Nâng cao chuỗi giá trị đất hiếm
Tháng trước, công ty đất hiếm Tài Nguyên Thịnh Hòa (Shenghe Resources) của Trung Quốc đã mua lại toàn bộ kho dự trữ tại mỏ đất hiếm đầu tiên và duy nhất đang hoạt động của Canada. Tiếp đó, công ty này tiếp tục mua 9,9% cổ phần của công ty phát triển đất hiếm Vital Metals.
Trong những năm gần đây, Shenghe đã mua cổ phần của hai công ty Úc sở hữu các mỏ đất hiếm ở Greenland và Tanzania, cũng như cổ phần của công ty sở hữu mỏ đất hiếm lớn nhất ở Mỹ. Mỏ này có tên Mountain Pass, sản xuất khoảng 15% lượng đất hiếm của thế giới.
Những thỏa thuận này đã trao cho Shenghe độc quyền mua đất hiếm cô đặc được sản xuất tại các mỏ. Các thương vụ mua lại gần đây của Shenghe là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Trung Quốc nhằm nâng cao chuỗi giá trị đất hiếm.
Shenghe đã nhập khẩu đất hiếm từ các mỏ ở Mỹ và Úc và chế biến chúng tại Trung Quốc kể từ năm 2016. Từ năm 2017 đến năm 2022, Shenghe đã chi khoảng 248 tỷ USD hàng năm cho đất hiếm từ các mỏ nước ngoài – nhiều hơn nhiều so với việc mua đất hiếm trong nước.
Ông Duan Xiaolin, trợ lý giáo sư nghiên cứu toàn cầu tại Đại học Trung Quốc Hồng Kông ở Thâm Quyến, cho biết Trung Quốc đang cố gắng sử dụng tài nguyên đất hiếm một cách bền vững.
“Những nỗ lực này bao gồm các quy định về môi trường, kiểm soát sản xuất và tái cơ cấu công nghiệp để củng cố hoạt động sản xuất đất hiếm giữa các doanh nghiệp nhà nước", ông Duan cho hay.
Trong khi đó, các nước phương Tây dẫn đầu là Mỹ, Australia, Liên minh châu Âu (EU) và Canada đã tìm cách phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm mới để ít phụ thuộc vào Trung Quốc.
Điều đó đã khiến tỷ trọng xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc giảm từ khoảng 90% một thập kỷ trước xuống còn khoảng 70% vào năm 2022, theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ.
Và với nguồn cung thiếu hụt trong nước, ngành đất hiếm Trung Quốc đã phải phụ thuộc nhiều hơn vào việc nhập khẩu các sản phẩm thượng nguồn để chế biến. Nhập khẩu đã tăng đáng kể, từ 14.274 tấn trong năm 2016 lên khoảng 10 lần khối lượng đó vào năm 2022.
Trong chuỗi cung ứng đất hiếm, sản xuất thượng nguồn liên quan đến việc khai thác các nguyên tố cũng như chiết xuất và tách oxit của chúng. Hạ nguồn chủ yếu là sản xuất nam châm vĩnh cửu, dùng cho xe điện.
Ngành công nghiệp này đã nhập khẩu 2.759 tấn oxit đất hiếm, một sản phẩm thượng nguồn, vào năm 2016 – và tăng gấp 10 lần trong nửa đầu năm 2023.
Nước này chỉ nhập khẩu 2 tấn quặng thô vào năm 2016 nhưng trong 3 năm qua đã nhập khẩu hơn 70.000 tấn mỗi năm.
“Các công ty Trung Quốc đang nhập khẩu nguyên liệu thô từ nước ngoài và tích cực tìm cách đa dạng hóa để đáp ứng nhu cầu về nguyên liệu thô của họ, trong đó Shenghe Resources là công ty tiên phong đáng chú ý trong lĩnh vực này”, ông Duan cho hay.
Khi Trung Quốc mua nhiều sản phẩm thượng nguồn hơn từ nước ngoài, xuất khẩu nam châm vĩnh cửu đất hiếm, một sản phẩm hạ nguồn có nhu cầu cao và có giá trị gia tăng cao, đã tăng gần gấp đôi từ năm 2016 đến năm 2023. Chúng được xuất khẩu sang các nước bao gồm Mỹ, Đức, Ý , Ba Lan và Việt Nam.
Châu Âu tụt hậu
Khi các nước phương Tây phát triển chuỗi cung ứng đất hiếm của riêng mình để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, các thương vụ mua lại như của Shenghe cho thấy Trung Quốc đang tìm cách nhập khẩu các sản phẩm thượng nguồn từ phương Tây, sau đó xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng trở lại các nước này.
Vì vậy, trong khi Trung Quốc từng cung cấp nguyên liệu thô giá rẻ cho các quốc gia phương Tây để sản xuất các sản phẩm cao cấp cho năng lượng sạch thì giờ đây họ đang cố gắng đảo ngược dòng sản xuất đó trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Việc thăm dò và khai thác nhanh chóng các mỏ đất hiếm cũng như vị trí dẫn đầu về công nghệ tách và khai thác đã giúp Trung Quốc thống trị xuất khẩu quặng thô và các sản phẩm thượng nguồn khác.
Ông Kevin Ansdell, giáo sư khoa học địa chất tại Đại học Saskatchewan ở Canada, lưu ý rằng phương Tây đang bị tụt hậu khi nói đến khâu tinh chế trong chuỗi cung ứng đất hiếm.
“Vì vậy, nếu bạn phát triển một mỏ đất hiếm mới ở châu Âu chẳng hạn, rất có thể quặng, được xử lý ở một mức độ nhất định, sau đó sẽ phải được gửi đến Trung Quốc để tinh chế thành kim loại nguyên chất,” ông nói.
Theo Antonio Helio Castro Neto, giáo sư và nhà khoa học vật liệu tại Đại học Quốc gia Singapore, Mỹ sẽ phải mất ít nhất một thập kỷ đầu tư mạnh mẽ để bắt kịp công nghệ chế biến đất hiếm của Trung Quốc.
Trong khi đó, Trung Quốc đang tìm cách duy trì sự thống trị của mình trong chế biến hạ nguồn. Nó đã cấm xuất khẩu công nghệ được sử dụng để chế tạo nam châm vĩnh cửu đất hiếm vào tháng 12, bổ sung thêm lệnh cấm xuất khẩu các công nghệ xử lý được áp dụng kể từ năm 2020.
Lao động giá rẻ và chi phí sản xuất thấp của Trung Quốc đã thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng trong bốn thập kỷ qua, nhưng gần đây nước này đang cố gắng nâng cấp ngành sản xuất. Quá trình đó đã được đẩy nhanh bởi các nước phương Tây chuyển một số chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc.
Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc, sản lượng giá trị gia tăng của ngành sản xuất Trung Quốc đã tăng từ 16,98 nghìn tỷ nhân dân tệ năm 2012 lên 31,4 nghìn tỷ nhân dân tệ một thập kỷ sau đó.
Trung Quốc đã tiến lên chuỗi cung ứng năng lượng sạch và không chỉ đất hiếm. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, đây cũng là nhà xử lý bốn nguồn năng lượng tái tạo khác, đồng, niken, coban và lithium lớn nhất thế giới, với hầu hết hoạt động sản xuất được thực hiện bên ngoài Trung Quốc.
Bà Wang Guoqing, giám đốc Trung tâm nghiên cứu thông tin thép Lange ở Bắc Kinh cho biết việc chuyển đổi nguyên liệu thô hoặc sản phẩm thượng nguồn thành sản phẩm có giá trị gia tăng cao mang lại lợi nhuận cao hơn và nhiều lợi ích hơn cho sự phát triển kinh tế của đất nước.
Theo báo cáo của IEA, Trung Quốc hiện thống trị việc sản xuất xe điện, ứng dụng chính của vật liệu đất hiếm, chiếm hơn một nửa tổng số đăng ký ô tô điện mới trên toàn cầu vào năm 2022.
Xem thêm >> Chứng khoán Trung Quốc bị ‘thổi bay’ hơn 6.000 tỷ USD kể từ đỉnh năm 2021
Tags:
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Mới đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích thương vụ bán vũ khí trị giá 11 tỷ USD của Mỹ với Đài Loan.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
