Có nghề để không tái nghèo: Mở lối thoát cho đồng bào miền núi Quảng Ngãi

Đào tạo nghề gắn thực tiễn

Quảng Ngãi là địa phương có diện tích miền núi lớn, dân cư phân tán, điều kiện tiếp cận giáo dục nghề nghiệp và thị trường lao động của người dân vùng cao còn nhiều hạn chế. Trong bối cảnh đó, tỉnh luôn xác định đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, miền núi là giải pháp cốt lõi để thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế tái nghèo.

Ngay từ đầu năm 2025, chính quyền các xã Ia Tơi và Ia Đal đã phối hợp với các phòng, ban chuyên môn tiến hành khảo sát nhu cầu học nghề của người dân, làm cơ sở để tổ chức các lớp học phù hợp.

Theo đó, các lớp đào tạo được tổ chức linh hoạt ngay tại địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia. Nội dung đào tạo chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực nông nghiệp, chăn nuôi, kỹ thuật trồng trọt, cạo mủ cao su và một số nghề dịch vụ phi nông nghiệp phù hợp với điều kiện vùng biên. Đây đều là những ngành nghề gắn với nhu cầu sử dụng lao động thực tế, giúp người học nhanh chóng có việc làm hoặc nâng cao thu nhập.

Đáng chú ý, các lớp đào tạo ngắn hạn này không chỉ trang bị kiến thức, kỹ năng sản xuất mà còn góp phần thay đổi nhận thức của người lao động. Từ tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, nhiều người dân đã chủ động hơn trong việc học nghề, tìm kiếm cơ hội việc làm và từng bước tham gia thị trường lao động.

Anh Lê Minh Cường (trú xã Ia Tơi) chia sẻ, trước đây, anh chưa từng tiếp cận với kỹ thuật cạo mủ cao su. Sau khi được doanh nghiệp tuyển dụng và đào tạo bài bản, anh đã trở thành công nhân lành nghề với mức thu nhập bình quân khoảng 15 triệu đồng mỗi tháng. Nhờ có công việc ổn định, anh Cường đã xây được nhà mới, có điều kiện chăm lo tốt hơn cho con cái học hành.

Tương tự, chị Lờ Thị Lý (trú xã Ia Đal) cho biết, trước kia gia đình chị chủ yếu làm nương rẫy, thu nhập bấp bênh, phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Từ khi tham gia lớp đào tạo nghề cạo mủ cao su, chị có việc làm ổn định với thu nhập khoảng 11 triệu đồng mỗi tháng, cuộc sống gia đình dần ổn định hơn.

Theo UBND xã Ia Đal, để người dân mạnh dạn đăng ký học nghề, công tác tuyên truyền, định hướng nghề nghiệp được triển khai thường xuyên thông qua hệ thống truyền thanh và các tổ chức đoàn thể. Khi người dân hiểu rõ ý nghĩa của việc học nghề và nhìn thấy những trường hợp cụ thể vươn lên từ đào tạo nghề, niềm tin vào các chính sách hỗ trợ của Nhà nước ngày càng được củng cố.

Cùng với chính quyền địa phương, các doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn cũng tích cực tham gia vào quá trình đào tạo và tạo việc làm cho người dân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và doanh nghiệp đã hình thành mối liên kết từ đào tạo đến sử dụng lao động, bảo đảm đầu ra cho người học nghề.

Nhờ đó, công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm tại các xã vùng biên như Ia Tơi và Ia Đal đã đạt những kết quả đáng khích lệ. Hàng trăm lao động địa phương được tuyển dụng, nhiều hộ dân từng bước vươn lên thoát nghèo, góp phần ổn định an ninh và trật tự trên tuyến biên giới.

Trong giai đoạn 2021–2025, Quảng Ngãi đã mở hơn 100 lớp đào tạo nghề sơ cấp và dưới 3 tháng, tập trung vào các ngành nghề phù hợp với điều kiện lao động nông thôn. Có 2.498 lao động nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo được hỗ trợ học nghề; trong đó 2.418 người đã có việc làm sau đào tạo. Kết quả này cho thấy hiệu quả thiết thực của chủ trương đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm mà tỉnh đang triển khai.

Kết nối thị trường lao động, mở rộng cơ hội việc làm

Không dừng lại ở đào tạo nghề tại chỗ, Quảng Ngãi còn chú trọng kết nối thị trường lao động, mở rộng cơ hội việc làm cho người dân miền núi. Giữa tháng 10/2025, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp với UBND các xã Ia Tơi, Đăk Tô và Đăk Rve tổ chức chuỗi hội nghị tư vấn, giới thiệu việc làm trong nước và đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Chuỗi hội nghị này không chỉ đơn thuần là hoạt động cung cấp thông tin tuyển dụng mà còn thể hiện định hướng chiến lược của tỉnh trong việc đưa thông tin thị trường lao động đến tận tay người lao động, nhất là những đối tượng khó tiếp cận các kênh thông tin chính thống như thanh niên mới ra trường, lao động thất nghiệp và người dân vùng sâu, vùng xa.

Điểm nổi bật của các hội nghị là sự kết hợp hài hòa giữa cung cấp thông tin và tư vấn định hướng. Thay vì chỉ công bố số lượng vị trí tuyển dụng, chương trình đi sâu phân tích các yếu tố then chốt như điều kiện làm việc, mức thu nhập, quyền lợi, nghĩa vụ và những lưu ý khi lựa chọn việc làm, giúp người lao động đưa ra quyết định phù hợp với khả năng và hoàn cảnh của bản thân.

Chuỗi hội nghị tư vấn việc làm không chỉ mang ý nghĩa trước mắt trong việc giúp người lao động tìm được việc làm mà còn tạo tác động lâu dài đến sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Khi người lao động được tiếp cận thông tin đầy đủ, nhận thức về thị trường việc làm và tầm quan trọng của đào tạo nghề được nâng cao, từ đó góp phần cải thiện chất lượng nguồn nhân lực tại chỗ.

Bên cạnh đó, việc kết nối trực tiếp giữa người lao động và doanh nghiệp tạo ra môi trường tuyển dụng minh bạch, hạn chế tình trạng môi giới lao động bất hợp pháp và các hành vi lừa đảo trong tuyển dụng. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn giúp doanh nghiệp yên tâm hơn khi tuyển dụng lao động tại địa phương.

Anh A Ty (trú xã Đăk Rve) sau khi được tư vấn đã quyết định lựa chọn đi làm việc tại Nhật Bản với mong muốn có công việc ổn định, thu nhập tốt để phụ giúp gia đình.

“Việc được tư vấn cụ thể, hỗ trợ về vốn đã giúp tôi yên tâm đăng ký học tiếng, chuẩn bị cho cơ hội mới”, anh A Ty chia sẻ.

Hiện nay, tỉnh Quảng Ngãi có hơn 2,1 triệu dân, trong đó khoảng 25% là đồng bào dân tộc thiểu số. Việc kết nối, hỗ trợ tạo việc làm cho lực lượng lao động này được tỉnh xác định là giải pháp quan trọng nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững.

Trong giai đoạn I (2021–2025) của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Quảng Ngãi đã triển khai nhiều giải pháp nhằm mở rộng cơ hội việc làm, sinh kế cho người dân. Một trong những hoạt động trọng tâm là tổ chức các ngày hội, hội nghị tư vấn, giới thiệu việc làm, kết nối trực tiếp giữa doanh nghiệp và người lao động.

Năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu tạo việc làm mới cho 17.000 lao động, trong đó có 1.100 người đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài. Hiện có 43 doanh nghiệp trên địa bàn có nhu cầu tuyển dụng hơn 8.500 lao động, mở ra cơ hội lớn để người dân vùng nông thôn, miền núi tiếp cận việc làm ổn định, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Theo Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Thanh Tính, giai đoạn 2026–2030, tỉnh tiếp tục đặt mục tiêu giảm nghèo toàn diện, bao trùm và bền vững, hạn chế tái nghèo, nâng cao mức sống người dân vùng khó khăn. Trọng tâm là mở rộng tư vấn, đào tạo nghề theo nhu cầu thị trường, tăng nguồn vốn tín dụng tạo việc làm, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào vùng khó khăn, qua đó tạo thêm nhiều việc làm ổn định cho người dân miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.