Nhà báo trong vai nhà đầu tư chứng khoán
(VNF) - Giữa sự trong sạch tuyệt đối theo kiểu “nhà báo viết về mảng Chứng khoán không được đầu tư chứng khoán” và kiểu “nhà báo phải dấn thân vào đầu tư chứng khoán để tìm kiếm sự thật và đưa sự thật đó đến với độc giả”, cá nhân tôi chọn hướng tiếp cận thứ hai.
1. Tôi là một nhà báo và cũng là một nhà đầu tư chứng khoán. Một trong những câu hỏi từng khiến tôi và có lẽ không ít nhà báo “đứng hai vai” như tôi trăn trở, đó là liệu nhà báo tự bỏ tiền ra đầu tư chứng khoán có vi phạm các nguyên tắc báo chí, nhất là với những nhà báo chuyên viết về mảng tài chính - chứng khoán như tôi?
Để trả lời cho câu hỏi trên, trước tiên, tôi phải làm rõ thiên kiến có thể có của tôi trong bài viết này. Tôi tiếp xúc với các kiến thức cơ bản về đầu tư chứng khoán từ khi còn học cấp 3 thông qua một cuốn sách trong quá trình tìm kiếm ngành nghề phù hợp để học đại học. Tôi đỗ chuyên ngành kinh tế mà tôi mong muốn, dành phần lớn thời gian trên ghế nhà trường cho đam mê đầu tư chứng khoán. Ra trường, tôi có đi làm trong ngành chứng khoán một thời gian và sau đó mới bén duyên với nghề báo. Suốt mười mấy năm, đam mê với đầu tư chứng khoán trong tôi chưa bao giờ suy giảm. Kể lại một hành trình để thấy, thiên kiến của tôi, nếu có, là ủng hộ việc nhà báo đầu tư chứng khoán.

2. Vừa là nhà báo, vừa là nhà đầu tư chứng khoán có điểm tích cực và tất nhiên cũng có điểm tiêu cực. Điểm tích cực rõ thấy nhất là sự “thực chiến”. Nếu ai đã từng “ăn nằm” trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ thấy câu nói “90% nhà đầu tư thua lỗ trên thị trường chứng khoán” không phải là ngoa. Chứng khoán là lĩnh vực khó và nếu chỉ đứng ngoài quan sát, nhà báo có thể tiếp cận sai vấn đề, đi lệch khỏi bản chất và rốt cuộc không thể cung cấp “sự thật” cho độc giả.
Tôi vẫn còn nhớ trong một cuộc phỏng vấn, khi được hỏi về huyền thoại đầu tư Warren Buffett, tỷ phú Elon Musk từng nhấn mạnh ông không phải “người hâm mộ lớn nhất” của Warren Buffett, đồng thời vừa khen vừa chỉ trích rằng “có quá nhiều người thông minh theo học ngành tài chính và luật” và cho rằng những người thông minh nên tìm đến các ngành sản xuất mà theo Elon Musk là “có ích hơn”. Mặc dù những lời trên của Elon Musk phần nào mang tính “cà khịa” Warren Buffett nhưng cũng cho thấy, tài chính nói chung và đầu tư chứng khoán nói riêng là một lĩnh vực khó.
Vậy với nhà báo, khó nhất ở đâu? Trong đầu tư nhìn chung có 2 hướng tiếp cận: Top-down và Bottom-up. Top-down là tiếp cận từ thị trường chung, rồi đến các ngành, sau đó mới đến doanh nghiệp và cổ phiếu của doanh nghiệp. Bottom-up là tập trung tìm kiếm những cổ phiếu xứng đáng để mua và nắm giữ mà ít quan tâm đến diễn biến của thị trường chung. Trong vai là nhà báo, hướng tiếp cận Top-down là phổ biến bởi nó phù hợp với đặc tính ngành nghề là tiếp xúc với nhiều thông tin từ vĩ mô tới các ngành, các doanh nghiệp.
Kinh nghiệm của cá nhân tôi cho thấy, khó nhất với nhà báo là hiểu được sự vận động của thị trường chung và sự vận động của giá cổ phiếu, còn việc hiểu về ngành cũng như doanh nghiệp không phải là khó, thậm chí nhà báo có lợi thế tiếp cận thông tin. Và để hiểu được sự vận động thị trường chung và giá cổ phiếu, không có cách nào khác là phải dấn thân vào thị trường để có cảm nhận về thị trường, thấy được sự vận động của dòng tiền trên thị trường chứng khoán trong các bối cảnh vĩ mô khác nhau, nắm bắt được một phần tư duy của các “nhà tạo lập”, biết được trạng thái tâm lý của nhà đầu tư cá nhân... Đây là cả một quá trình học tập và tinh chỉnh liên tục qua các chu kỳ của thị trường chứng khoán. Nhà báo viết về chứng khoán có thể không nhất thiết phải đầu tư thành công, nhưng vẫn rất cần hiểu về đầu tư chứng khoán để hạn chế việc tiếp cận sai vấn đề hoặc đi vào lý thuyết mà thiếu đi sự thấu hiểu thị trường chứng khoán Việt Nam, đưa thông tin sai mà không hay biết…
Ngược lại, về mặt tiêu cực, nhà báo dấn quá sâu vào đầu tư chứng khoán có thể vô tình rơi vào thiên kiến cá nhân khi viết bài, đánh mất đi sự khách quan, lẫn lộn công - tư. Tình huống này thường xảy ra khi nhà báo sử dụng đòn bẩy quá lớn trong đầu tư chứng khoán, hoặc viết về chính cổ phiếu mà bản thân đang/có thể sẽ sớm nắm giữ. Nhà báo nếu không đủ tỉnh táo và hiểu biết cũng có thể vô tình trở thành công cụ lan truyền các thông tin có mục đích, thậm chí là lan truyền tin đồn, phục vụ cho việc kéo - xả cổ phiếu… Đó là chưa kể đến các trường hợp cố tình lan truyền các thông tin có mục đích, góp phần vào thao túng giá cổ phiếu, hoặc giao dịch mang tính chất nội gián… Dù vô tình hay cố ý, những trường hợp trên đều vi phạm đạo đức nghề báo, một số trường hợp còn vi phạm các quy định pháp luật.
3. Giữa sự trong sạch tuyệt đối theo kiểu “nhà báo viết về mảng Chứng khoán không được đầu tư chứng khoán” và kiểu “nhà báo phải dấn thân vào đầu tư chứng khoán để tìm kiếm sự thật và đưa sự thật đó đến với độc giả”, cá nhân tôi chọn hướng tiếp cận thứ hai. Vấn đề là cần phải làm gì để hạn chế các mặt tiêu cực khi nhà báo đầu tư chứng khoán?
Qua tham khảo cách tiếp cận của một số toà soạn trên thế giới, tôi cho rằng mỗi toà soạn phải nêu rõ 2 vấn đề: nguyên tắc và khuyến nghị.
Về nguyên tắc, nhà báo phải khai báo các quyền lợi, lợi ích có thể dẫn đến việc ảnh hưởng tới tính khách quan khi viết bài. Cụ thể, tòa soạn cần có mẫu khai báo dạng như “Kê khai về lợi ích cá nhân”, trong đó quy định nhà báo buộc phải khai báo khoản đầu tư của mình vào một cổ phiếu, một loại trái phiếu, một loại chứng chỉ quỹ… nếu như giá trị đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đó vượt quá một mức tối thiểu nào đó do tòa soạn quy định. Nhà báo cũng phải khai báo các mối quan hệ mang tính nội bộ với lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp niêm yết, chẳng hạn như có người thân ruột thịt làm thành viên HĐQT hoặc thành viên ban điều hành của một doanh nghiệp niêm yết.
Các bản kê khai về lợi ích cá nhân như trên được cập nhật định kỳ và gửi đến những người có thẩm quyền (ví dụ như người quản lý trực tiếp của nhà báo cũng như ban thư ký toà soạn, ban biên tập tòa soạn). Điều quan trọng là các bản kê khai này được bảo mật và chỉ gửi đến những người có thẩm quyền theo quy định của toà soạn. Những người có thẩm quyền này sẽ quyết định trong trường hợp nào thì nhà báo A không được triển khai đề tài X mà phải cử nhà báo B triển khai đề tài X. Điều này đảm bảo sự tự chủ, linh hoạt của toà soạn trong hành trình tìm kiếm “sự thật”. Trong những trường hợp cần thiết, một nhà báo nắm giữ đáng kể một cổ phiếu vẫn có thể triển khai đề tài về cổ phiếu đó nếu như được những người có thẩm quyền của tòa soạn cho phép.
Về khuyến nghị, tòa soạn cần đưa ra các khuyến nghị để nhà báo duy trì tính liêm chính khi viết bài về chứng khoán. Chẳng hạn như khuyến nghị nhà báo không nên mua/bán một cổ phiếu trong tương lai gần nếu như họ vừa viết bài liên quan đến cổ phiếu đó. Hoặc nhà báo hay tòa soạn được khuyến nghị đưa ra các tuyên bố từ chối trách nhiệm thích hợp đối với các bài viết về chứng khoán chứa nhiều nhận định mang tính cá nhân của tác giả.
Chuyên đề ‘Kinh tế báo chí’ trên Tạp chí Đầu tư Tài chính số tháng 6/2024
Kinh tế báo chí: Góc nhìn từ lịch sử
Kinh tế báo chí trước thách thức của mạng xã hội
- Cú 'đổ đèo' của báo in 19/06/2024 08:15
- 'Cơ hội đang mở ra cho những người đi nhanh, cho đổi mới, sáng tạo' 03/06/2024 08:00
- 'Sớm sửa Luật Thuế TNCN, không thể cứng nhắc chờ đến 2026' 01/06/2024 03:00
Doanh nghiệp nhà nước: ‘Chỉ cần dưới 100, quy mô tăng gấp 10 – 15 lần’
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
Thương mại hóa tài sản trí tuệ: Để mỗi startup có thể thay đổi 1 ngành kinh doanh
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
Hưởng lợi từ EVFTA: 'Giai đoạn vàng' sẽ không kéo dài mãi
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
Nhà nước đặt hàng DN tư nhân: Cùng xây năng lực nội sinh cho nền kinh tế
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
Phát triển AI: 'Hành lang hẹp' giữa hỗn loạn và kiểm soát, tự do và sợ hãi
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
'Không đột phá thể chế, khó tăng trưởng theo chiều sâu'
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
'Không quốc gia phát triển nào mà không dựa trên sức mạnh của khu vực tư nhân'
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
'Tăng trưởng phải dựa trên hiệu quả, đổi mới sáng tạo'
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
Bảo vệ doanh nhân trước nguy cơ hình sự hoá quan hệ kinh tế
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
Nữ tỷ phú kể chuyện 'giải cứu' HoSE: Chi phí vài triệu USD, thông dòng vốn hàng tỷ USD
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Ngô Bình An gương mặt trẻ từ Cà Mau gây chú ý trong lĩnh vực an ninh mạng Việt Nam
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
Công nghiệp ô tô - xe máy: Nhìn từ câu chuyện của VEAM
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
Đưa AI vào trường tiểu học: Táo bạo nhưng đúng cách để đi nhanh mà chắc
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
'Việt Nam phải đi nhanh, chọn đúng để không lỡ chuyến tàu bán dẫn'
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
'Đổi mới sáng tạo phải vượt khỏi phòng nghiên cứu, giải quyết bài toán lớn của nền kinh tế'
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
‘Phi nông bất ổn’ và bài học 80 năm phát triển nông nghiệp Việt Nam
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
Doanh nghiệp nhà nước: ‘Chỉ cần dưới 100, quy mô tăng gấp 10 – 15 lần’
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
Toàn cảnh khu phức hợp công nghiệp – đô thị 82ha tại cửa ngõ Tây Hà Nội
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.






































































