Thu hồi tài sản tham nhũng: Không 'xé rào' thì không thể xử lý được
Thụy Khanh -
21/11/2017 16:23 (GMT+7)
(VNF) – Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) cho rằng tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, xảy ra rất lâu rồi mới bị phát hiện, độ ẩn của tội phạm là rất cao. Do đó, nếu như không có các thủ tục tố tụng đặc biệt vượt lên các khuôn khổ pháp lý thông thường thì sẽ không thể xử lý được.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy
Dẫn số liệu từ báo cáo của Chính phủ, bà Nguyễn Thị Thủy cho biết trong 10 năm số thiệt hại do tham nhũng gây ra là 59.750 tỷ đồng và 400ha đất nhưng số thu hồi chỉ là 4.676 tỷ đồng và 219ha đất, tức là chỉ trên dưới 10%.
Theo bà Thủy, việc thu hồi tài sản tham nhũng gặp khó khăn là do pháp luật hiện hành chưa có cơ chế để xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp.
"Thực tiễn vừa qua có một số trường hợp kê khai không đúng nhưng chỉ áp kỷ luật đối với chính người kê khai, có thể là khiển trách, cảnh cáo, thậm chí là cách chức chứ không thể đụng được vào khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp của họ. Muốn xử lý tịch thu khối tài sản này thì phải thông qua một vụ án hình sự, từ khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử. Đến khi đó sẽ rất khó khăn, nhiều vụ án sẽ không còn tài sản để thi hành án", bà Thủy nói.
Theo bà Thủy, Điều 122 và 123 Dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng vẫn chỉ xử lý đối với người kê khai không đúng. Cụ thể là nếu như người đó đang được dự kiến bổ nhiệm thì sẽ không được bổ nhiệm nữa và nếu như người đó đã được bổ nhiệm thì tuỳ theo mức độ mà có thể bị cách chức hoặc giáng chức. Đối với khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp thì dự thảo vẫn tiếp tục để ngỏ không có cơ chế xử lý giống như hiện nay.
"Ban soạn thảo giải thích cho việc không bổ sung quy định nêu trên là để phù hợp với nguyên tắc của tố tụng hình sự, nguyên tắc trách nhiệm chứng minh thuộc về nhà nước. Theo đó, muốn xử lý tịch thu khối tài sản này thì chính các cơ quan tiến hành tố tụng phải có trách nhiệm chứng minh chứ không phải người có tài sản có trách nhiệm giải trình.
"Ở khía cạnh này, chúng tôi khác với ý kiến Ban soạn thảo và đồng tình với nhiều chuyên gia, bởi lẽ tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, xảy ra rất lâu rồi mới bị phát hiện, độ ẩn của tội phạm là rất cao. Do đó, nếu như không có các thủ tục tố tụng đặc biệt vượt lên các khuôn khổ pháp lý thông thường thì sẽ không thể xử lý được", bà Thủy nhấn mạnh.
Dẫn kinh nghiệm từ phía Trung Quốc, bà Thủy cho biết Trung Quốc không có luật riêng về phòng, chống tham nhũng. Để xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp, Trung Quốc đã bổ sung vào Điều 395 của Bộ luật Hình sự: "bất kỳ công chức công nào có tài sản hoặc chi tiêu vượt quá thu nhập hợp pháp, nếu có sự khác biệt lớn thì đều có thể bị yêu cầu giải trình về nguồn gốc hợp pháp của tài sản đó. Nếu công chức không giải trình được thì phần tài sản vượt quá thu nhập hợp pháp sẽ bị coi là tài sản bất hợp pháp và bị tịch thu. Ngoài ra còn có thể bị phạt tù đến 5 năm".
"Trao đổi với chúng tôi tại hội thảo do Ban Nội chính Trung ương tổ chức thì các chuyên gia của Trung Quốc cho biết là việc đặt ra các quy định nêu trên là để thực hiện mục tiêu bằng mọi giá người có hành vi tham nhũng phải trả lại tất cả những gì mà họ đã chiếm đoạt của nhà nước và nhân dân.
"Các chuyên gia cũng cho biết ở Trung Quốc thì việc thu hồi tài sản tham nhũng rất triệt để, khi thu là thu cả đồng hồ, bút máy đắt tiền. Và thu theo giá trị thực tế của tài sản. Ví dụ đối tượng sử dụng số tiền tham nhũng là 1 tỷ đồng để mua một chiếc ô tô mới, nhưng sau vài năm sử dụng thì giá trị của chiếc ô tô chỉ còn 600 - 700 triệu. Khi thu hồi sẽ tính theo giá trị của tài sản tại thời điểm thu hồi là 600 - 700 triệu, chứ không phải tính đã thu được 1 tỷ đồng", bà Thủy cho hay.
Còn đối với Singapore, bà Thủy cho biết quốc gia này không chỉ ban hành luật riêng về chống tham nhũng mà còn có luật riêng về thu hồi tài sản tham nhũng, trong đó có các quy định rất cụ thể về căn cứ, điều kiện, trình tự, thủ tục, thẩm quyền thu hồi tài sản tham nhũng.
"Hành vi tham nhũng thường diễn biến trong một thời gian dài. Còn có cơ hội tham nhũng là còn rút tiền của ngân sách và sau khi tham nhũng được là tiêu xài lãng phí, tặng cho, chuyển đổi dưới nhiều hình thức. Do đó, ngay chính các quốc gia được xem là mô hình đấu tranh chống tham nhũng hiệu quả cũng không hy vọng sẽ thu hồi được 100% số tài sản tham nhũng.
"Chính vì vậy, trách nhiệm giải trình và biện pháp chế tài áp dụng trong trường hợp không giải trình được nguồn gốc hợp pháp của tài sản đã được các quốc gia đặt ra để sớm khoanh vùng nhận diện và tăng khả năng thu hồi tài sản tham nhũng", bà Thủy nói.
(VNF) - Ngày 23/5/2025, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn có thư gửi Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Brazil nhận lời trở thành Nước đối tác của BRICS. Ngày 13/6/2025, Brazil chính thức công bố việc Việt Nam trở thành Nước đối tác thứ 10 của BRICS.
(VNF) - Chỉ một ngày trước khi tòa tuyên án, Tập đoàn Phúc Sơn bất ngờ nộp 768 tỷ đồng thay Nguyễn Văn Hậu. Với tổng số tiền đã nộp vượt 1.100 tỷ đồng, ông Hậu hoàn tất nghĩa vụ khắc phục hậu quả trong đại án đấu thầu – kế toán.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Nguyễn Quốc Việt bày tỏ: "Chúng ta vẫn phải thận trọng, nhất là khi Mỹ đánh thuế đối ứng với hàng xuất khẩu trung chuyển lên tới 40% và chưa biết họ tính toán và điều tra xuất xứ như thế nào và các mức thuế bổ sung đánh vào từng mặt hàng cụ thể".
(VNF) - TS. Hồ Quốc Tuấn - Giảng viên Cao cấp, Đại học Bristol, Anh khẳng định, trong bối cảnh từ 1 tháng trước phía cố vấn thương mại Mỹ đã chỉ đích danh Việt Nam trong đánh giá về các nước transshipping và muốn đánh thuế nặng, thì việc Tổng thống Trump tuyên bố 'chốt deal' thuế với Việt Nam là một thành công khi đạt mức 20%, và kể cả 40% cho transshipping.
(VNF) - Trong bài đăng trên mạng xã hội vào tối 2/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cung cấp một số thông tin chi tiết về thỏa thuận thương mại với Việt Nam.
(VNF) - PGS-TS Phạm Thế Anh - Đại học Kinh tế Quốc dân khẳng định, cho rằng dù kết quả thế nào thì cuộc chơi thương mại toàn cầu thay đổi, Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, tránh phụ thuộc vào thị trường lớn như Mỹ.
(VNF) - Không thiếu kinh phí, không để chậm trễ – đó là khẳng định của Bộ Tài chính khi báo cáo tiến độ chi trả chế độ cho các cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc do sắp xếp bộ máy.
(VNF) - Trong buổi gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính, Đại sứ Australia Gillian Bird cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành của Việt Nam để thúc đẩy hợp tác song phương trong những lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, khoáng sản thiết yếu, ứng phó với biến đổi khí hậu.
(VNF) - Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính có nhận xét, đánh giá cụ thể việc lựa chọn nhà thầu dự án cao tốc tại Bình Phước (cũ) đã bảo đảm công bằng và hiệu quả về kinh tế hay chưa.
(VNF) - Gia Lai chính thức vận hành bộ máy chính quyền mới sau sáp nhập, với kỳ vọng tận dụng lợi thế núi – rừng – biển để bứt phá thành cực tăng trưởng mới của khu vực Tây Nguyên và duyên hải miền Trung.
(VNF) - Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 là lần tổng điều tra thứ sáu kể từ năm 1994, được tổ chức trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi xanh, phát triển nông nghiệp bền vững và thực hiện các cam kết quốc tế về phát triển nông thôn, giảm nghèo và biến đổi khí hậu.
(VNF) - An Giang được sáp nhập từ Kiên Giang và An Giang. Điểm đặc biệt của An Giang mới là có 3 đặc khu Thổ Châu, Kiên Hải và đáng chú ý nhất là Phú Quốc.
(VNF) - Việc mở rộng địa giới hành chính, kết hợp hệ sinh thái kinh tế – logistics – du lịch liên vùng đang tạo cho Đà Nẵng mới một không gian phát triển rộng mở và cơ hội tăng trưởng vượt bậc.
(VNF) - Bí thư Tỉnh ủy Bắc Ninh (cũ) Nguyễn Anh Tuấn và Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Cà Mau vừa được điều động, bổ nhiệm giữ chức Phó trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương.
(VNF) - Đà Nẵng công bố loạt quyết định bổ nhiệm giám đốc các sở, ngành trong ngày đầu vận hành bộ máy chính quyền mới, với nhiều nhân sự từ Quảng Nam (cũ) được điều động, luân chuyển.
(VNF) - Ngày đầu vận hành mô hình chính quyền 2 cấp, bộ máy hành chính tại Đà Nẵng hoạt động ổn định, trật tự, nhận được sự phối hợp tích cực từ người dân và sự chủ động hỗ trợ từ chính quyền cơ sở.
(VNF) - Tỉnh Cà Mau sau hợp nhất với tỉnh Bạc Liêu sẽ có 64 xã, phường, mở rộng không gian phát triển, tạo điều kiện cho quy hoạch và đầu tư đồng bộ hơn.
(VNF) - Đà Nẵng và Khánh Hòa bước vào giai đoạn chuẩn bị cuối cùng để vận hành bộ máy hành chính mới từ ngày 1/7 tới. Tại các địa phương, không khí chuẩn bị khẩn trương với tinh thần chủ động, trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ công chức.
(VNF) - Năm 2025, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình phát triển của TP. HCM. Việc tái cấu trúc đơn vị hành chính cấp tỉnh đang mở ra cơ hội lịch sử để kiến tạo một TP. HCM mới với diện mạo mới.
(VNF) - Sáng 30/6, Bộ Chính trị, Ban Bí thư công bố danh sách chỉ định nhân sự Bí thư 23 tỉnh thành nhiệm kỳ 2020-2025, sau khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.
(VNF) - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh quyết định "sắp xếp lại giang sơn" là bước đi lịch sử có ý nghĩa chiến lược, đánh dấu một giai đoạn phát triển mới.
(VNF) - Ngày 23/5/2025, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn có thư gửi Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Brazil nhận lời trở thành Nước đối tác của BRICS. Ngày 13/6/2025, Brazil chính thức công bố việc Việt Nam trở thành Nước đối tác thứ 10 của BRICS.
(VNF) - Chỉ sau 7 tháng xây dựng nhà máy sản xuất ô tô điện VinFast tại Khu kinh tế Vũng Áng (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã chính thức khánh thành. Đây là nhà máy thứ 5 của VinFast trên toàn cầu, sau các cơ sở tại Hải Phòng (Việt Nam), Bắc Carolina (Mỹ), Tamil Nadu (Ấn Độ) và Indonesia.