Nền kinh tế Putin
Theo Moscow Times, về mặt kinh tế, 24 năm cầm quyền của Tổng thống Putin có thể được chia thành 4 thời kỳ rõ rệt, bao gồm những năm cải cách của nhiệm kỳ đầu tiên (1999 – 2003), những năm “thống kê” của nhiệm kỳ thứ hai (2004 – nửa đầu năm 2008), những năm khủng hoảng và phục hồi kinh tế thế giới (nửa cuối năm 2008 – 2013) và những năm chiến sự với Ukraine, sự cô lập với nền kinh tế toàn cầu và tình trạng kinh tế trì trệ kéo dài (2014 – nay).
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Putin đã phê duyệt “Chương trình Gref” vào năm 2000. Đây là chương trình phát triển kinh tế - xã hội của Nga trong giai đoạn 2000 – 2010, đưa ra các cải cách về thuế và lương hưu.
Chương trình này còn giúp xóa bỏ đáng kể các rào cản đối với hoạt động kinh doanh, dịch vụ dân sự và đẩy mạnh đàm phán về việc Nga gia nhập WTO. Nhờ đó, nền kinh tế Nga đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ với dòng vốn đầu tư nước ngoài tăng cao và giá trị của đồng rúp mạnh lên.
Ở giai đoạn thứ hai, quá trình quốc hữu hóa nền kinh tế bắt đầu. Những cải cách được tiếp tục trong lĩnh vực kinh tế vĩ mô và tài chính. Nợ nhà nước gần như được trả hết và Quỹ Bình ổn được thành lập.
Hệ thống bảo hiểm tiền gửi được thành lập, giúp các ngân hàng lấy lại niềm tin từ người dân. Điều này cũng tạo ra những cơ hội phát triển của khu vực tài chính và tăng trưởng của cho vay doanh nghiệp và bán lẻ, từ đó giúp ổn định kinh tế vĩ mô.
Những cải cách đúng đắn đã mang lại kết quả ấn tượng. GDP của Nga đã tăng trưởng với tốc độ trung bình 7% trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Putin. Trong 10 năm từ 1999 đến 2008, GDP của Nga đã tăng trưởng 94%. GDP của Nga đã tăng từ 210 tỷ USD năm 1999 lên 1,8 nghìn tỷ USD năm 2008.
Đây chính là một trong những thập kỷ tăng trưởng nổi bật nhất trong lịch sử kinh tế Nga. Ngay cả trong thời kỳ công nghiệp hóa của Stalin, tăng trưởng GDP bình quân đầu người của Nga cũng chỉ đạt trung bình 5% mỗi năm.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng thời kỳ bùng nổ này còn được hỗ trợ bởi giá dầu tăng. Theo ước tính của Moscow Times, khoảng 1/3 đến 1/2 tăng trưởng GDP trong thập kỷ đầu cầm quyền của ông Putin là kết quả của việc giá dầu tăng gần 8 lần, từ 13 USD/thùng năm 1998 lên 97 USD/thùng năm 2008.
Ở giai đoạn ba, chính phủ Nga đã xây dựng và thông qua “Khái niệm phát triển kinh tế xã hội dài hạn của Liên bang Nga đến năm 2020”, trong đó ưu tiên việc hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, đầu tư nhân lực và đổi mới.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2008 đã khiến những cải cách của Nga không thành hiện thực và Nga bắt đầu từ bỏ các kế hoạch phát triển kinh tế dài hạn.
Vào năm 2012, Tổng thống Putin vạch ra một chương trình phát triển mới với tham vọng tạo ra một nền kinh tế mới. Tháng 5/2012, ông đã ký “Sắc lệnh tháng 5”, trong đó có sắc lệnh liên quan đến chính sách kinh tế nhà nước dài hạn. Sắc lệnh này kêu gọi cải thiện môi trường đầu tư, thu hẹp đáng kể sự hiện diện của nhà nước trong nền kinh tế.
Dẫu vậy, sau giai đoạn phục hồi ngắn ngủi 2010 – 2011, tốc độ tăng trưởng kinh tế Nga bắt đầu suy giảm nhanh chóng và chỉ còn 1,8% GDP vào năm 2013. Đến năm 2014, Nga là nền kinh tế lớn thứ 9 thế giới, sản xuất hàng hóa và dịch vụ trị giá 2,05 nghìn tỷ USD.
Ở giai đoạn từ 2014 đến nay, ảnh hưởng của lệnh trừng phạt từ phương Tây đã làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế của Nga từ 1-1,5 điểm phần trăm mỗi năm.
Thay vì tăng trưởng GDP bình quân hàng năm là 6%, tỷ lệ này chưa bao giờ vượt quá 1% trong giai đoạn 2012-2018. Tính theo đồng USD, GDP của Nga trong giai đoạn này vẫn ở mức năm 2008.
Tuy nhiên, Nga đã trở lại top 10 nền kinh tế lớn nhất với vị trí thứ 8 lần đầu tiên kể từ năm 2014 sau khi sản xuất lượng hàng hóa và dịch vụ trị giá 2,3 nghìn tỷ USD vào năm 2022.
Dưới sự lãnh đạo của ông Putin, Nga đã giành lại chủ quyền kinh tế từ tay các tập đoàn tư bản nước ngoài, đơn cử như thu về quyền khai thác và sử dụng 256 mỏ khoáng sản trước đó từng bị rơi vào tay các công ty nước ngoài; quốc hữu hóa 65% ngành công nghiệp dầu mỏ, 95% công nghiệp khí đốt, 99% ngành công nghiệp sản xuất rượu và chất có cồn.
Nga còn phục hồi và phát triển tổ hợp công nghiệp quốc phòng do Nhà nước quản lý trên cơ sở 50 công ty công nghiệp quốc phòng. Tổ hợp này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu chế tạo và sản xuất các loại vũ khí, trang bị hiện đại nhất, giúp đưa Nga trở thành nhà xuất khẩu vũ khí hàng đầu và có uy tín nhất thế giới.
Với những đóng góp cho nền kinh tế Nga, ông Putin được tạp chí danh tiếng Fobes (Mỹ) bình chọn là một trong mười nhà lãnh đạo có quyền lực nhất trên thế giới. Năm 2007, tạp chí danh tiếng The Time (Mỹ) bình chọn ông Putin là “Nhân vật của năm”.
Thách thức ở chặng đường tiếp theo
Trải qua nhiều thăng trầm trong 24 năm cầm quyền, theo Reuters, ông Putin có thể sẽ phải tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức kinh tế nếu tái đắc cử trong nhiệm kỳ tới.
Việc Nga huy động nghĩa vụ quân sự vào năm ngoái và hàng trăm nghìn người di cư kể từ khi Nga bắt đầu chiến dịch đặc biệt với Ukraine đã làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu lao động, đặc biệt là trong các lĩnh vực tay nghề cao như công nghệ thông tin, đẩy tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp kỷ lục 2,9%.
Thiếu lao động trong nhiều lĩnh vực còn đẩy mức lương lên cao. Mức lương danh nghĩa tại Nga đang tăng với tốc độ khoảng 15%/năm. Chi phí nhân công cao được tính vào các sản phẩm cho khách hàng, từ đó, dẫn đến lạm phát.
Cùng với đó, lãi suất cao trên 16% và đồng rúp suy yếu cũng đã đẩy lạm phát tại Nga lên mức cao. Lạm phát dự kiến sẽ ở mức khoảng 7,5% trong năm 2023, cao hơn nhiều so với mục tiêu của Ngân hàng Trung ương Nga.
Các chuyên gia cũng dự báo tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm của Nga sẽ giảm từ khoảng 3% trong năm 2023 xuống còn 1 – 2% trong năm tới. Chưa kể, quốc phòng và an ninh dự kiến sẽ chiếm khoảng 40% chi tiêu ngân sách của Nga trong năm 2024.
Có thể thấy rằng, trong nhiệm kỳ 4 năm tới, Tổng thống Nga, dù có là ông Putin hay ai khác, đều phải đối mặt với vô vàn thách thức trong quá trình khôi phục và phát triển nền kinh tế nước nhà.
Tags:
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
(VNF) - Nền kinh tế Trung Quốc đang bước vào một sự chuyển biến mang tính lịch sử khi tình trạng suy thoái đầu tư ngày càng trở nên rõ nét. Trong năm nay, đầu tư vào 3 lĩnh vực trụ cột gồm sản xuất, cơ sở hạ tầng và bất động sản được dự báo sẽ đồng loạt suy giảm. Đây được xem là một bước ngoặt đáng chú ý đối với nền kinh tế từng định hình lại trật tự toàn cầu bằng nhiều thập kỷ tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư.
(VNF) - Từng được xem là thú chơi gắn với tuổi thơ của thế hệ 8X–9X, thẻ bài sưu tầm như Pokémon hay Yu-Gi-Oh! đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ trên các nền tảng thương mại điện tử. Dữ liệu từ eBay cho biết Gen Z Mỹ đang chi tiêu ngày càng nhiều cho thẻ bài và các vật phẩm sưu tầm, biến một trào lưu văn hoá thành thị trường kinh doanh và đầu tư có quy mô đáng kể.
(VNF) - Quyết định hạ lãi suất của Fed trong tuần qua đã kích hoạt làn sóng tăng mạnh trên Phố Wall và củng cố sức hấp dẫn của vàng. Cùng lúc, Trung Quốc và Nga tăng dự trữ vàng, trong khi EU đóng băng vô thời hạn tài sản Nga, phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền và tái cơ cấu dự trữ trong bối cảnh kinh tế – địa chính trị toàn cầu đầy biến động.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến biến động lớn về tài sản của giới tỷ phú trên toàn cầu khi tổng giá trị tài sản đạt mức cao kỷ lục, chủ yếu nhờ đà tăng của cổ phiếu công nghệ và trí tuệ nhân tạo. Tại Việt Nam, số lượng tỷ phú không thay đổi nhiều, song tài sản của một số cá nhân, đặc biệt người giàu nhất Việt Nam, tăng mạnh theo diễn biến thị trường chứng khoán.
(VNF) - Ở tuổi 27, CEO của nền tảng thị trường dự đoán Polymarket Shayne Coplan đã trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới khi công ty được định giá 9 tỷ USD. Hành trình của chàng trai bỏ học để xây dựng startup trong phòng tắm đến gương mặt nổi bật ngành crypto toàn cầu phản ánh sức mạnh của ý tưởng táo bạo, trí tuệ đám đông và bước chuyển mình của cả một lĩnh vực công nghệ.
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) ngày 12/12 quyết định đóng băng vô thời hạn khoảng 210 tỷ euro (tương đương 246 tỷ USD) tài sản nhà nước của Nga, thay vì tiếp tục cơ chế gia hạn 6 tháng một lần như trước đây.
(VNF) - Ngày 11/12, doanh nhân người Hàn Quốc Do Kwon, nhà sáng lập Terraform Labs, đơn vị đứng sau hai đồng tiền TerraUSD và Luna, đã bị tòa án liên bang Mỹ tuyên phạt 15 năm tù. Bản án được đưa ra gần 3 năm sau cú sập gây thiệt hại ước tính 40 tỷ USD, được thẩm phán mô tả là “một vụ gian lận mang tính thế hệ”.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Ukraine ngày 11/12 cho biết máy bay không người lái tầm xa của họ đã tấn công một giàn khoan dầu lớn ngoài khơi Biển Caspi trong tuần này. Chiến dịch này phản ánh nỗ lực mở rộng mục tiêu của Kyiv nhằm bóp nghẹt nguồn thu từ năng lượng - nguồn lực quan trọng nhất giúp Nga duy trì cuộc chiến.
(VNF) - Các chuyên gia quốc tế nhận định thị trường chứng khoán Việt Nam đã bùng nổ trong năm 2025, và dư địa tăng trưởng còn rất rộng mở trong thời gian tới.
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
