Nhân dịp Quốc khánh, VietnamFinance xin giới thiệu góc nhìn của Giáo sư TSKH Nguyễn Mại về vấn đề độc lập dân tộc trong thế giới hiện đại.
"Công cuộc đổi mới theo kinh tế thị trường từ năm 1986 không những đã đoạn tuyệt cơ chế kế hoạch hóa tập trung, kém hiệu quả, đưa nền kinh tế nước ta tiến lên với tốc độ cao và ổn định, mà còn hội nhập ngày càng sâu rộng với khu vực và thế giới, hình thành một nước Việt Nam đang hướng đến mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển trong Cộng đồng ASEAN, ở Châu Á và trên thế giới.
Mối quan hệ lịch sử của các sự kiện và giai đoạn phát triển của Việt Nam gắn bó hữu cơ, tác động qua lại với xu thế tiến hóa của thời đại là vấn đề có tính quy luật, bởi vì nước ta là bộ phận của thế giới, muốn làm bạn với các nước khác trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
Giành được độc lập về chính trị là điều kiện tiền đề xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ. Ngược lại, sức mạnh kinh tế của quốc gia là điều kiện bảo đảm độc lập về chính trị, bởi vì một đất nước thu nhập thấp, thường xuyên phải dựa vào viện trợ quốc tế thì khó có thể giữ vững được độc lập về chính trị.
Trong điều kiện thế giới đang biến đổi nhanh chóng theo xu thế toàn cầu hóa, mỗi quốc gia phải hội nhập kinh tế quốc tế theo lộ trình hợp lý nhằm khai thác lợi thế động của từng nước để phát triển nền kinh tế độc lập, từng bước nâng cao vị thế của đất nước trong khu vực và trên thế giới.
Trên cơ sở đó cần lựa chọn ngành, lĩnh vực ưu tiên phát triển trong từng giai đoạn, có chính sách và cơ chế hiệu năng khai thác mọi nguồn lực trong nước và quốc tế để đạt được các mục tiêu kinh tế - xã hội theo hướng tốc độ tăng trưởng cao và có hiệu quả kinh tế- xã hội, phát triển bền vững.
Liên quan đến độc lập tự chủ của từng nước là sức mạnh quốc gia. Vị thế của mỗi nước trong khu vực và trên thế giới được xác định trên cơ sở sức mạnh quốc gia của nước đó. Những biến số quan trọng của sức mạnh quốc gia gồm dân số, nguồn nhân lực, sức mạnh kinh tế, độ phức tạp về công nghệ, tiềm lực quân sự.
GDP là chỉ tiêu quan trọng và tổng hợp nhưng không phản ảnh đầy đủ sức mạnh kinh tế của mỗi quốc gia, do vậy phải bổ sung những biến số khác như cơ cấu kinh tế, nguồn nhân lực, trình độ công nghệ.
Trong thế giới hiện đại, hệ thống giáo dục có chất lượng cao đào tạo những người lao động có ý tưởng sáng tạo, tiếp cận công nghệ hiện đại để tạo ra hàng hóa, dịch vụ tốt nhất cho xã hội và năng lực nghiên cứu và phát triển công nghệ là hai yếu tố quyết định đối với sức mạnh quốc gia.
Độc lập của đất nước chỉ có thể được bảo đảm khi Nhà nước đề ra được đường lối, chiến lược phát triển khả dĩ khai thác được sức mạnh quốc gia, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tăng trưởng kinh tế với tốc độ nhanh và bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, cảnh báo sớm và có đủ cơ chế, nguồn lực đối phó được với rủi ro trong kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
Trong 72 năm từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đến nay, 30 năm (1945- 1975) đất nước trong tình trạng chiến tranh, chia cắt làm hai miền, 10 năm sau khi thống nhất tổ quốc (1976-1986) do sai lầm về cơ chế quản lý kinh tế nên đã không tận dụng được lợi thế của dân tộc để xây dựng kinh tế trong hòa bình, ba năm tiếp theo (1988- 1990) mới vượt qua được cuộc khủng hoảng kinh tế- xã hội nghiêm trọng đến mức "cả nước làm không đủ ăn".
Nhưng từ năm 1991, bắt đầu giai đoạn phát triển theo kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, đến nay gần 27 năm, đã có những biến đổi to lớn về kinh tế- xã hội.
Từ 2011 nước ta đã gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình thấp, năm 2016 GDP đạt 221,5 tỷ USD, GDP/người đạt 2400 USD, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73,4 tuổi, 95% dân số từ 15 tuổi trở lên biết chữ, cơ cấu kinh tế đã dịch chuyển theo hướng công nghiệp hóa hiện đại.
Nếu như năm 1986 kim ngạch xuất khẩu hàng hóa chỉ là 789 triệu USD, thì năm 2016 đã đạt trên 170 tỷ USD. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một động lực chính phát triển kinh tế của Việt Nam; vốn FDI thực hiện năm 2016 đạt 15,8 tỷ USD chiếm 23,4% tổng vốn đầu tư xã hội.
Xây dựng kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế không những đã gắn kết Việt Nam với khu vực và thế giới mà còn làm cho vị thế của nước ta trong khu vực ASEAN, ở Châu Á và trên thế giới đã được nâng cao, trở thành đối tác đáng tin cậy của nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế.
Đất nước đang tiến vào ba năm cuối của chiến lược phát triển 2011- 2020 và định hướng mục tiêu kinh tế- xã hội đến năm 2025 và 2030 trong điều kiện vừa phải giải bài toán của một nước đang trong giai đoạn đầu công nghiệp hóa như xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường...; vừa phải tiến cùng thời đại mà đặc trưng là cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bắt đầu từ buổi bình minh của thiên niên kỷ thứ hai của nhân loại.
Giáo sư Klaus Schwab, Chủ tịch Diễn đàn kinh tế thế giới vừa cho ra mắt cuốn sách "Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư" trong đó trình bày những điểm khác biệt của cuộc cách mạng này so với ba cuộc cách mạng trước đó.
Ông cho rằng, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 có tiềm năng kết nối hàng tỷ người trên thế giới, gia tăng đáng kể hiệu quả hoạt động cho các tổ chức, doanh nghiệp, tái tạo các nguồn tài nguyên thiên nhiên hay thậm chí là khôi phục lại những tổn thất mà các cuộc cách mạng công nghiệp trước gây ra.
Ông chỉ ra mối lo ngại về khả năng các tổ chức, doanh nghiệp có thể chưa sẵn sàng đón nhận các công nghệ tối tân hay các chính phủ sẽ gặp khó trong việc tuyển dụng người cũng như quản lý các công nghệ này một cách toàn diện.
Ông đề cập đến việc công nghệ mới sẽ dẫn đến những thay đổi về quyền lực, gây ra lo ngại về an ninh cũng như về khoảng cách giàu nghèo. Khoảng cách này có lẽ sẽ nới rộng thêm nếu không được kiểm soát tốt.
Nếu như đối với ba cuộc cách mạng công nghiệp trước đây, Việt Nam chưa có điều kiện nghiên cứu để vận dụng vào sự phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, thì cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra cơ hội mới để nước ta chủ động tham gia vào quá trình biến đổi to lớn về công nghệ theo những hướng mới, kéo theo biến đổi cơ bản mọi hoạt động từ quản lý nhà nước đến kinh doanh của doanh nghiệp và sự tham gia của công jđồng dân cư thông qua kỹ thuật số.
Lựa chọn phân ngành, lĩnh vực của công nghệ mới để tập trung vốn, nhân lực và công nghệ trong điều kiện quá trình đổi mới công nghệ diễn ra nhanh chóng, là điều kiện tiên quyết để tận dụng được lợi thế động của đất nước trong thế giới hiện đại. Điều đó chỉ có thể thực hiện được khi tập hợp được trí tuệ của các nhà khoa học Việt Nam ở trong nước và cư trú ở nước ngoài để tư vấn cho Chính phủ các định hướng được lựa chọn.
Trên cơ sở đó đổi mới cơ chế, chính sách, tổ chức khoa học theo hướng tự chủ, hợp tác có hiệu quả giữa các tổ chức khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực với doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh; khuyến khích doanh nghiệp thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển, đổi mới công nghệ để triển khai nhanh chóng và rộng khắp các công nghệ mới; áp dụng chính sách ưu đãi và cơ chế khuyến khích đối với cá nhân, tổ chức hoàn thành các nghiên cứu sáng tạo về công nghệ. Mở rộng hợp tác quốc tế trong việc nghiên cứu công nghệ và chuyển giao công nghệ.
Việc tham gia chủ động vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là cơ hội lớn để nước ta có thể đuổi kịp trình độ phát triển của những nước tiền tiến trong khu vực, đòi hỏi thay đổi căn bản tư duy và hành động từ hình thành thể chế, pháp luật của nhà nước đến quản trị doanh nghiệp theo hướng khuyến khích, tạo điều kiện thuân lợi để mọi ý tưởng mới, sáng kiến, phát minh được thực hiện và được đánh giá chính xác, áp dụng phổ cập trong xã hội.
Môi trường tự do, dân chủ thực chất cần được tạo ra để những tài năng của đất nước có thể phát huy năng lực trí tuệ vào việc phát minh, sáng chế, đổi mới công nghệ. Tự do vốn là bản năng của con người cũng như của sinh vật, trong khi dân chủ cần phải được học tập từ người dân cho đến công chức và các nhà lãnh đạo đất nước; bởi vì việc đối xử trong các quan hệ như lãnh đạo với bị lãnh đạo, công chức với doanh nghiệp và người dân đều phải có chuẩn mực dựa trên tinh thần lấy dân làm gốc với tư cách là công dân và cộng đồng dân cư.
Không tạo ra được môi trường tự do, dân chủ thực chất thì khó mà phát huy được nguồn lực vô tận về trí tuệ của dân tộc ta trong cuộc cách mạng 4.0 để đem lại hạnh phúc cho nhân dân và tạo ra sức mạnh của đất nước.
Tags:
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Theo quyết định của Bộ Chính trị, ông Vũ Đại Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, được điều động tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ, giữ chức Phó bí thư Thành ủy Hà Nội.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Trung sẽ thôi giữ chức vụ chủ tịch UBND thành phố Hà Nội vì lý do cá nhân.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Chính phủ vừa có buổi làm việc với lãnh đạo các doanh nghiệp về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, trong đó có THACO và Vinspeed.
(VNF) - Một doanh nghiệp xin làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nhưng không trình bày được năng lực tài chính, có doanh nghiệp thì chỉ có 70 lao động, cũng có doanh nghiệp không tìm được địa chỉ để liên hệ làm việc.
(VNF) - Tổng Giám đốc Công ty Zarubezhneft (Liên bang Nga) Sergei Kudryashov cho biết công ty mong muốn mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực như năng lượng, khoáng sản, đặc biệt mong muốn xây dựng một trung tâm năng lượng tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Lưu Đức Huy - Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho rằng, ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh nên ở mức 300 triệu đồng/năm là một phương án hợp lý và đang được Bộ Tài chính xem xét để trình Chính phủ và Quốc hội.
(VNF) - Các nghiệp vụ được ghi nhận thiệt hại chủ yếu vẫn là xe cơ giới và tài sản – kỹ thuật… với thiệt hại được đánh giá tiếp tục tăng cao sau khi doanh nghiệp bảo hiểm hoàn tất giám định.
(VNF) - Trăn trở giá nhà chung cư 50-70 triệu/m2 thì người trẻ không có tiền mua được, Thủ tướng đề nghị Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có chương trình, kêu gọi doanh nhân trẻ tiên phong xây các dự án nhà ở xã hội.
(VNF) - TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA nhấn mạnh, việc hợp tác giữa hai bên sẽ tạo ra giá trị thiết thực, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng lực tài chính cá nhân cho người dân.
(VNF) - Cơ quan điều tra xác định Trần Lê Duy và đồng phạm đã tổ chức mô hình công ty công nghệ để xây dựng, vận hành và cập nhật hàng loạt website đánh bạc trực tuyến, phục vụ đối tác tại Campuchia.
(VNF) - Saudi Arabia sẽ mở cửa thị trường bất động sản cho người nước ngoài từ tháng 1/2026 trong bối cảnh quốc gia này thúc đẩy chương trình Tầm nhìn 2030. Giới môi giới nhận định các nhà đầu tư châu Á sẽ là lực lượng tiên phong khi thị trường Saudi đứng trước cơ hội hình thành chu kỳ tăng giá mới tương tự Dubai.
(VNF) - Thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, từ nay đến cuối năm 2025 một số dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố tiếp tục nhận hồ sơ đăng ký mua nhà.
(VNF) - Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết về việc cho phép người Việt Nam đủ điều kiện vào chơi casino tại một số dự án kinh doanh casino.
(VNF) - Hơn 8.000 người trên cả nước đã trở thành nạn nhân của dự án đầu tư tiền ảo do nhóm đối tượng lập ra, với số tiền bị chiếm đoạt lên tới 90 tỷ đồng
(VNF) - Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh phải có cơ chế thu hút “tổng công trình sư”, “kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia và coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng.
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Trước tình trạng chen lấn nộp hồ sơ, môi giới tự phát và rao bán “suất ngoại giao” tại các dự án nhà ở xã hội, nhiều địa phương trên cả nước như Bắc Ninh, Phú Thọ,Thanh Hóa đã có chỉ thị nhằm bảo đảm minh bạch, ngăn chặn trục lợi chính sách.
(VNF) - CEO 500 - TEA Connect là không gian đối thoại cấp cao giữa Chính phủ và TP. HCM với hơn 500 lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tập trung vào các mô hình hợp tác công - tư, chiến lược đầu tư xanh, đổi mới công nghệ và quản trị đô thị hiện đại.
(VNF) - TP. HCM vùa xét xử sơ thẩm 10 bị cáo trong vụ án mua bán trái phép hóa đơn, đưa - nhận hối lộ xảy ra trên địa bàn.
(VNF) - Theo Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Việt Nam may mắn có "dân số vàng", nhưng dân số vàng không tự chuyển hóa thành "tư duy vàng" hay "năng lực vàng" nếu người trẻ không chủ động vươn lên, tự trang bị tri thức và kỷ luật để dẫn dắt thời đại.
(VNF) - Giữa những ngày cuối năm se lạnh, ước mơ về một mái nhà kiên cố của mẹ con bà Nguyễn Thị Phúc ở xã Thạch Khê, Hà Tĩnh đã thành hiện thực. VietnamFinance Foundation – chương trình thiện nguyện của Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, cùng chính quyền địa phương và đơn vị tài trợ đã khánh thành, bàn giao căn nhà tình thương 70m², mang đến điểm tựa mới cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn này.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
