Đây là một trong những cơ chế, chính sách đặc thù được Quốc hội chấp thuận cho TP. HCM áp dụng thí điểm theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023.
Theo dự thảo, nghị quyết này quy định trình tự, thủ tục chấp thuận chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, bao gồm đất chuyên trồng lúa nước và đất trồng lúa nước còn lại, có quy mô dưới 500ha thuộc thẩm quyền của Hội đồng Nhân dân TP. HCM.
Tại dự thảo nghị quyết của Hội đồng Nhân dân TP. HCM, dự án đầu tư muốn chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa phải đáp ứng 4 điều kiện. Đó là dự án có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa; phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được duyệt và các quy hoạch khác liên quan.
Dự án đã được quyết định chủ trương đầu tư còn hiệu lực; có phương án sử dụng tầng đất mặt và hoàn thành trách nhiệm nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa theo quy định pháp luật về trồng trọt.
Chủ đầu tư dự án có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa phải đăng ký nhu cầu sử dụng đất tại UBND cấp quận – huyện nơi thực hiện dự án. Cơ quan này có trách nhiệm tổng hợp, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường để thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất.
Quy định bắt buộc khi chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa là chủ đầu tư dự án phải lấy ý kiến trực tiếp người bị thu hồi đất, cộng đồng khu dân cư. Đồng thời, phải lấy ý kiến bằng văn bản các sở, ngành liên quan và UBND phường, xã nơi có đất chuyển mục đích. Thời gian lấy ý kiến là 30 ngày.
Trước đó, Sở Tài nguyên – Môi trường cũng có báo cáo UBND TP. HCM danh mục chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa trên địa bàn thành phố để thực hiện dự án, trong đó có đề xuất danh mục 45 dự án có chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa với diện tích hơn 357 ha.
Trong đó, 5 dự án đăng ký mới với diện tích 28,26 ha; 1 dự án đã được thông qua năm 2021 về danh mục cần thu hồi đất, nay trình bổ sung thông qua chuyển mục đích sử dụng đất lúa với diện tích 0,6 ha; 2 dự án đã được thông qua Nghị quyết thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất lúa nay đã quá 3 năm chưa triển khai thực hiện với diện tích 4,3 ha…
