TP. HCM và bài toán giải 'vốn mồi’ đầu tư công

Trầy trật giải ngân quý đầu năm

Từ cuối năm 2022, các chuyên gia đã nhận định tình hình kinh tế TP. HCM sẽ có nhiều biến động trong những tháng đầu năm 2023. Tuy nhiên, con số tăng trưởng 0,7%, đặc biệt tỷ lệ giải ngân đầu tư công của TP theo thống kê đến hết tháng 3 là 1.608 tỷ đồng, đạt 4% so với kế hoạch được giao, vẫn đặt ra những lo ngại lớn.

Báo cáo cho thấy, có đến 25/61 chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân là 0%; 5/61 chủ đầu tư giải ngân vỏn vẹn 1%; 14/61 đơn vị giải ngân chỉ 2-6%... Đáng chú ý, ngay cả đơn vị chủ chốt trong triển khai vốn công như Sở Tài Nguyên và Môi trường cũng là 0% trong tổng số vốn giao hơn 245.000 tỷ đồng.

Có thể nói, như nhận xét của lãnh đạo TP, đây được ví như "trận thua đậm" về tăng trưởng kinh tế và những dự án đình trệ được xem như cục máu đông làm tắc động mạch, sẽ cần phải sớm khơi thông nguồn vốn “mồi”, có như vậy mới đủ sức vực dậy tăng trưởng cho nền kinh tế TP trong thời gian tới.

Một số chuyên gia cho rằng, sở dĩ vốn đầu tư công năm nay lớn là bởi TP hiện đang thực hiện dự án rất lớn là tuyến vành đai 3 TP. HCM. Dự án trọng điểm này dự kiến sẽ khởi công vào tháng 6 năm nay và muốn thế công tác giải phóng mặt bằng dự án đến thời điểm đó phải đạt khoảng 80%.

"Giá thu hồi đất hiện được cho là quá rẻ so với thị trường, người dân cảm thấy thiệt thòi về lợi ích khi thuộc diện bồi thường thu hồi đất nên đang rất chần chừ, ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng. Khi chính sách không có biện pháp thu hồi đất một cách có hiệu quả thì công trình kéo dài thời gian và đội vốn là không tránh khỏi", chuyên gia kinh tế, TS Lê Bá Chí Nhân chia sẻ.

Mặt khác, TP vẫn chưa hấp thụ được vốn khi đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) TP cho hay, các dự án được chuyển tiếp hầu hết gặp vướng mắc trong công tác giải ngân, thậm chí có dự án đã kéo dài qua nhiều giai đoạn. Việc hấp thụ vốn của các dự án này trong trung hạn hết sức khó khăn. Nếu tiếp tục bố trí vốn, có rủi ro là thực hiện không đúng theo nghị quyết về kế hoạch đầu tư công trung hạn do Quốc hội ban hành. Đây chính là nguyên nhân dẫn tới nghịch lý “có tiền nhưng không tiêu được”.

Đồng bộ các giải pháp để hoàn thành mục tiêu năm 2023

“Điểm quan trọng nhất là phải gỡ để hấp thụ được vốn đầu tư công và đầu tư tư nhân. Hiện nay, hàng trăm dự án, hàng bao nhiêu hồ sơ đang tồn đọng, phải gỡ tất cả để cho vốn vào được nền kinh tế. Và không nói chung chung, cần công khai, minh bạch toàn bộ vấn đề, không có cách nào mà không biết được, đây là điểm mấu chốt”, chuyên gia kinh tế, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Đại diện Sở KH&ĐT cho biết, TP hiện tập trung đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư, tránh tình trạng “vốn chờ thủ tục”. Để được "hấp thụ" vốn sớm, các chủ đầu tư phải xây dựng bảng tiến độ thực hiện dự án và cập nhật tiến độ giải ngân vốn chi tiết của từng dự án, bám sát quy trình thủ tục từng giai đoạn; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan trong quá trình thực hiện thủ tục đầu tư. Nếu làm được, dự kiến con số giải ngân đầu tư công sẽ tăng nhanh trong thời gian tới.

Ngoài các giải pháp đang thực hiện thì năm nay, TP tập trung rà soát phân bổ vốn, nhóm lại các nhà đầu tư quản lý nhiều vốn, đặc biệt là 4 ban lớn của thành phố gồm: Ban Đường sắt, Ban Giao thông, Ban Dân dụng, Ban Hạ tầng (đang quản lý tới 67% tổng vốn đầu tư công của thành phố). UBND TP sẽ làm việc với các chủ đầu tư xây dựng lộ trình cho từng dự án.

Đồng thời, lãnh đạo TP yêu cầu Sở KH&ĐT chịu trách nhiệm chủ trì rà soát, đề xuất phê bình các đơn vị chưa lập kế hoạch chi tiết triển khai, kiểm tra và giám sát giải ngân vốn đầu tư công; có chế độ báo cáo kết quả thực hiện, những vướng mắc của từng đơn vị vào ngày 8 hàng tháng.

Theo ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP, để thúc giải ngân đầu tư công, sắp tới, lãnh đạo TP sẽ thường xuyên đi kiểm tra thực tế tại các công trình, dự án để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc. “Sắp tới, Ban Thường vụ Thành ủy, kể cả Bí thư Thành ủy cũng sẽ trực tiếp giám sát việc giải ngân đầu tư công những dự án trọng điểm; đi suốt trong năm 2023 với mục tiêu là làm sao năm 2023 đối với phần giải ngân dự án đó phải đạt được ít nhất 95%”, Chủ tịch TP cho hay.

Người dân TP kỳ vọng, sắp tới khi dòng vốn sớm được khơi thông, các dự án sẽ chạy, tạo ra công ăn việc làm, tạo khí thế mới cho TP.