo khung lãi suất mới càng kéo chi phí vốn đầu vào của các ngân hàng tăng vọt.
Nhưng nghịch lý là các ngân hàng huy động vốn lãi cao nhưng không cho vay được. Tín dụng của toàn hệ thống trong nửa đầu năm nay chỉ tăng 4,7%, bằng một nửa tốc độ của cùng kỳ năm trước. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, đơn hàng giảm, dẫn tới tình trạng giảm nhu cầu vay vốn.
Mặt khác, cơ cấu tiền gửi thay đổi cũng ảnh hưởng đến chi phí trả lãi của các ngân hàng. Cụ thể, tiền gửi không kỳ hạn (CASA) với giá rẻ đã giảm đáng kể, thay vào đó tiền gửi tiết kiệm có lãi suất cao hơn nhiều đã gia tăng mạnh mẽ.
Chi phí trả lãi tăng vọt trong khi cho vay khó khăn đã tác động tiêu cực lên lợi nhuận của nhiều ngân hàng trong nửa đầu năm nay. Chi trả lãi tăng mạnh nhưng thu nhập lãi không tăng theo kịp do dư nợ tín dụng trì trệ đã khiến thu nhập lãi thuần của nhiều ngân hàng bị ảnh hưởng đáng kể. Cùng với đó, các yếu tố như nguồn thu nhập ngoài lãi cũng suy giảm do một số hoạt động cũng bị kiểm soát chặt chẽ hơn.
Những tháng gần đây, sau khi Ngân hàng Nhà nước nhiều lần điều chỉnh lãi suất điều hành, luất huy động đã giảm nhanh chóng. Hầu hết ngân hàng đang niêm yết lãi suất tiết kiệm chỉ từ 6-6,9%/năm.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo một số ngân hàng, áp lực chi phí vốn đầu vào cao vẫn còn ảnh hưởng trong thời gian tới, bởi ít nhất phải tới cuối năm nay, các khoản tiền gửi kỳ hạn 1 năm từ cuối năm 2022 mới tất toán.
(VNF) - Trong danh sách nhân sự trình ĐHĐCĐ bất thường năm 2025, NCB đồng thời giới thiệu các gương mặt mới ở cả HĐQT và ban kiểm soát với hai ứng viên lần đầu xuất hiện tại mỗi bộ phận.
(VNF) - Việc Big 4 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm khiến cuộc đua huy động vốn của ngành ngân hàng thêm "nóng". Lãi suất được dự báo tiếp tục đi lên trong thời gian tới.
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương nghiên cứu, đánh giá và đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia, báo cáo Thường trực Chính phủ trước 20/12.
(VNF) - Trong bối cảnh biên lãi ròng (NIM) chịu áp lực thu hẹp, hoạt động thu hồi và xử lý nợ xấu đã đóng góp đáng kể vào tăng trưởng lợi nhuận của nhiều ngân hàng.
(VNF) - Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn đầy biến động trên thị trường tiền tệ toàn cầu. Đồng USD, dù vẫn giữ vị thế trung tâm, đang chịu áp lực giảm mạnh, trong khi các đồng tiền thay thế như euro (EUR), nhân dân tệ (CNY), đô la Úc (AUD) và yen Nhật (JPY) ngày càng thu hút dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Cả 4 ngân hàng quốc doanh đều đã tham gia đường đua tăng lãi suất huy động. Theo ông Trần Ngọc Báu, lãi suất cho vay tăng là điều khó tránh khỏi do các yếu tố cốt lõi về chi phí và bộ đệm của ngân hàng.
(VNF) - Theo Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế - NHNN, Nghị định hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng tiêu chuẩn ESG dự kiến sẽ có hiệu lực vào đầu năm 2026.
(VNF) - Từ 1/1/2026, việc mở ví điện tử sẽ không còn là chuyện “điền vài dòng thông tin là xong”. Người dùng buộc phải quét khuôn mặt, căn cước công dân gắn chip để hệ thống nhận diện. Ngân hàng Nhà nước lựa chọn sinh trắc học như một “lớp cửa” an toàn hơn hơn để chặn lừa đảo là bước đi cần thiết. Nhưng đúng vào thời điểm đó, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 bắt đầu có hiệu lực, đặt ra những yêu cầu rất ngặt nghèo về bảo vệ dữ liệu nhạy cảm. Một bên buộc phải thu thập nhiều hơn, một bên buộc phải giữ chặt hơn và câu hỏi lớn nhất là: những dữ liệu đó đang được ai giữ và ai chịu trách nhiệm nếu “tấm khiên” bị thủng?
(VNF) - Lãi suất huy động hiện lên tới 9%/năm tại một số ngân hàng. Mặt bằng lãi suất huy động cao hơn cũng giúp các ngân hàng tư nhân có lợi thế hơn trong thu hút tiền gửi so với các ngân hàng quốc doanh.
(VNF) - Vừa qua trong khuôn khổ Mastercard Customer Forum 2025, Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) được vinh danh đồng thời ở hai hạng mục chiến lược dành cho sản phẩm thẻ tín dụng cá nhân và giải pháp thẻ tín dụng doanh nghiệp.
(VNF) - Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước về triển khai gói tín dụng 500.000 tỷ đồng ưu tiên lĩnh vực hạ tầng và công nghệ, tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong tiến trình chuyển đổi số và phát triển hạ tầng bền vững, Agribank tiên phong triển khai Chương trình tín dụng ưu đãi dành cho khách hàng doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, công nghệ số, với tổng quy mô lên tới 60.000 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi giảm đến 1,5%/năm áp dụng đến hết 31/12/2030.
(VNF) - Ngân hàng VietinBank đã đóng cửa 100 phòng giao dịch từ đầu năm. Nhiều ngân hàng khác cũng mạnh tay trong việc cắt giảm chi nhánh, phòng giao dịch.
(VNF) - Bức tranh lợi nhuận ngân hàng trong quý cuối năm 2025 đang dần hiện rõ. Lợi nhuận ngành ngân hàng được dự báo sẽ phân hóa rõ nét trong năm 2026.
(VNF) - Lãi suất tiết kiệm tiếp tục đi lên, các kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần. Lãi suất liên ngân hàng vượt 7%. Trong bối cảnh lãi suất tăng, nhiều ngân hàng dừng tín dụng ưu đãi mua nhà.
(VNF) - Trong tuần 15 - 19/12, thị trường chứng khoán sôi động khi VietinBank, Saigonbank và HDBank đồng loạt chốt danh sách cổ đông trả cổ tức bằng cổ phiếu. Đáng chú ý, VietinBank gây ấn tượng với tỷ lệ phát hành lên tới 44,64%, mức cao nhất trong nhóm ngân hàng năm nay.
(VNF) - Một số ngân hàng thu phí với tài khoản có số dư dưới 2-3 triệu đồng. Khách hàng cần rà soát và đóng những tài khoản ngân hàng không sử dụng để tránh bị thu phí.
(VNF) - Khách hàng mở mới thẻ tín dụng BAC A BANK MasterCard có thể tối ưu hóa dòng tiền, đồng thời dễ dàng quản lý tài chính cá nhân, nhận thêm Combo hoàn tiền cực đã và miễn phí thường niên 3 năm.
(VNF) - Theo NHNN, Chương trình tín dụng đầu tư hạ tầng điện, giao thông, công nghệ chiến lược được triển khai theo hai giai đoạn với tổng quy mô lên tới 500.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp đủ điều kiện sẽ được vay vốn với lãi suất thấp hơn 1 - 1,5% so với mức lãi suất cùng kỳ hạn của ngân hàng.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Đức Hiển - Phó trưởng ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, nguồn lực tài chính của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn dựa quá nhiều vào hệ thống ngân hàng trong khi thị trường vốn phát triển chưa tương xứng.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Kỹ Thương (Techcombank) chính thức góp mặt trong danh sách Fortune 100 Best Companies to Work For™ Southeast Asia 2025 – bảng xếp hạng được Fortune và Great Place To Work® công bố lần đầu tiên tại Đông Nam Á.
(VNF) - PVcomBank triển khai chương trình đặc quyền “1 thẻ cho vạn trải nghiệm” bao gồm chính sáchhmở thẻ tín dụng quốc tế miễn chứng minh thu nhập cùng đặc quyền hoàn tiền tới 5 triệu đồng khi mua vé máy bay dành cho Hội viên Bông Sen Vàng.
(VNF) - TPBank tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu khi được The Asian Banker vinh danh “Ngân hàng Vững mạnh hàng đầu Việt Nam năm 2025” dựa trên các chỉ số tài chính vượt trội. Với định hướng số hóa toàn diện, TPBank đã trở thành một trong những biểu tượng công nghệ của ngành ngân hàng, đồng thời nằm trong nhóm ngân hàng đóng góp ngân sách lớn nhất cả nước, góp phần thúc đẩy một E-Vietnam thịnh vượng.
(VNF) - Trong danh sách nhân sự trình ĐHĐCĐ bất thường năm 2025, NCB đồng thời giới thiệu các gương mặt mới ở cả HĐQT và ban kiểm soát với hai ứng viên lần đầu xuất hiện tại mỗi bộ phận.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.