Nới room ngoại ngân hàng: Nơi không tham, chỗ đang thèm

Rộng cửa cho nhà đầu tư ngoại

Ngành ngân hàng Việt luôn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiều nhà đầu tư từ Hàn Quốc, Nhật Bản… đã đầu tư vào các ngân hàng Việt Nam. Trên thị trường chứng khoán, trong số các cổ phiếu được khối ngoại mua ròng gần đây, cổ phiếu ngân hàng vẫn chiếm chủ đạo.

Trong khi đó, giá cổ phiếu của nhiều ngân hàng Việt Nam vẫn ở mức tương đối hấp dẫn trong so sánh với các nước khác. Các khoản đầu tư này không quá lớn so với năng lực tài chính của các nhà đầu tư nước ngoài mà rủi ro cũng không quá lớn.

Hiện mức trần tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài (room ngoại) với các ngân hàng tại Việt Nam là 30%.

Theo Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), đến hết quý I/2025, trong số 27 ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán, có 14 nhà băng ghi nhận tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trên mức 15% vốn điều lệ.

Trong đó, nhiều ngân hàng đã kín hoặc gần kín room ngoại như ACB (30%), TPBank (28,05%), VietinBank (26,84%), MSB (27,55%), VPBank (24,3%), Techcombank (22,51%), …

Tuy nhiên, vẫn còn một số ngân hàng trống room ngoại như NCB, BVBank, Nam A Bank, Eximbank, SHB, Saigonbank...

Dù đã kín room hay vẫn còn trống thì phần lớn ngân hàng đều kỳ vọng được nới room ngoại để có thêm dư địa cho các phương án huy động vốn trong tương lai, có thể là thông qua chào bán cho cổ đông nước ngoài.

Nghị định 69/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 19/5 vừa qua đã mở đường cho việc nâng room ngoại từ 30% lên tối đa 49% tại các ngân hàng chuyển giao bắt buộc.

Theo đó, 3 ngân hàng đầu tiên đủ điều kiện là MBBank, HDBank và VPBank, cũng là những cái tên đang tham gia tái cấu trúc các tổ chức tín dụng yếu kém, được phép nâng trần sở hữu nước ngoài lên 49%.

Theo giới phân tích, Nghị định 69 mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư từ nước ngoài, giúp các ngân hàng này củng cố năng lực tài chính và hỗ trợ quá trình tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém.

Nới room ngoại cho các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém là cần thiết. Bởi khi có sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài thì quá trình tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém sẽ được đẩy nhanh hơn với sự hậu thuẫn của công nghệ, uy tín và tiềm lực tài chính mạnh của các tập đoàn quốc tế.

Công ty TNHH Chứng khoán ACB nhận định, nghị định mới tạo điều kiện để các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài, qua đó đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu. Không chỉ tác động đến một số ngân hàng riêng lẻ, Nghị định 69 được xem là bước thử nghiệm thận trọng cho việc nới room ngoại trong ngành ngân hàng.

Các chuyên gia đánh giá, trần room ngoại tại hệ thống ngân hàng thương mại Việt vẫn đang thấp so với các nước trong khu vực. Vì vậy, việc Nghị định 69 nới một phần room ngoại cho các ngân hàng được như bước đệm để Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ có cơ sở nhìn nhận, đánh giá và xem xét mở rộng với tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông nước ngoài tại ngân hàng Việt trong thời gian tới.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM, cho rằng, room ngoại không chỉ là công cụ tài chính mà là thước đo cho mức độ hội nhập. Có nhà đầu tư chiến lược không chỉ mang lại vốn mà còn mang theo công nghệ, năng lực quản trị và chuẩn mực quốc tế.

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) nhận xét, việc tham gia của nhà đầu tư nước ngoài trong những năm qua đã mang lại những thay đổi tích cực về tài chính, công nghệ, quản trị và điều hành tại các tổ chức tín dụng theo hướng tiếp cận gần hơn với các thông lệ, chuẩn mực quốc tế.

Việt Nam đang triển khai xây dựng nhiều trung tâm tài chính tầm vóc khu vực và quốc tế tại Đà Nẵng, TP. HCM với nhiều cơ chế, chính sách đặc thù. Vì vậy, việc nới room ngoại cho các ngân hàng trong bối cảnh này có thể xem là bước đi chiến lược, tạo thuận lợi cho việc thu hút vốn quốc tế, nâng cao năng lực tài chính và quản trị, đồng thời hỗ trợ quá trình phát triển các trung tâm tài chính tại Việt Nam.

Room ngoại sẽ là lá bài chiến lược

Năm nay, các ngân hàng lớn như Techcombank, Vietcombank, BIDV... tiếp tục đẩy mạnh kế hoạch bán vốn, với kỳ vọng thu hút nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Vietcombank đặt kế hoạch phát hành riêng lẻ 6,5% vốn điều lệ - tương đương 307,6 triệu cổ phiếu - cho nhà đầu tư nước ngoài. BIDV dự định chào bán hơn 455 triệu cổ phiếu, tương đương 9% vốn điều lệ, cho nhà đầu tư nước ngoài.

Tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại Techcombank hiện ở mức hơn 22%. Ngân hàng này đang cân nhắc bán tiếp phần room còn lại cho nhà đầu tư có thế mạnh về công nghệ.

Một số ngân hàng như LPBank, NamABank, HDBank, ABBank… cũng thông tin rằng việc chào bán vốn cho đối tác ngoại đang trong giai đoạn tìm kiếm.

Tuy nhiên, quá trình lựa chọn và đạt được thỏa thuận chính thức với nhà đầu tư nước ngoài thường kéo dài nhiều năm.

VPBank mất khoảng 2 năm để bán 15% cổ phần cho Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) vào năm 2023. HDBank đã tìm kiếm nhà đầu tư nước ngoài trong suốt 5 năm qua.

TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng quá trình bán vốn của các ngân hàng cho các nhà đầu tư nước ngoài bị hạn chế bởi quy định về tỷ lệ sở hữu. Thêm nữa, nhiều nhà đầu tư ngoại yêu cầu chuẩn mực quản trị rất khắt khe nên nhiều ngân hàng Việt vẫn chưa thực sự hấp dẫn với họ.

Còn TS. Lê Xuân Nghĩa nhìn nhận thị trường ngân hàng Việt vẫn hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư ngoại, song khẩu vị của nhà đầu tư đã chọn lọc hơn. Nhiều nhà đầu tư ngoại không còn “tham” về room sở hữu nữa mà chú trọng các ngân hàng chất lượng tài sản tốt, bộ máy lãnh đạo quản trị tốt và có khả năng sinh lời tốt.

Về phía các ngân hàng Việt Nam, nhiều nhà băng vẫn còn dư địa room ngoại rất lớn nhưng không mở rộng hoặc chỉ mở một phần nhỏ.

Đơn cử, VIB giữ room ngoại ở mức 4,99%, trong khi tỷ lệ room ngoại ở SHB là 2,77% và ở LPBank chỉ 0,76%. Thậm chí, một số ngân hàng như KienLongBank, PGBank, VietABank, Bac A Bank gần như không có tỷ lệ sở hữu nước ngoài đáng kể.

Theo các chuyên gia, việc room ngoại thấp không đồng nghĩa với sự kém hấp dẫn mà phản ánh chiến lược chủ động kiểm soát cổ đông và giữ ổn định cơ cấu sở hữu. Nhiều ngân hàng như LPBank, BVBank hay HDBank duy trì room ngoại từ 5-10% để “giữ chỗ” cho các nhà đầu tư chiến lược tiềm năng.

Việc duy trì room thấp giúp ngân hàng phòng ngừa nguy cơ bị thâu tóm hoặc xáo trộn cấu trúc cổ đông, nhất là khi cổ phiếu ngân hàng vẫn là nhóm có thanh khoản và tỷ trọng cao trên thị trường.

Vì thế, nhiều nhà băng không vội tìm kiếm cổ đông chiến lược nước ngoài.

Tại SHB, Chủ tịch Đỗ Quang Hiển cho hay, ngân hàng đã làm việc với một số đối tác chiến lược nước ngoài. Nhưng ông nhiều lần chia sẻ: “SHB như một cô gái xinh đẹp, tài năng, không phải chàng trai nào muốn đến cũng đến được”.

Ở MB, Chủ tịch HĐQT Lưu Trung Thái khẳng định với cổ đông việc nới room ngoại “không quá quan trọng” với ngân hàng. Ông cho rằng mục tiêu chính của room ngoại thường là thu hút nhà đầu tư chiến lược và nâng giá trị cổ phiếu. Song với MB, yếu tố cốt lõi vẫn là nội lực doanh nghiệp.

Có thể thấy, thời gian tới, room ngoại tiếp tục là lá bài chiến lược, nơi ngân hàng nội “chọn mặt gửi vàng”, còn nhà đầu tư ngoại tìm kiếm điểm tựa dài hạn để gắn bó với thị trường tài chính Việt Nam.