TP. HCM: Vươn tầm siêu đô thị và cơ hội đón các 'đại bàng' quốc tế

Kỳ vọng thu hút 21 tỷ USD vốn FDI từ các khu công nghiệp

Theo chuyên gia, TP. HCM mới với không gian rộng lớn đã mở ra dư địa để trở thành vùng kinh tế siêu đô thị, liên kết vùng mạnh mẽ, phát triển logistic, công nghiệp công nghệ cao và tài chính quốc tế. Đồng thời, mang đến sự lựa chọn đa dạng cho các nhà đầu tư. Nếu TP. HCM là trung tâm tài chính, dịch vụ và đổi mới sáng tạo thì Bình Dương đóng vai trò là động lực phát triển công nghiệp hiện đại. Bà Rịa - Vũng Tàu là cửa ngõ logistics quốc tế với hệ thống cảng nước sâu và phát triển du lịch biển. Sự hội tụ đặc biệt này mang đến một lực hút cực mạnh cho thỏi nam châm mang tên TP. HCM trong thời gian tới.

Hiện TP. HCM mong muốn thu hút doanh nghiệp quốc tế đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực có hàm lượng tri thức và công nghệ cao như: Sản xuất thông minh, AI, bán dẫn, công nghệ sinh học, đô thị thông minh và các giải pháp xanh - bền vững.

Theo ông Trần Việt Hà, Phó Trưởng Ban Quản lý các khu chế xuất và khu công nghiệp TP. HCM, sau sáp nhập, TP. HCM mới hiện nay có 66 khu chế xuất và khu công nghiệp với tổng diện tích đất hơn 27,000ha. Theo quy hoạch tầm nhìn đến năm 2050, TP. HCM sẽ có 105 khu chế xuất, khu công nghiệp với tổng diện tích quy hoạch hơn 49,000ha, là trung tâm công nghiệp hàng đầu của quốc gia.

Trong giai đoạn 2025 - 2030, các khu chế xuất và khu công nghiệp TP. HCM đặt mục tiêu thu hút đầu tư đạt khoảng 21 tỷ USD; suất đầu tư bình quân thu hút đạt từ 8 -10 triệu USD/ha; giải ngân 70% tổng vốn đầu tư đăng ký theo tiến độ.

Hiện nay, TP. HCM tập trung thu hút 4 ngành công nghiệp chủ lực, tập trung phát triển các phân khúc có hàm lượng công nghệ cao và giá trị tăng trưởng lớn, thân thiện môi trường; các ngành công nghiệp tiềm năng và các ngành công nghiệp mới, có tính chiến lược như: Điện tử - bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, chuỗi khối, công nghệ sinh học, vật liệu mới, công nghiệp môi trường.

Để thu hút các nhà đầu tư theo định hướng nói trên, TP. HCM đang hướng đến mô hình phát triển khu công nghiệp bền vững. Hiện thành phố đang triển khai Đề án thí điểm chuyển đổi mô hình hoạt động của một số khu chế xuất, khu công nghiệp trong đó chuyển đổi khu công nghiệp Hiệp Phước sang mô hình sinh thái, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia chuỗi cộng sinh, từng bước tiếp cận kinh tế tuần hoàn, ứng dụng công nghệ mới, tạo ra giá trị gia tăng cao cho nhà đầu tư.

Cùng với đó, chiến lược phát triển các khu công nghiệp xanh, thế hệ mới, tạo nền tảng thu hút các nhà đầu tư chất lượng trong lĩnh vực công nghệ cao, kinh tế số và trí tuệ nhân tạo đang được khu vực Bình Dương (cũ) tiếp tục đẩy mạnh để thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao.

Riêng năm 2025, TP. HCM đặt mục tiêu thu hút 3,73 tỷ USD vốn đầu tư, bao gồm cả cấp mới và điều chỉnh vào các khu chế xuất, khu công nghiệp.

Cụ thể, các khu chế xuất, khu công nghiệp thuộc TP. HCM trước đây dự kiến thu hút khoảng 600 triệu USD; các khu công nghiệp thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ hướng tới 1,88 tỷ USD; còn các khu công nghiệp thuộc Bình Dương cũ đặt mục tiêu 1,25 tỷ USD.

Việc tạo quỹ đất sạch là một trong những ưu tiên hàng đầu. TP. HCM sẽ phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành và địa phương để đẩy nhanh tiến độ triển khai các khu công nghiệp mới; đồng thời tiến hành rà soát, xử lý dứt điểm các dự án chậm triển khai, không hiệu quả hoặc bỏ hoang, nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng đất và tuân thủ pháp luật.

TP. HCM cũng sẽ triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao; tổ chức các hoạt động kết nối giữa doanh nghiệp với tổ chức tín dụng để tạo nguồn vốn mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ; đồng thời tăng cường kết nối với các doanh nghiệp FDI lớn để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chiến lược chọn lọc FDI “khôn ngoan”

Theo Báo cáo Đầu tư thế giới 2025 của Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển, dòng vốn FDI toàn cầu đã giảm 11% trong năm 2024, nhưng Việt Nam lại ghi nhận mức tăng trưởng cao, duy trì cho tới nửa đầu năm 2025. Điều này cho thấy sự tin tưởng của nhà đầu tư nước ngoài vào tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng vốn FDI (bao gồm vốn mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần) của Việt Nam đạt hơn 21,5 tỷ USD, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức cao nhất kể từ năm 2009, phản ánh sức hấp dẫn mạnh mẽ và niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường đầu tư Việt Nam.

Riêng TP. HCM, sau khi thực hiện sáp nhập, đã vượt qua Hà Nội để trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về thu hút vốn FDI. Nguyên nhân là do TP. HCM có thêm cả Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, hai địa phương luôn xuất hiện trong top 10 tỉnh, thành phố thu hút giá trị đầu tư nước ngoài lớn nhất.

Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài, trong nửa đầu năm 2025, TP. HCM mới thu hút được 3,82 tỷ USD, bao gồm: 945 dự án FDI đăng ký mới với tổng vốn lên tới 1,23 tỷ USD, 252 dự án đăng ký điều chỉnh tăng thêm 1,48 tỷ USD vốn FDI và 1.255 lượt góp vốn mua cổ phần với tổng giá trị vốn góp đạt 1.947 tỷ USD.

Theo PGS.TS Nguyễn Đức Trung, Hiệu trưởng Trường đại học Ngân hàng TP. HCM, Việt Nam đang phụ thuộc quá nhiều vào nguồn vốn ngân hàng. Do vậy đặt ra nhu cầu xây dựng trung tâm tài chính quốc tế (IFC) nhằm thu hút thêm các dòng vốn cho nền kinh tế, với chi phí hợp lý hơn.

“Thay vì mơ mộng trở thành một IFC tầm khu vực để hút vốn cho cả Đông Nam Á, Việt Nam nên đặt mục tiêu thiết thực hơn: trở thành điểm thu hút dòng vốn ngoại, phát triển nền kinh tế trong nước”, ông Nguyễn Đức Trung nhận định.

Cũng theo ông Trung, để các “đại bàng” quốc tế chọn Việt Nam, đặc biệt là TP. HCM, làm nơi “làm tổ”, yếu tố then chốt là đôi bên cùng có lợi. Việt Nam cần xây dựng môi trường đầu tư hấp dẫn, triển vọng rõ ràng, phát triển hạ tầng, cải cách thể chế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng minh bạch trong kinh doanh. Ngoài khả năng thu hút vốn, sử dụng vốn hiệu quả cũng đóng vai trò quan trọng không kém.

Còn theo ông Park Hee Sung, đại diện Kumho Tire Việt Nam, TP. HCM đã tạo ra không gian phát triển công nghiệp và logistics tốt hơn. Nhưng quan trọng hơn cả, môi trường hành chính thân thiện, hỗ trợ nhanh chóng cho doanh nghiệp mới là yếu tố thu hút và giữ chân nhà đầu tư FDI.

Nhiều chuyên gia nhấn mạnh, bên cạnh sự gia tăng vốn FDI ồ ạt thì cần đi kèm chiến lược chọn lọc “khôn ngoan”. Theo TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP. HCM, đây là giai đoạn bản lề để tái cấu trúc công nghiệp theo hướng xanh - thông minh. Việt Nam không chỉ cần vốn mà cần cả công nghệ, quản trị tiên tiến, để tránh rơi vào vòng xoáy gia công giá rẻ.

Ông Võ Sơn Điền, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Bình Dương, thì cho rằng nếu chỉ trông vào FDI mà doanh nghiệp Việt không tham gia được vào chuỗi cung ứng thì giá trị gia tăng hạn chế. TP. HCM cần khẩn trương thành lập quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ và các khu công nghiệp chuyên ngành để giúp doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị. Đồng thời, để tạo sức bật cho các dự án, Việt Nam cần đẩy mạnh các chính sách tín dụng xanh và hỗ trợ lãi suất.