TTCK Việt Nam có thể được MSCI nâng hạng trong 18 - 24 tháng tới

Triển vọng tươi sáng

Phát biểu tại Tọa đàm “Lực đẩy dòng vốn mới” do báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 23/7, bà Đặng Nguyệt Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu, Công ty Cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Dragon Capital Viêt Nam khẳng định, việc nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi là điều kiện tiên quyết để thị trường tài chính cải thiện quy mô, vị thế ở trên bản đồ tài chính và đầu tư toàn cầu. Đây là một trong ba động lực quan trọng giúp Việt Nam hiện thực hoá mục tiêu trở thành một cường quốc khu vực vào năm 2030.

Nhìn lại 5 năm qua, dù còn bị định giá thấp hơn giá trị nội tại nhưng theo bà Nguyệt Minh, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn ghi nhận mức tăng trưởng gần 70%, trở thành một trong những kênh đầu tư hiệu quả hàng đầu trong khu vực. Đáng chú ý, quá trình nâng hạng hiện không chỉ dừng ở chủ trương mà đã được cụ thể hóa thành chiến lược hành động rõ ràng, với sự phối hợp đồng bộ giữa Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), VSDC và các thành viên thị trường.

Đại diện Dragon Capital đánh giá cao nỗ lực cải cách của Việt Nam, nhất là trong việc hoàn thiện thể chế, tăng khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư và tăng cường đối thoại với các tổ chức xếp hạng quốc tế.

“Tôi tin rằng Việt Nam có thể được FTSE Russell nâng hạng trong tháng 9 này và tiến tới lọt vào rổ thị trường mới nổi của MSCI trong 18–24 tháng tiếp theo”, bà Đặng Nguyệt Minh nói.

Vị chuyên gia cho rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam đang hội tụ nhiều yếu tố thuận lợi để thu hút dòng vốn ngoại. Việc đạt được thoả thuận thương mại với Hoa Kỳ không chỉ loại bỏ một rủi ro vĩ mô lớn mà còn mở đường cho tăng trưởng kinh tế giai đoạn 3–5 năm tới và xa hơn là 10 năm tiếp theo. Ngoài ra, các kế hoạch IPO của nhiều doanh nghiệp lớn dự kiến trong giai đoạn 2026–2027 cũng sẽ đóng vai trò chất xúc tác quan trọng cho thị trường.

Tuy nhiên, để thị trường phát triển bền vững và có định giá hợp lý, bà Minh lưu ý cần đa dạng hoá cấu trúc nhà đầu tư, trong đó ưu tiên thu hút các định chế tài chính toàn cầu. Với nhà đầu tư cá nhân, cần có các biện pháp dịch chuyển dòng tiền từ đầu tư ngắn hạn sang dài hạn. Bên cạnh đó, chất lượng doanh nghiệp niêm yết cũng cần được cải thiện về minh bạch, quy mô và sức hấp dẫn đối với giới đầu tư.

Việt Nam đang ở đâu trên “bản đồ” của FTSE Russell và MSCI?

Liên quan đến tiến trình nâng hạng theo tiêu chuẩn FTSE Russell, ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết, thị trường chứng khoán về cơ bản đã đáp ứng các tiêu chí “cứng” của tổ chức nâng hạng. Các tiêu chí “mềm” chủ yếu phụ thuộc vào cảm nhận và trải nghiệm của nhà đầu tư nước ngoài tại thị trường Việt Nam.

Theo ông Hải, thời gian qua, UBCKNN đã duy trì kênh trao đổi thường xuyên với các quỹ và nhà đầu tư quốc tế. Hàng tuần, các cuộc gặp trực tiếp được tổ chức để lắng nghe đánh giá, góp ý nhằm cải thiện chất lượng thị trường. Các nhà đầu tư quốc tế đánh giá cao khung pháp lý, tiềm năng tăng trưởng cũng như tính thanh khoản của thị trường Việt Nam.

Đặc biệt, trong cuộc gặp với Thủ tướng Chính phủ hôm 17/7, đại diện FTSE Russell đã ghi nhận quyết tâm và những cải cách mạnh mẽ của Việt Nam trong phát triển kinh tế và thị trường vốn. Đây là tín hiệu tích cực trong bối cảnh Việt Nam đang được xem xét nâng hạng.

“Việc được nâng hạng, nếu xảy ra trong tháng 9 tới, sẽ là kết quả rất đáng khích lệ. Nhưng đây không phải là đích đến. Nâng hạng chỉ là bước đệm cho mục tiêu dài hạn là xây dựng thị trường minh bạch, hiệu quả, trở thành kênh huy động vốn bền vững cho doanh nghiệp và thu hút dòng vốn dài hạn”, ông Hải nhấn mạnh.

Đối với mục tiêu nâng hạng theo chuẩn MSCI, Việt Nam cũng đã có nhiều bước tiến đáng ghi nhận. Trong báo cáo đánh giá khả năng tiếp cận thị trường công bố tháng 6 vừa qua, MSCI đã ghi nhận nhiều bước tiến của thị trường chứng khoán Việt Nam trong vòng 12 tháng qua.

Việc Bộ Tài chính ban hành lộ trình yêu cầu các công ty niêm yết công bố thông tin bằng tiếng Anh, bắt đầu từ ngày 1/1/2025 và dự kiến hoàn tất vào 2028, được coi là bước tiến quan trọng nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thông tin cho nhà đầu tư nước ngoài. Dù chưa đủ để giúp Việt Nam cải thiện toàn diện tiêu chí “luồng thông tin”, đây vẫn là tín hiệu tích cực cho thấy sự chủ động cải thiện môi trường đầu tư.

Song song, Việt Nam cũng đang từng bước chuyển đổi cơ chế thanh toán theo hướng phù hợp hơn với thông lệ quốc tế. Từ tháng 12/2024, thị trường không còn yêu cầu nhà đầu tư ký quỹ đủ trước khi đặt lệnh (prefunding), mà cho phép công ty chứng khoán đứng ra bảo lãnh thanh toán. Điều này được xem là một cải cách quan trọng giúp tăng tính linh hoạt và hiệu quả cho hoạt động giao dịch. Tuy nhiên, hiệu quả thực thi các cải cách này vẫn cần được theo dõi thêm.

Dù vậy, một số vấn đề cốt lõi vẫn là rào cản lớn trong quá trình nâng hạng theo chuẩn MSCI. Cụ thể, giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài (foreign ownership limit – FOL) tại nhiều ngành nghề vẫn chưa được gỡ bỏ; "room" ngoại tại nhiều cổ phiếu đã kín, khiến nhà đầu tư nước ngoài khó tiếp cận. Việt Nam hiện cũng chưa áp dụng cơ chế tài khoản tổng (omnibus account), buộc nhà đầu tư phải mở tài khoản riêng lẻ – điều đã lỗi thời ở các thị trường mới nổi và phát triển. Thêm vào đó, việc thiếu các công cụ phòng vệ như bán khống, cho vay chứng khoán hay giao dịch ngoại hối linh hoạt tiếp tục bị đánh giá là điểm trừ, làm hạn chế khả năng triển khai các chiến lược đầu tư hiện đại.

Trong nỗ lực mới nhất, UBCKNN đã công bố Kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (Central Counterparty Clearing – CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở, với mục tiêu . Đây là bước đi mang tính chiến lược nhằm hoàn thiện hạ tầng thanh toán hiện đại, đồng bộ và tiệm cận với chuẩn mực quốc tế. Theo ông Hải, CCP không chỉ giúp gia tăng an toàn thanh toán và kiểm soát rủi ro liên thị trường mà còn góp phần nâng tầm chất lượng toàn bộ hệ sinh thái tài chính quốc gia.

Trong động thái mới nhất, UBCKNN đã công bố Kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (Central Counterparty Clearing – CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở, với mục tiêu hoàn tất vận hành vào quý I/2027, nhằm hoàn thiện hạ tầng thanh toán hiện đại, đồng bộ và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.

Theo ông Bùi Hoàng Hải, đây là một bước đi “dài hơi” trong lộ trình nâng hạng thị trường chứng khoán. Việc triển khai cơ chế CCP từ đầu năm 2027 trên nền tảng hệ thống KRX đã vận hành từ tháng 5 được kỳ vọng sẽ giúp kiểm soát rủi ro liên thị trường và nâng tầm chất lượng toàn bộ hệ sinh thái tài chính quốc gia.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBCKNN cũng chỉ ra rằng, để nâng hạng theo tiêu chuẩn MSCI, Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm, trong đó có vấn đề về sở hữu nước ngoài và tự do hoá thị trường ngoại hối.