Trung Quốc đảo chiều, nhiều DN sắn Việt Nam mở kho bán xả lỗ

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn trong tháng 10/2024 đạt 150.000 tấn, đem về 69,5 triệu USD. Luỹ kế 10 tháng năm 2024, tổng khối lượng xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt gần 2,1 triệu tấn, với kim ngạch 948,7 triệu USD, giảm 13,8% về khối lượng và giảm 7,7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.

Sắn lát khó tiêu thụ

Giá xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn bình quân 10 tháng năm 2024 ước đạt 459 USD/tấn, tăng 7,1% so với cùng năm 2023. Trung Quốc là thị trường tiêu thụ chính của mặt hàng sắn và các sản phẩm từ sắn xuất khẩu của Việt Nam, chiếm 91,3% thị phần, giảm 9,2% về khối lượng và giảm 0,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023.

Nhu cầu sắn lát của của thị trường Trung Quốc vẫn đang tiếp tục xu hướng giảm và đã kéo dài từ năm 2023 đến nay.

Theo Cơ quan Hải quan Trung Quốc, năm 2023, Trung Quốc nhập khẩu hơn 5,61 triệu tấn sắn lát, trị giá 1,55 tỷ USD, giảm 21% về lượng và giảm 24% về trị giá so với năm 2022. Từ đầu năm 2024 đến nay, Trung Quốc tiếp tục giảm mạnh nhập khẩu sắn lát.

Tính chung 8 tháng năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 1,89 triệu tấn sắn lát, trị giá 482 triệu USD, giảm 60% về lượng và giảm 63% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Thái Lan, Việt Nam, Lào, Campuchia và Nigeria là 5 thị trường cung cấp sắn lát cho Trung Quốc.

Doanh nghiệp mở kho bán xả lỗ

Trong khi sản phẩm sắn lát đang gặp khó, thì nhu cầu tinh bột sắn của thị trường Trung Quốc tiếp tục tăng lên. Cụ thể, trong 8 tháng năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu 2,43 triệu tấn tinh bột sắn, trị giá 1,27 tỷ USD, tăng 27% về lượng và tăng 36% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, Thái Lan là thị trường cung cấp tinh bột sắn lớn nhất cho Trung Quốc với 1,13 triệu tấn trị giá 617,41 triệu USD, tăng 7% về lượng và tăng 14% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Việt Nam là thị trường cung cấp tinh bột sắn lớn thứ hai cho Trung Quốc, đạt 930.000 tấn, trị giá 457 triệu USD, tăng 54% về lượng và tăng 67% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Thị phần tinh bột sắn của Việt Nam trong 8 tháng năm 2024 chiếm 38% trong tổng lượng tinh bột sắn nhập khẩu của Trung Quốc, cao hơn so với mức 32% của cùng kỳ năm 2023.

Tuy nhiên, trong 2 tháng qua, nhu cầu nhập khẩu tinh bột sắn của Trung Quốc đã giảm mạnh, đang tác động tới giá sắn Việt Nam. Giá tinh bột sắn chào bán về các cảng chính của Trung Quốc đều ở mức thấp, khiến cho giá tinh bột sắn Việt Nam đang giảm xuống.

Cụ thể, trong những ngày đầu tháng 11/2024, giá tinh bột sắn xuất khẩu được các nhà máy Việt Nam chào bán ở mức 460 - 480 USD/tấn (FOB) tại cảng TP. HCM, giảm 20 USD/tấn so với đầu tháng 10. Giá tinh bột sắn xuất khẩu qua các cửa khẩu Lạng Sơn và Móng Cái cũng dao động ở mức 3.400 - 3.520 CNY/tấn, giảm 1.000 CNY/tấn.

Hiệp hội Sắn Việt Nam đưa ra dự báo thị trường sắn lát vụ 2024 - 2025 sẽ tiếp tục có xu hướng giảm cả giá và nhu cầu.

Chính vì vậy, một số doanh nghiệp còn sắn lát tồn kho vụ 2023 - 2024 đang buộc phải mở kho bán xả lỗ, quay vòng tài chính cho vụ mới 2024 - 2025. Một số chủ kho hàng sắn lát (hàng dùng cho nhà máy cồn) dự kiến mở kho chào giá bán hàng vụ cũ với mức giá tương đối thấp, ở mức dưới 5.000 đồng/kg, trong bối cảnh triển vọng mặt hàng này có thể sẽ tiếp tục giảm do giá củ sắn tươi giảm.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện cả nước có khoảng trên 140 nhà máy chế biến tinh bột sắn, với tổng công suất thiết kế 13,4 triệu tấn củ tươi/năm, tổng công suất thực tế 9,3 triệu tấn/năm.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng chỉ ra 1 điểm yếu của ngành sắn là thị trường xuất khẩu phụ thuộc phần lớn vào Trung Quốc mà chưa mở rộng được ra các thị trường khác vốn cũng đang có nhiều lợi thế về ưu đãi thuế như thị trường EU…

Năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phê duyệt Đề án “Phát triển bền vững ngành hàng sắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”. Mục tiêu đến năm 2030, sản lượng sắn tươi cả nước đạt khoảng 11,5 - 12,5 triệu tấn; trong đó, sản lượng sắn tươi dùng để chế biến sâu một số sản phẩm (tinh bột, etanol, mỳ chính,...) chiếm khoảng 85%; diện tích trồng sắn sử dụng giống đúng tiêu chuẩn chất lượng đạt 40 - 50%; diện tích trồng sắn áp dụng quy trình canh tác bền vững đạt 50%. Phấn đấu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt 1,8 - 2,0 tỷ USD.