Thủ tướng: ‘Nếu Việt Nam có 100 bà Thái Hương, 50 bà Kiều Liên thì nền nông nghiệp khác hẳn’

Hôm nay (7/8), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì hội nghị cải thiện năng suất lao động quốc gia. Tại hội nghị này, Thủ tướng đã chỉ ra nhóm nguyên nhân khiến năng suất lao động của Việt Nam chưa cao.

Một là nguyên nhân thể chế kinh tế. Quyền tài sản, quyền sở hữu trí tuệ, phát triển thị trường, tính cạnh tranh còn thấp, giá cả tiên lương chưa được vận hành phù hợp theo các tín hiệu thị trường.

“Đây là điểm nghẽn mà ta thấy ảnh hưởng đến năng sất lao động. ‘Đầu đường đại tá vá xe/Cuối đường trung tá nấu chè bán xôi’, trước kia là vậy nhưng bây giờ không thế, đại tá trung tá bây giờ lương cao lắm”, Thủ tướng nói.

Vấn đề tồn tại tiếp theo là trình độ, kỹ năng nguồn nhân lực còn thấp. Việt Nam thiếu nhân lực kỹ năng cao, đặc biệt là kỹ năng mới nổi của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nền kinh tế số.

Bên cạnh đó là các nút thắt về cơ sở hạ tầng, đất đai, tài chính quá lớn khiến các nguồn lực này chưa được giải phóng tốt và phát huy giá trị tốt nhất trong nền kinh tế thị trường.

Nút thắt tiếp theo là nền tảng khoa học công nghệ chưa cao, đặc biệt ở phương diện đầu tư và phát triển công nghệ. Động cơ sáng tạo đổi mới còn thiếu và yếu. Người dân, doanh nghiệp vẫn thiếu sáng tạo.

Với phân tích đó, Thủ tướng nêu 6 định hướng lớn để thúc đẩy tăng năng suất lao động.

Một là cải cách thể chế, nâng cao năng lực quản trị nhà nước, năng lực cạnh tranh quốc gia, nâng cấp chất lượng môi trường kinh doanh, xây dựng cơ chế để mọi lao động được trao cơ hội, qua đó có thể phát huy tối đa năng lực của mình, đóng góp vào sự thịnh vượng chung của nền kinh tế và xã hội.

Hai là thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, từ lao động giản đơn sang lao động có kỹ năng, từ lao động có giá trị gia tăng thấp sang lao động có giá trị gia tăng cao hơn.

“Nông nghiệp có số lao động đông nhất và kỹ năng thấp nhất nhưng nếu ở Việt Nam có 100 bà Thái Hương (nhà sáng lập Tập đoàn TH – PV), 50 bà Kiều Liên (Tổng giám đốc Vinamik – PV) thì nền nông nghiệp khác hẳn”, Thủ tướng nói.

Định hướng thứ ba là cải cách khu vực tài chính ngân hàng để dòng vốn chảy vào khu vực có năng suất cao nhất, trong đó ưu tiên nguồn vốn cho lĩnh vực có năng suất cao.

Đi liền với đó là cần cải cách mạnh mẽ và nhanh hơn nữa khu vực doanh nghiệp nhà nước để khơi thông và giải phóng các nguồn lực cho phát triển, thúc đẩy, hỗ trợ khu vực tư nhân và các khu vực khác như hợp tác xã trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế; đặc biệt là khuyến khích tinh thần khởi nghiệp sáng tạo.

Định hướng thứ năm là tiếp tục thu hút FDI một cách có chọn lựa, ưu tiên các dự án sử dụng nguồn lực chất lượng cao để cùng với khu vực kinh tế trong nước nâng cấp nền sản xuất, tăng năng suất chung của nền kinh tế.

Cuối cùng, Thủ tướng nhấn mạnh định hướng tiếp tục hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, tham gia vào các dòng chảy thương mại và đầu tư quốc tế, các chuỗi giá trị toàn cầu, biến các dòng chảy đó trở thành lực đẩy cho các cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh và năng suất quốc gia.

Từ các vấn đề nêu trên, Thủ tướng nêu 6 nhóm nhiệm vụ trọng tâm để cải thiện năng suất lao động.

Thứ nhất, thúc đẩy cải cách mạnh mẽ hơn nữa các nền tảng về thể chế để mọi nguồn lực, trong đó có nguồn nhân lực, có thể được huy động, phân bổ và sử dụng một cách hiệu quả nhất.

Thứ hai, tập trung cải thiện tính hiệu quả của thị trường lao động cả ở phía cung (phía người lao động) lẫn phía cầu (phía doanh nghiệp) của thị trường lao động, bảo đảm mọi người dân và doanh nghiệp có thể tham gia thị trường lao động với một chi phí giao dịch thấp nhất trong tìm được việc làm hay lao động tốt nhất theo nguyện vọng, qua đó phát huy được tối đa năng lực và yêu cầu của mình.

Thứ ba, thiết lập một cơ chế khuyến khích đủ mạnh để thu hút những người tài năng, các chuyên gia giỏi, các nhà quản lý xuất sắc đến với Việt Nam, đặc biệt là người Việt Nam nói chung, các tài năng Việt Nam đang ở nước ngoài nói riêng, trong đó có du học sinh của Việt Nam.

“Người Việt Nam có câu ‘Một người lo bằng một kho người làm’, năng suất ở đó chứ ở đâu nữa. Người tài bao giờ cũng giải quyết được nhiều vấn đề trong xã hội và trong đó giải quyết vấn đề năng suất rất là căn bản”, Thủ tướng nhận định.

Thứ tư, xây dựng một cơ chế cán bộ mở trong các cơ quan nhà nước để thu hút người giỏi vào bộ máy nhà nước, đồng thời tạo dựng môi trường làm việc cùng với cơ chế cạnh tranh để chọn lọc và thúc đẩy những người tài năng.

Thứ năm, năng suất lao động có tương quan chặt chẽ với trình độ giáo dục, năng lực, kỹ năng và chuyên môn của người lao động. Vì vậy, giáo dục cho người dân, mở rộng độ bao phủ, phổ cập và nâng cao chất lượng hệ thống giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, trong đó có định hướng ưu tiên đào tạo các tài năng cá biệt và các kỹ năng mới nổi sẽ luôn là quốc sách hàng đầu đối với Việt Nam trong giai đoạn phát triển.

Thứ sáu, lao động phải được trang bị vốn và công nghệ mới có thể phát huy được năng lực, do đó, đầu tư vào ứng dụng khoa học công nghệ cũng là một chính sách đặc biệt ưu tiên của Chính phủ. Hai chiến lược đào tạo kỹ năng chuyên môn cho lao động và đầu tư cho công nghệ cần phải tương thích với nhau để bảo đảm tương thích và hiệu quả tốt nhất.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm thể chế hóa nội dung hội nghị, đề xuất Thủ tướng ban hành một văn bản, tạo cơ sở pháp luật để triển khai ở các bộ, ngành, không để “lời nói gió bay”.

Cũng tại hội nghị này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phát động phong trào “Năng suất lao động quốc gia”.