Phát hành trái phiếu doanh nghiệp 'ấm' trở lại, áp lực đáo hạn tạm hạ nhiệt

Theo số liệu được cung cấp bởi Công ty Chứng khoán VNDIRECT, trong quý III/2023 có 88 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong nước thành công với tổng giá trị phát hành đạt khoảng 100.163 tỷ đồng, cao gấp gần 2,6 lần so với quý II/2023 và tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong đó, có 80 đợt phát hành riêng lẻ với tổng giá trị phát hành đạt 88.715 tỷ đồng, chiếm 88,6% tổng giá trị phát hành, cao gấp gần 2,7 lần so với quý II/2023 và tăng 36,2% so với cùng kỳ. Cùng với đó, có 8 đợt phát hành ra công chúng với giá trị phát hành đạt 11.447 tỷ đồng, chiếm 11,4% tổng giá trị phát hành.

Mặc dù sự phục hồi của hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong quý vừa qua đến từ sự gia tăng phát hành của nhóm ngân hàng (tổng giá trị phát hành đạt khoảng 47.224 tỷ đồng, chiếm 53,2% tổng giá trị phát hành) nhưng không thể không đề cập đến xu hướng tích cực ở nhóm bất động sản.

Cụ thể, giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp bất động sản trong quý III/2023 đạt khoảng 29.593 tỷ đồng, chiếm 33,4% tổng giá trị phát hành. Theo tính toán, quý trước đó (quý II/2023), giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp bất động sản chỉ ở mức khoảng trên 6.000 tỷ đồng, trong khi đó, cùng kỳ năm ngoái (quý III/2022) chỉ khoảng trên 8.000 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp bất động sản đã phát hành nhiều trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nhất trong quý vừa qua bao gồm: Công ty TNHH CAPITALAND TOWER phát hành 4 đợt có tổng giá trị là hơn 12.200 tỷ đồng với lãi suất 1%/năm kỳ hạn 60 tháng (trái chủ có thêm quyền được sử dụng 1 phần hoặc toàn bộ giá trị gốc và lãi trái phiếu để góp vào vốn điều lệ của tổ chức phát hành), Công ty TNHH Bất động sản Lan Việt phát hành 4.100 tỷ đồng với lãi suất 13,3%/năm kỳ hạn 15 tháng, Công ty Cổ phần Bất động sản BIM phát hành 2.333 tỷ đồng với lãi suất 10,4%/năm kỳ hạn 84 tháng.

Bên cạnh sự "ấm" lên của hoạt động phát hành mới, áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp cũng sẽ hạ nhiệt trong thời gian tới. Theo ước tính của VNDIRECT, trong quý IV/2023 sẽ có khoảng hơn 53.757 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn, giảm 26,4% so với quý III/2023. Áp lực đáo hạn sẽ hạ nhiệt trong quý IV/2023 và quý I/2024, sau đó sẽ tăng mạnh trở lại trong quý II/2024.

Sau giai đoạn "bùng nổ", hoạt động mua lại trái phiếu doanh nghiệp đang có tín hiệu chững lại. Tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn trong quý III/2023 đạt gần 57.259 tỷ đồng, giảm 31,9% so với quý II/2023 và giảm 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Trước đó, trong quý II/2023, đã có trên 84.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được mua lại, chỉ xếp sau mức đỉnh trên 92.000 tỷ đồng thiết lập trong quý IV/2022.

Hoạt động đàm phán gia hạn kỳ hạn trái phiếu vẫn diễn sôi động trên thị trường. Tính đến ngày 3/10/2023, đã có hơn 50 tổ chức phát hành đã đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn trái phiếu với các trái chủ và đã có báo cáo chính thức lên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Tổng giá trị trái phiếu đã được gia hạn kỳ hạn là hơn 95.200 tỷ đồng.

Dù vậy, danh sách các công ty chậm thanh toán nợ trái phiếu doanh nghiệp tiếp tục gia tăng. Tính đến ngày 3/10/2023, có khoảng 69 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp theo thông báo của HNX. VNDIRECT ước tính tổng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp này là khoảng 176.100 tỷ đồng, chiếm khoảng 17,8% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Phần lớn trong số các tổ chức phát hành này là các doanh nghiệp thuộc nhóm bất động sản.