Tăng thuế thuốc lá 'sốc': Lo sản xuất suy giảm, hàng lậu sẽ chiếm lĩnh thị trường
Mỹ Lan -
29/07/2024 18:09 (GMT+7)
(VNF) - Lượng thuốc lá lậu dự đoán sẽ tăng mạnh ở cả 2 phương án tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) mà Bộ Tài chính đề xuất. Đến năm 2030, thuốc lá lậu có thể sẽ tăng 205% ở phương án 1 (khoảng 22 tỷ điếu) và tăng 230% ở phương án 2 (tương đương 24 tỷ điếu) so với 2025.
Đây là một trong những kết quả theo mô hình phân tích của Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính) được đưa ra tại Hội thảo khoa học “Thuế tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm thuốc lá”. Với nhu cầu sử dụng thuốc lá và thực trạng thuốc lá lậu tại Việt Nam, các chuyên gia cùng đưa ra nhiều ý kiến đa chiều xoay quanh 2 phương án tăng thuế của Bộ Tài chính.
Ảnh hưởng trên mọi khía cạnh
Theo mô hình của Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính, ở cả 2 phương án tăng thuế mà Bộ Tài chính đề xuất, tổng lượng tiêu thụ thuốc lá sẽ giảm khoảng 7% vào năm 2030. Sản lượng thuốc lá hợp pháp ở cả 2 phương án đều giảm mạnh vào năm 2030: thuốc lá hợp pháp giảm 30% ở phương án 1 (tương đương giảm 28 tỷ điếu) và giảm 36% ở phương án 2 (khoảng 31 tỷ điếu) so với năm 2025 trước khi tăng thuế. Điều này sẽ gây ra thiệt hại nặng nề cho ngành thuốc lá, các doanh nghiệp có thể phá sản trong thời gian ngắn khi doanh thu sụt giảm khoảng 32-35%.
Như vậy, từ phân tích các mô hình giả định ở 2 phương án của Bộ Tài chính, sản lượng thuốc lá hợp pháp sẽ giảm mạnh và thuốc lá lậu tăng cao, gây thất thu lớn cho nguồn thu thuế do sản phẩm lậu và tăng rủi ro sức khỏe cho người dân vì thuốc lá lậu không được kiểm soát chất lượng cũng như không tuân thủ bất kỳ một tiêu chuẩn nào về hàm lượng tar, nicotine cũng như các chất cấm không được dùng trong sản phẩm thuốc lá điếu.
Trong khi đó, ngành thuốc lá hợp pháp cũng đóng góp không nhỏ vào an sinh xã hội và nền kinh tế tại Việt Nam khi tạo ra khoảng 1,1 triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, bao gồm khoảng 10.000 nhân viên nhà sản xuất, 8.000 nhân viên nhà phân phối, 110.000 đến 120.000 nông dân trồng thuốc lá và khoảng 1 triệu điểm bán lẻ. Đối với ngân sách nhà nước, ngành cũng đóng góp 26 nghìn tỷ đồng trong năm 2023.
Từ những phân tích trên cho thấy, người tiêu dùng và các công ty sản xuất và kinh doanh thuốc lá tại Việt Nam là những đối tượng trực tiếp bị ảnh hưởng bởi việc tăng thuế TTĐB quá nhanh.
Gợi mở các giải pháp
Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cùng các đại diện doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc lá tại Việt Nam, đề xuất Bộ Tài chính sửa đổi chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt bằng cách thực hiện áp mức thuế tuyệt đối ở mức vừa phải với lộ trình tăng thuế hợp lý đến năm 2030. Cụ thể, các đại diện đề xuất mức thuế tuyệt đối 1.000 đồng/bao 20 điếu vào năm 2026 và tăng 500 đồng/năm, hoặc 1.000 đồng/bao mỗi 2 năm vào những năm tiếp theo và đến năm 2030 là 3.000 đồng/bao.
Theo ông Nhân, phương án đề xuất trên nhằm tạo ra mức tăng thuế hợp lý, hỗ trợ doanh nghiệp thuốc lá hợp pháp có thời gian thích nghi và ổn định sản xuất, từ đó giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến việc làm của người lao động, đảm bảo an sinh xã hội. Phương án này cũng giúp hạn chế tốc độ tăng trưởng của thuốc lá lậu, đảm bảo mục tiêu tăng trưởng ngân sách bền vững trong dài hạn với mức thu ngân sách ước tính đạt khoảng 29,5-30 nghìn tỷ vào năm 2030, tăng trưởng 7%-9%/năm.
Các bên liên quan cũng đã đánh giá tác động của việc điều chỉnh thuế suất thuế TTĐB đối với thuốc lá.
Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch của PwC Việt Nam, cho biết thị phần thuốc lá lậu trên toàn thế giới hiện là 11,6%. Theo ước tính của ngành thì thị phần thuốc lá lậu cao hơn khoảng 2-3 lần. Tổng mức tiêu thụ thuốc lá trên toàn thế giới có xu hướng giảm, tuy nhiên sản lượng tiêu thụ của thị trường bất hợp pháp vẫn ổn định theo thời gian.
Đại diện PwC cũng chia sẻ, tại Đức, trong giai đoạn 2002-2005 khi thuế tuyệt đối tăng 48% và thuế tương đối tăng khoảng 8%, người tiêu dùng chuyển sang mua thuốc lá từ các quốc gia khác, lượng tiêu thụ thuốc lá hợp pháp giảm khoảng 34%, và thu ngân sách Nhà nước bị trì trệ.
Hay tại Vương quốc Anh vào năm 2011, quốc gia này đã tăng 30% thuế tuyệt đối dẫn đến thuốc lá lậu tăng và chiếm khoảng 20% thị trường vào năm 2016, gây thất thu thuế khoảng 2,5 tỷ bảng Anh.
Còn Malaysia sau khi tăng thuế vào giai đoạn 2014-2015, sản lượng thuốc lá hợp pháp giảm 55% chỉ sau 5 năm kể từ 2014, thuốc lá lậu chiếm 65% thị phần vào năm 2020, gây thất thoát 5,1 tỷ RM tiền thuế, thu ngân sách sau tăng thuế giảm so với thời điểm trước tăng thuế trong khi đó tổng lượng tiêu thụ thuốc lá lại tăng 5% sau khi tăng thuế và 3 nhà sản xuất thuốc lá lớn đã đóng cửa các nhà máy tại quốc gia này.
Bà Vân cũng phân tích thêm nếu thuế TTĐB thuốc lá Việt Nam tăng nhanh thì sản lượng thuốc lá hợp pháp có thể sẽ giảm hơn 70% vào năm 2030 so với hiện tại, thuốc lá lậu có thể tăng lên 50 tỷ điếu vào năm 2030, thất thu từ thuốc lá lậu có thể lên đến 40 nghìn tỷ đồng vào năm 2030 so với mức 5-6 nghìn tỷ đồng hiện tại.
Như vậy, từ kinh nghiệm quốc tế cùng các kịch bản có thể xảy ra từ Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính (Bộ Tài chính) và PwC Việt Nam cho thấy, đề xuất thuế TTĐB với thuốc lá của Bộ Tài chính sẽ đẩy giá bán thuốc lá hợp pháp tăng đột ngột, người tiêu dùng sẽ tìm đến nguồn hàng lậu vốn không chịu ảnh hưởng bởi thuế để thay thế, khiến mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá của Chính phủ không thể thực hiện, gây thất thoát nguồn thu thuế của Nhà nước do hàng lậu, đồng thời khiến mặt trận phòng chống thuốc lá lậu trở nên thách thức và phức tạp hơn cũng như làm tăng rủi ro sức khỏe cho người hút thuốc do thuốc lá lậu không được kiểm soát chất lượng.
Trong khi đó, sản lượng thuốc lá hợp pháp giảm đột ngột, ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc lá hợp pháp, kéo theo hàng chục nghìn người lao động tại các doanh nghiệp sản xuất và các nhà phân phối mất việc làm, ảnh hưởng kế sinh nhai của hàng chục nghìn hộ nông dân tại vùng trồng nguyên liệu và hàng triệu điểm bán lẻ trên toàn quốc.
Chính sách quản lý thuốc lá mới: Xem xét toàn diện cơ sở khoa học trong nước và quốc tế
Thị trường
(VNF) - Bộ Công Thương và Bộ Y tế hiện vẫn chưa đạt được thống nhất trong quan điểm về thiết kế chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới. Để có 1 chính sách cho sản phẩm mới này, các nhà hoạch định chính sách tại m cần tham khảo các thông tin cập nhật, thực tế, đa chiều, toàn diện về sản phẩm để đưa ra chính sách quản lý phù hợp.
Tags:
TIN LIÊN QUAN
Cùng chuyên mục
Từng 'nổ' tự thu xếp 100 tỷ USD làm đường sắt tốc độ cao, Mekolor đang ra sao?
(VNF) - Mekolor liên danh cùng Great USD từng đề xuất tự thu xếp 100 tỷ USD để đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
'Doanh nghiệp nhà nước loay hoay với sứ mệnh dẫn dắt'
25/11/25 07:30 (GMT+7)
(VNF) - Dù nắm giữ quy mô tài sản lớn, đóng góp ngân sách cao và duy trì khả năng sinh lời vượt trội so với khu vực tư nhân và FDI, nhiều doanh nghiệp nhà nước vẫn chưa thể hiện rõ vai trò dẫn dắt trong các ngành then chốt. Sự chậm đổi mới, thiếu tự chủ trong đầu tư và hạn chế trong liên kết chuỗi giá trị đang khiến khu vực này loay hoay giữa kỳ vọng dẫn dắt và thực tế vận hành.
Thủy điện Nậm Kim bị xử phạt vì không lấy ý kiến người dân
24/11/25 13:30 (GMT+7)
(VNF) - Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Thủy điện Nậm Kim số tiền 130 triệu đồng.
'Ông lớn' dược phẩm Ameriver Việt Nam bị ghi nhận 'không uy tín'
21/11/25 08:45 (GMT+7)
(VNF) - Công ty cổ phần Ameriver Việt Nam vừa bị Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình xử lý vì không xác nhận hợp đồng trúng thầu. Quyết định này đánh dấu lần đầu tiên doanh nghiệp bị ghi nhận “không uy tín” trong hệ thống đấu thầu thuốc công lập.
Từ nỗi ám ảnh với lỗ lũy kế, 'bầu' Đức vực dậy HAGL, thu lời kỷ lục
20/11/25 16:08 (GMT+7)
(VNF) - Từ nỗi ám ảnh nhiều năm với lỗ luỹ kế, HAGL dưới sự lèo lái của "bầu" Đức đã thiết lập mức lợi nhuận kỷ lục trong năm 2025.
Nội thất The One bị nêu tên nợ thuế gần 1 tỷ đồng
20/11/25 10:15 (GMT+7)
(VNF) - Nội thất The One lọt Top 500 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam năm 2025 nhưng bị nêu tên trong danh sách nợ thuế tỉnh Hưng Yên do nợ gần 1 tỷ.
Nửa năm thực thi Nghị quyết 68: 'Niềm tin khởi nghiệp bùng nổ'
20/11/25 07:30 (GMT+7)
(VNF) - Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho hay sau gần nửa năm triển khai Nghị quyết 68, khu vực kinh tế tư nhân đã chứng kiến một “luồng sinh khí mới”, với niềm tin khởi nghiệp bùng nổ mạnh mẽ.
Đào tạo nghề thời AI: Doanh nghiệp phải là 'người dẫn đường'
19/11/25 11:00 (GMT+7)
(VNF) - TS. Vũ Hoàng Linh, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng giáo dục nghề trong kỷ nguyên AI không chỉ giúp người lao động làm chủ công nghệ, mà còn là khoản đầu tư chiến lược cho nền kinh tế số. Việt Nam cần phát triển một hệ sinh thái đào tạo nghề thực chất, với sự tham gia trực tiếp của doanh nghiệp, nhằm đáp ứng yêu cầu sản xuất thông minh và nâng cao năng suất lao động.
UDIDECO: Nhà thầu thi công cầu Sông Lô bị nhắc tên chậm đóng BHXH
19/11/25 08:15 (GMT+7)
(VNF) - Công ty cổ phần Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp (UDIDECO), nhà thầu thi công cầu Sông Lô tại Phú Thọ bị nhắc tên chậm đóng BHXH gần 700 triệu đồng.
ICD Nam Đình Vũ: ‘Ông lớn’ dịch vụ cảng nội địa chậm đóng BHXH
18/11/25 07:45 (GMT+7)
(VNF) - Bảo hiểm xã hội TP. Hà Nội cho biết Công ty cổ phần ICD Nam Đình Vũ đang có số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN gần 576 triệu đồng, số tháng chậm đóng là 10 tháng.
Intracom của shark Việt mua lại Trường Đại học Chu Văn An
17/11/25 15:18 (GMT+7)
(VNF) - Trường Đại học Chu Văn An chính thức được đổi tên thành Trường Đại học Intracom sau thương vụ M&A với Tập đoàn Ecopark.
C.P. Foods giảm doanh thu toàn cầu vì Việt Nam sụt mạnh 17% dù Trung Quốc tăng 36%
17/11/25 08:45 (GMT+7)
(VNF) - C.P. Foods ghi nhận doanh thu toàn cầu giảm 0,4% trong 9 tháng đầu năm 2025 do thị trường Việt Nam sụt 17%, trở thành điểm trừ duy nhất của tập đoàn, dù doanh thu tại Trung Quốc tăng tới 36%.
SMEs trong vòng luẩn quẩn: Không tự chuẩn hóa sẽ bị loại khỏi cuộc chơi
17/11/25 07:15 (GMT+7)
(VNF) - Chuẩn hóa quy trình sản xuất, minh bạch dòng tiền và xây dựng mô hình vận hành thống nhất không chỉ giúp SMEs “nói cùng một ngôn ngữ” với các đối tác trong chuỗi giá trị, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn, hợp tác quốc tế và tham gia sâu hơn vào các phân khúc công nghiệp giá trị cao.
Từ bỏ nhóm Zalo và bảng Excel, DN tìm thấy 'bộ não' mới để điều hành
16/11/25 10:00 (GMT+7)
(VNF) - Tự động hóa đang trở thành hướng đi tất yếu của doanh nghiệp Việt trong bối cảnh chi phí sản xuất và nhân công ngày càng tăng. Không chỉ giúp tối ưu vận hành và giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, các giải pháp công nghệ còn mang lại năng suất cao, chất lượng ổn định và khả năng mở rộng linh hoạt.
Kinh doanh cùng vợ chồng: Hơn 90% tranh cãi và bất hòa?
16/11/25 09:00 (GMT+7)
(VNF) - Việc cùng người thân trong gia đình, đặc biệt là vợ chồng, chung sức xây dựng sự nghiệp là mô hình không hiếm trong xã hội. Thế nhưng, ranh giới giữa thành công rực rỡ và tan vỡ đôi khi chỉ mong manh như một sợi tơ.
KCN Nam Cầu Kiền kiến tạo 'sân chơi chung' bền vững
15/11/25 19:04 (GMT+7)
(VNF) - Ngày hội Thể thao NCK 2025 mở ra chuỗi hoạt động cộng đồng tại KCN Nam Cầu Kiền, lan tỏa triết lý phát triển xanh – bền vững – hạnh phúc và gắn kết doanh nghiệp.
Trụ Cầu Sông Lô trơ thép: Nhà thầu UDIDECO đang làm ăn thế nào?
14/11/25 11:00 (GMT+7)
(VNF) - Công ty cổ phần Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp (UDIDECO) ghi nhận doanh thu gần 2.000 tỷ đồng, báo lãi ròng đạt hơn 3,2 tỷ đồng trong giai đoạn 2023 – 2024.
Thái Hưng Corp: Tay chơi mới 'tham chiến' thị trường ô tô điện
14/11/25 08:30 (GMT+7)
(VNF) - Thái Hưng Corp, một doanh nghiệp sản xuất xe tại tỉnh Hưng Yên vừa giới thương hiệu xe điện GIO với loạt mẫu xe điện chuyên dùng nội khu khi có tỷ lệ nội địa hóa tới 70%.
Dịch vụ lữ hành Saigon Tourist vào danh sách nhà thầu không đảm bảo uy tín
14/11/25 07:45 (GMT+7)
(VNF) - Công ty TNHH MTV Dịch vụ lữ hành Saigon Tourist vừa bị xếp vào danh sách nhà thầu không đảm bảo uy tín khi tham dự thầu.
DN Việt đổi mới sáng tạo để vươn ra toàn cầu, nhà nước cũng cần đổi mới
14/11/25 07:30 (GMT+7)
(VNF) - Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu, đặc biệt với hai xu thế chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam đang có nhiều cơ hội bứt phá nếu biết tận dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo ông Đỗ Tiến Thịnh - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) - Bộ Tài Chính, để quá trình này thực sự hiệu quả, rất cần vai trò dẫn dắt của Nhà nước.
Nhà sáng lập Ba Huân nói gì về tin công ty bị cưỡng chế thuế?
13/11/25 17:44 (GMT+7)
(VNF) - Nhà sáng lập Ba Huân thông tin, hiện bà và các thành viên trong gia đình đã không còn liên quan đến hoạt động điều hành tại doanh nghiệp này sau khi bán hết cổ phần công ty vào 3 năm trước
Gilimex Bắc Ninh rót gần 2.000 tỷ làm khu công nghiệp Thuận Thành phân khu C
13/11/25 16:41 (GMT+7)
(VNF) - UBND tỉnh Bắc Ninh vừa phê duyệt chủ trương đầu tư dự án khu công nghiệp (KCN) Thuận Thành – phân khu C do Công ty TNHH KCN Gilimex Bắc Ninh làm chủ đầu tư.
PVMR muốn trở thành công ty đại chúng sau khi PVN thoái vốn?
12/11/25 17:14 (GMT+7)
(VNF) - Trong trường hợp các nhà đầu tư mới tiếp tục rót vốn, lãnh đạo PVMR cho biết sẽ có những kế hoạch cụ thể và chi tiết, từng bước hướng tới mục tiêu trở thành công ty đại chúng.
DANAMECO: Nỗ lực thoát lỗ sau 3 năm liên tục lợi nhuận âm
12/11/25 08:45 (GMT+7)
(VNF) - Tổng công ty cổ phần Y tế DANAMECO (mã DNM – UPCoM) vừa bị Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức ra thông báo khóa chức năng chào giá trực tuyến trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
ĐHĐCĐ bất thường Tập đoàn FLC: Dự kiến cổ phiếu giao dịch sàn UPCoM vào quý I/2026
11/11/25 13:28 (GMT+7)
(VNF) - Ngày 11/11/2025, tại Hà Nội, Tập đoàn FLC đã tổ chức đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) bất thường lần 2 năm 2025, với các nội dung quan trọng liên quan đến nhân sự và định hướng phát triển trong giai đoạn tới.
Tin khác
Từng 'nổ' tự thu xếp 100 tỷ USD làm đường sắt tốc độ cao, Mekolor đang ra sao?
(VNF) - Mekolor liên danh cùng Great USD từng đề xuất tự thu xếp 100 tỷ USD để đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
MULTIMEDIA
Toàn cảnh khu phức hợp công nghiệp – đô thị 82ha tại cửa ngõ Tây Hà Nội
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
