Tổng Thanh tra Chính phủ lý giải cách tính thuế 45% tài sản không rõ nguồn gốc

Trả lời làm rõ các ý kiến băn khoăn của các đại biểu, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái nhấn mạnh việc xử lý tài sản, thu nhập và kê khai không trung thực hoặc tăng thêm mà không được giải trình một cách hợp lý.

"Hạn chế trong thời gian qua trong việc thực hiện các quy định về minh bạch tài sản, thu nhập xuất phát từ một trong những nguyên nhân là chưa có phương án xử lý đối với tài sản, thu nhập, kể cả người kê khai và cơ quan có thẩm quyền đều không có bằng chứng về nguồn gốc hợp pháp của tài sản, thu nhập", ông Khái nói.

Xuất phát từ tình trạng trên, Chính phủ đề xuất 2 phương án như trong dự thảo đã trình Quốc hội và lựa chọn phương án 1.

"Một là giúp khắc phục được vướng mắc về pháp lý vì không thể tịch thu tài sản, thu nhập khi nhà nước không thể chứng minh được tài sản, thu nhập đó do hành vi vi phạm pháp luạt.

Hai là giúp nâng cao hiệu quả của việc sử dụng các biện pháp kê khai tài sản, thu nhập trong phòng, chống tham nhũng khi chuyển các vụ việc có liên quan đến xử lý tài sản, thu nhập kê khai không trung thực hoặc tăng thêm mà không được giải trình một cách hợp lý vào diện được theo dõi, giám sát, kiểm tra, thanh tra hoặc chuyển sang cơ quan điều tra khi phát hiện có dấu hiệu phạm tội theo quy định của pháp luật. Nội dung này cũng có đại biểu Quốc hội đánh giá cao giải pháp này.

Ba là thể hiện rõ ràng đây là biện pháp trước mắt và không loại trừ việc xử lý hình sự và tịch thu tài sản thu nhập đối với người kê khai, nếu cơ quan chức năng có thẩm quyền của Nhà nước chứng minh được tài sản thu nhập kê khai không trung thực, tài sản thu nhập tăng thêm mà người giải trình không giải trình được một cách hợp lý từ hành vi phạm tội", Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái khẳng định.

Về mức thuế dự thảo luật đưa ra theo phương án là 45%, nhiều đại biểu Quốc hội đã có ý kiến. "Như các vị đại biểu Quốc hội biết, theo quy định hiện hành pháp luật về thuế thu nhập cá nhân thì mức thuế suất thấp nhất là 0,1% và cao nhất là 20% trong biểu thuế toàn phần. Có nghĩa là thu nhập vãng lai không phải là thu nhập thường xuyên.

Đồng thời trốn thuế thì mức phạt có thể gấp từ 1 lần đến 3 lần tiền thuế phải nộp, trên cơ sở đó Chính phủ đề xuất thuế suất ở mức trung bình là 15% cộng với mức thuế phạt bằng 2 lần tiền thuế phải nộp, tức là 30%. Như vậy, tổng cộng là 45%, đề xuất này cũng được Bộ Tài chính đồng tình", ông Khái lý giải cách tính.

Các đại biểu Quốc hội cơ bản thống nhất với việc cần thiết phải xử lý loại tài sản thu nhập kê khai không trung thực cũng như không giải trình một cách hợp lý về nguồn gốc, nhưng về phương án xử lý thì còn ý kiến khác nhau.

Một số ý kiến của đại biểu Quốc hội băn khoăn về phương án xử lý tài sản thu nhập với mức thuế 45% và đề xuất một số phương án xử lý tài sản thu nhập khác. Theo đó, ban soạn thảo cần làm rõ một số khái niệm về tài sản thu nhập bất minh, bất hợp pháp, tài sản thu nhập chưa giải trình được một cách hợp lý về nguồn gốc để có giải pháp xử lý khả thi, phù hợp và đúng quy định của pháp luật.

"Về vấn đề này Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu tiếp thu, giải trình làm rõ để hoàn thiện dự án luật nhằm có phương án xử lý tài sản thu nhập phù hợp với pháp luật và đáp ứng được yêu cầu thực tế đặt ra", ông Khái nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, về mở rộng phạm vi điều chỉnh ra khu vực ngoài nhà nước, thực tiễn ở nước ta và kinh nghiệm của một số nước trên thế giới đã cho thấy phòng, chống tham nhũng là một đòi hỏi tất yếu nhằm đẩy mạnh và phát triển bền vững.

"Do vậy, dự thảo luật chỉ quy định việc áp dụng bắt buộc một số biện pháp phòng ngừa như công khai, minh bạch, kiểm soát xung đột lợi ích, trách nhiệm của người đứng đầu, kê khai và kiểm soát tài sản cũng như quy tắc ứng xử chỉ đối với công ty đại chúng, tổ chức tín dụng và các tổ chức xã hội mà huy động thường xuyên các nguồn lực do nhân dân đóng góp để làm từ thiện, không quy định hết tất cả các giải pháp phòng ngừa cũng như hết tất cả các đơn vị ngoài khu vực nhà nước.

Đồng thời, dự thảo luật cũng quy định về kiểm tra, thanh tra đối với tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng bắt buộc đối với một số tổ chức xã hội, công ty công chúng, tổ chức tín dụng mà không tập trung kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật nói chung", Tổng Thanh tra Chính phủ làm rõ thêm.

Về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập, thực tiễn trong thời gian qua cho thấy mô hình cơ quan, đơn vị kiểm soát tài sản, thu nhập phân tán là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc thực hiện kê khai minh bạch về tài sản, thu nhập còn hình thức. Do vậy hiệu quả của công tác phòng, chống tham nhũng còn hạn chế.

"Xuất phát từ thực trạng trên Chính phủ đề xuất 2 phương án như dự thảo luật đã trình Quốc hội và lựa chọn phương án 1 tức là giao cho Thanh tra nhà nước thực hiện chức năng cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyên trách.

Ưu điểm của phương án này là khắc phục căn bản tính hình thức trong kê khai tài sản, thu nhập. Hai là không phát sinh bộ máy mới và biên chế kèm theo phương án này. Ba là giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả xác minh tài sản, thu nhập trên cơ sở đội ngũ có chuyên môn nghiệp vụ, có kinh nghiệm trong công tác phòng, chống tham nhũng trong hệ thống các cơ quan Thanh tra nhà nước cũng như việc ứng dụng công nghệ thông tin", ông Khái lý giải.