1.350 container phế liệu bị 'bỏ rơi', Cát Lái xử lý ra sao?

Buộc các hãng tàu tái xuất nếu vận tải rác thải 

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn tại cuộc họp giao ban ngành tháng 6 vừa qua đã có chỉ đạo về việc buộc tái xuất đối với rác thải nhập khẩu. Tổng cục trưởng yêu cầu, nếu nghi ngờ là rác thải, cơ quan hải quan thực hiện khám xét và cưỡng chế luôn với các hãng vận tải, buộc tái xuất. 

Vào thời điểm tháng 2/219, tại cảng Cát Lái có đến 3.800 contaner phế liệu tồn đọng. Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã hỗ trợ khách hàng nhanh chóng giải phóng hàng hóa ra khỏi cảng bằng cách giảm 80% phí lưu bãi đối với các container phế liệu nhập khẩu có vị trí tại cảng Cát Lái trước ngày 31/12/2018 được khách hàng lấy ra khỏi cảng trong thời gian từ đầu tháng 4 đến hết ngày 30/5/2019.

Sau hai tháng giảm sàn chi phí lưu bãi, lượng container phế liệu tồn đọng tính đến ngày 30/5 tại cảng còn khoảng 1.350 container tồn trên 90 ngày.

Buộc các hãng tàu tái xuất nếu vận chuyển rác thải vào Việt Nam.

Theo Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, tuy hết thời hạn giảm phí lưu bãi đối với phế liệu tồn, nhưng lãnh đạo cảng này cho biết vẫn chủ trương tạo thuận lợi tối đa, nếu khách hàng nào có nhu cầu lấy hàng, cảng vẫn tạo điều kiện giải quyết giảm phí tùy trường hợp cụ thể.

Đối với hơn 1.300 container phế liệu còn tồn đọng, Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn tiếp tục phối hợp với Cục Hải quan TP. HCM đánh giá, phân loại, giám định phế liệu để xác định chất lượng phế liệu nào đủ tiêu chuẩn nhập khẩu thì tổ chức bán đấu giá, phế liệu nào không đủ tiêu chuẩn thì tiêu hủy hoặc tái xuất…

Còn chủ trương của Tổng cục Hải quan là yêu cầu các hãng tàu đã vận chuyển phế liệu gây ô nhiễm môi trường có trách nhiệm vận chuyển số phế liệu trên ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Theo ông Lê Nguyên Linh, việc yêu cầu các hãng tàu chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa gây ô nhiễm môi trường ra khỏi Việt Nam là đúng với quy định pháp luật của Việt Nam và thông lệ quốc tế. 

Cụ thể, Luật Hải quan năm 2014 và Thông tư 203/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính đều quy định, đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền có trách nhiệm vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Hiện Chi cục Hải quan Cảng Sài Gòn khu vực 1 đang trong quá trình xác minh, phân loại các loại phế liệu nên chưa có kế hoạch cụ thể trong việc yêu cầu các hãng tàu đưa phế liệu gây ô nhiễm môi trường ra khỏi Việt Nam. Về việc yêu cầu các hãng tàu phải vận chuyển hàng hóa gây ô nhiễm ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, mặc dù có quy định trong văn bản luật nhưng để yêu cầu các hãng tàu chịu trách nhiệm thì rất khó.

Vì các hãng tàu cũng không biết phải đưa hàng đi đâu, không có quốc gia nào đồng ý nhập các phế liệu gây ô nhiễm môi trường. Do đó, phương án khả thi nhất để xử lý các lô hàng tồn đọng gây ô nhiễm môi trường hiện nay vẫn là tiêu hủy.

Hơn nữa, mặc dù đã có quy định trách nhiệm chủ phương tiện vận tải, người điều khiển phương tiện vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải thực hiện vận chuyển hàng hóa tồn đọng gây ô nhiễm môi trường ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, nhưng đến nay chưa có quy định về chế tài xử phạt nếu không thực hiện trách nhiệm, khiến các quy định trên khó áp dụng vào thực tế

Để tránh phát sinh thêm các container phế liệu bị “bỏ rơi,” cảng Cát Lái sẽ tiếp tục thực hiện việc kiểm soát chặt chẽ các đơn hàng nhập khẩu phế liệu về cảng trong thời gian tới.

Theo đó, tất cả các doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu muốn dỡ hàng xuống phải xuất trình giấy phép đủ điều kiện nhập khẩu còn hiệu lực và hạn ngạch hoặc giấy ủy thác của doanh nghiệp có giấy phép

Biện pháp đã có, kết quả không cao

Hiện nay Công ty Tân Cảng Sài gòn đang tích cực xử lý số container hàng phế liệu tồn bãi quá 90 ngày tại cảng Cát Lái. 

Xử lý phế tiệu tồn cảng- bài toán đau đầu!

Theo đó, sau khi thực hiện các thủ tục thông báo cho chủ lô hàng và đăng thông báo trên phương tiện truyền thông đại chúng mà chủ hàng không đến nhận thì số hàng này sẽ được phân loại để thanh lý, hàng nào đủ chất lượng nhập khẩu thì sẽ tiến hành bán đấu giá để sung công quỹ, hàng nào không đạt tiêu chuẩn, gây ô nhiễm môi trường thì phải tiêu hủy.

Mới đây, Hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng năm 2019 tại cảng Cát Lái đã tổ chức tiêu hủy 15 container hàng và hàng trăm kiện hàng rời tồn đọng lâu ngày. Số hàng hóa trên gồm nhiều loại, trong đó chủ yếu là mặt hàng thực phẩm, hàng tiêu dùng… nhập khẩu về cảng Cát Lái đã tồn đọng lâu ngày.

Sau khi kiểm tra, hàng hóa không còn giá trị sử dụng nên Hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng năm 2019 tại cảng Cát Lái xử lý tiêu hủy theo Thông tư 203/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 và Thông tư số 57/2018/TT-BTC ngày 5/7/2018 của Bộ Tài chính.

Mặt khác, Công ty Tân Cảng Sài Gòn cũng đang tiến hành di dời các container quá hạn làm thủ tục thông quan từ cảng Cát Lái về cảng Hiệp Phước.

Tính tới nay đã di dời được khoảng 400 container, góp phần giải phóng mặt bằng, kho bãi cho cảng Cát Lái hoạt động kinh doanh. 

Ngoài các lô hàng nêu trên, Hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng năm 2019 tại cảng Cát Lái đang tiếp tục thực hiện xử lý rốt ráo đối với các container hàng tồn đọng thuộc các đợt thống kê sau trong năm 2018.

Tổng cục Hải quan chỉ đạo: tiếp tục quản lý chặt hàng hóa là phế liệu, hàng hóa đã qua sử dụng có đặc trưng của phế liệu tồn đọng trong địa bàn hoạt động hải quan, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; kiểm soát chặt chẽ các mặt hàng này trước khi nhập khẩu vào Việt Nam; chủ trì, đôn đốc và phối hợp với các bộ quản lý chuyên ngành thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK.