Vì sao ba tỷ phú giàu nhất thế giới đóng thuế thu nhập 0%?

Hồi đầu tuần, tại hội nghị trực tuyến của Wall Street Journal, CEO Tesla Elon Musk xác nhận ông đã chuyển nhà từ California sang Texas. Tập đoàn SpaceX của ông đang phát triển tàu vũ trụ Starship tại phía nam Texas. Trong khi đó, Tesla đang xây nhà máy ở Austin (thủ phủ bang Texas).

Texas là một trong 9 bang tại Mỹ không áp thuế thu nhập bang. Ngược lại, California là bang đánh thuế thu nhập cao nhất (tối đa 12,3%). Elon Musk nhận quyền mua hàng chục tỷ USD cổ phiếu Tesla. CNN ước tính với việc chuyển tới Texas, ông có thể né tổng cộng 18 tỷ USD tiền thuế.

Musk là người giàu thứ hai thế giới với khối tài sản 152 tỷ USD. Jeff Bezos và Bill Gates, người giàu nhất và thứ ba thế giới (với tài sản lần lượt 185 tỷ USD và 129 tỷ USD) hiện định cư ở Washington. Bang này cũng áp mức thuế thu nhập 0%. Như vậy, ba người giàu nhất thế giới với tổng tài sản 466 tỷ USD không phải nộp một xu thuế thu nhập nào.

Cuộc di cư thuế

Business Insider dẫn lời chuyên gia kế toán Daniel Geltrude thuộc hãng Geltrude & Company nhận định Elon Musk là trường hợp điển hình của hiện tượng doanh nhân thành công, trở nên giàu có và quyết định di cư để né mức thuế cao.

Ngoài Texas và Washington, các bang không đánh thuế thu nhập cá nhân còn có Alaska, Florida, Nevada, South Dakota và Wyoming. New Hampshire và Tennessee cũng nằm trong danh sách này, tuy nhiên chính quyền hai bang này áp thuế thu nhập từ đầu tư.

Thông thường, thuế thu nhập là nguồn ngân sách để các bang chi tiêu cho hạ tầng, hệ thống giáo dục và bảo trì đường xá. Theo thống kê của Tax Foundation, thuế thu nhập chiếm 37% tổng thu thuế của các bang của Mỹ trong năm tài chính 2017.

Các bang không áp thuế thu nhập thường bù đắp nguồn thu từ một số lĩnh vực khác. Ví dụ, bang Florida sở hữu nguồn thu dồi dào từ dịch vụ du lịch, Alaska dựa dẫm vào tài nguyên thiên nhiên như dầu mỏ.

Một số bang không áp thuế thu nhập lại đánh thuế thương vụ và thuế bất động sản cao để bù đắp nguồn thu. Ví dụ, Tennessee áp thuế thương vụ cao nhất nước Mỹ vào năm 2019. Texas và Florida đánh thuế bất động sản cao hơn mức trung bình của các bang.

California là trường hợp đặc biệt. Business Insider dẫn lời chuyên gia thuế Ruby Banipal thuộc hãng Legamaro Banipal cho biết bang này cũng đánh thuế thương vụ và thuế bất động sản rất cao. Mức thuế thu nhập 12,3% được áp dụng với những cá nhân có thu nhập trên 590.000 USD/năm.

"Chuyển đến một bang có mức thuế thấp hơn là một quyết định sáng suốt về phương diện tài chính", chuyên gia Banipal nhấn mạnh.

Làn sóng dịch chuyển

Chuyên gia Geltrude nhận định trường hợp của tỷ phú Elon Musk cho thấy "tài sản có tính lưu động cao". Và làn sóng di cư từ các bang thuế cao đang lan rộng tại Mỹ. Trên thực tế, hồi năm 2019, tỷ phú đầu tư Carl Icahn đã tuyên bố chuyển đến Miami (bang Florida).

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đang cân nhắc chuyển tới Florida sau khi rời Nhà Trắng. Tạp chí People dẫn một số nguồn tin từ Nhà Trắng tiết lộ dinh thự Mar-a-Lago của ông Trump ở Palm Beach đang được tu sửa và mở rộng. Đệ nhất Phu nhân Melania Trump cũng đang tìm trường học trong khu vực cho con trai Barron.

Một số CEO công nghệ tại Thung lũng Silicon - bao gồm nhà đầu tư Keith Rabois và Ben Ling của Bling Capital - đã chuyển đến Texas và Florida. Chuyên gia Banipal dự báo cuộc "đại di cư" của giới nhà giàu Thung lũng Silicon sẽ tiếp diễn. Nhiều tập đoàn như HP và Oracle đã "tháo chạy" khỏi California để đến với những bang "thân thiện hơn".

"Thuế thu nhập cực thấp, các ưu đãi kinh doanh, sự hiện diện của những sân bay quốc tế và thái độ thân thiện của chính quyền với doanh nghiệp là những yếu tố để các thành phố thu hút nhiều công ty công nghệ", chuyên gia Geltrude nhấn mạnh.

Nhiều khả năng các bang đánh thuế cao sẽ phải tiếp tục tăng thuế để bù đắp vào khoản thiếu hụt xuất phát từ làn sóng di cư. "Khi những người siêu giàu như Elon Musk bỏ đi, sẽ chỉ còn lao động phổ thông ở lại. Mà họ là đối tượng không bị tăng thuế", chuyên gia Geltrude nói.

"Các bang này không chịu rút ra bài học. Chính quyền càng tăng thuế, sẽ càng có nhiều người ra đi", chuyên gia Geltrude kết luận.