Ách tắc cấp chứng chỉ môi giới BĐS: Hàng vạn 'cò' nhà đất bế tắc

Hàng ngàn môi giới BĐS chưa thể thi cấp chứng chỉ hành nghề

Để nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo tính chuyên nghiệp, minh bạch của thị trường bất động sản (BĐS), Luật Kinh doanh BĐS 2023 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 đã quy định môi giới phải tham gia các khóa học đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, có chứng chỉ hành nghề và phải hành nghề trong một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch BĐS hoặc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS. Luật không cho phép cá nhân hành nghề môi giới BĐS tự do như trước đây.

Không chỉ vậy, muốn được chi tiền lương, hoa hồng bắt buộc nhân viên môi giới phải ký hợp đồng lao động với công ty. Mà muốn ký hợp đồng thì phải có chứng chỉ hành nghề môi giới.

Tuy nhiên, nhiều tháng qua, các địa phương trên cả nước không tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS, người có nhu cầu cũng không biết nên theo học ở đâu mới đúng chuẩn...

Hầu hết môi giới BĐS đang hoạt động mà chưa có chứng chỉ. Hàng chục nghìn môi giới có ý định gắn bó lâu dài với nghề, đã có chứng chỉ môi giới BĐS nhưng hết hạn, đã trải qua quá trình đào tạo chuyên môn nghiệp vụ một cách bài bản đã tham gia các khóa học bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới BĐS, sẵn sàng tham gia các kỳ thi sát hạch nhưng phải chờ đợi lâu để có cơ hội dự thi.

Hàng trăm doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS mong muốn nâng cao uy tín và chất lượng dịch vụ, xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp trên thị trường cũng gặp “khó” do môi giới chưa được tham gia các kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề.

Đại diện một số công ty BĐS cho biết họ đang thiếu nhân lực trầm trọng. Nguyên nhân xuất phát từ một số bất cập liên quan đến chứng chỉ môi giới.

Theo quy định, tất cả môi giới BĐS phải có chứng chỉ hành nghề. Nhưng hiện tại, không có nơi nào tổ chức thi và cấp bằng. Rất nhiều nhân viên kinh doanh đã hoàn thành khóa học nhưng vẫn chưa thể đăng ký thi để có bằng. Điều này khiến họ không đáp ứng được điều kiện hành nghề nên doanh nghiệp không dám tuyển dụng vì sợ làm sai quy định. Từ đó dẫn đến tình trạng nhân lực thiếu nhưng nhân sự mới lại không có. Điều này đẩy các doanh nghiệp trong ngành môi giới BĐS vào thế lao đao.

Theo khảo sát từ Viện Nghiên cứu Đánh giá thị trường BĐS Việt Nam (VARS IRE), có đến 89% lực lượng môi giới BĐS chưa có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ đã hết hiệu lực.

Cũng theo VARS IRE, trên thị trường có khoảng 30.000 nhà môi giới. Đến nay, có hơn 6.000 học viên hoàn thành chương trình đào tạo theo chuẩn Thông tư 04 của Bộ Xây dựng nhưng chưa thể tham gia kỳ thi sát hạch để lấy bằng do vướng mắc trong hướng dẫn tổ chức kỳ thi ở các địa phương. Điều này khiến hàng chục nghìn môi giới có nguy cơ bị thất nghiệp.

Đáng báo động, có đến 416 doanh nghiệp môi giới báo cáo thiếu hụt nhân sự đạt chuẩn, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp không thể tuyển đủ nhân sự hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao dịch và quá trình phục hồi thị trường.

Gỡ vướng ra sao?

Tại hội thảo chuyên đề “Chứng chỉ hành nghề Môi giới Bất động sản: Vướng ở đâu, Gỡ thế nào?” được tổ chức mới đây, nhiều đại biểu cho rằng “điểm nghẽn’ chủ yếu đến từ sự chậm trễ trong việc ban hành hướng dẫn thực hiện ở cấp địa phương. Dù luật đã quy định rõ trách nhiệm thuộc ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố nhưng hiện tại đa số địa phương vẫn chưa có động thái triển khai cụ thể.

TS. Trần Xuân Lượng - Phó Viện trưởng VARS IRE - cho rằng, thị trường đang tồn tại nghịch lý: Đội ngũ môi giới chưa được cấp chứng chỉ, doanh nghiệp chưa có nhân lực đạt chuẩn nhưng lại không thể tổ chức thi. Nếu không sớm tháo gỡ, tình trạng “bế tắc pháp lý” sẽ kéo dài.

Theo ông Lượng, tới 88% người học cho biết họ không rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm tổ chức thi tại địa phương, điều này cho thấy sự rối rắm trong phối hợp giữa các bên.

Trong khi đó, lực lượng môi giới BĐS như một “mắt xích” quan trọng trong chuỗi giao dịch và phân phối sản phẩm ra thị trường. Nếu thiếu sự phối hợp để nhanh chóng triển khai kỳ thi thì toàn bộ hệ thống cung - cầu thị trường sẽ bị ảnh hưởng.

Việc chậm trễ trong khâu sát hạch không chỉ là vướng mắc kỹ thuật mà là “điểm nghẽn” trong chuỗi vận hành của thị trường, kéo theo nguy cơ đóng băng nhân lực, đình trệ phục hồi. Muốn tháo gỡ điểm nghẽn này, cần một cơ chế điều phối hiệu quả với trách nhiệm được phân định rõ ràng, cùng sự đồng lòng và quyết tâm hành động từ cả cấp trung ương và địa phương.

TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) - cho hay, lực lượng môi giới BĐS đang vướng phải “nút thắt thể chế” bởi quy định đã có nhưng hệ thống vận hành thì chưa được khơi thông.

“Các địa phương chưa tổ chức kỳ thi sát hạch, người học không biết nên theo học ở đâu là đúng chuẩn, trong khi các doanh nghiệp thì không thể tuyển dụng đủ nhân sự có chứng chỉ hợp pháp để đảm bảo vận hành theo luật định”, ông Đính cho hay.

Các chuyên gia cũng như doanh nghiệp, lực lượng môi giới đều mong muốn và đề xuất Bộ Xây dựng sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể để ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có cơ sở triển khai kỳ thi theo đúng quy định pháp luật. Đồng thời, cần thiết cho phép các đơn vị đào tạo đủ điều kiện được phối hợp tổ chức kỳ sát hạch; xây dựng hệ thống thi trực tuyến hoặc liên tỉnh, nhằm giảm tải áp lực cho từng địa phương và đảm bảo tính công khai, minh bạch trong toàn hệ thống…

VARS cho rằng, để các kỳ thi sớm được tổ chức với chất lượng bảo đảm, đáp ứng nhu cầu thực tế của thị trường, các cơ quan, đơn vị có chức năng tổ chức thi chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS theo quy định trước đó, có thể tham mưu cho địa phương về chính sách, quy định liên quan đến tổ chức thi và cấp chứng chỉ. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ bảo đảm quá trình tổ chức thi diễn ra theo đúng quy định của pháp luật, đồng thời giám sát chất lượng và tính minh bạch của các kỳ thi này.

Ngoài ra, Nhà nước cần nâng cao công tác hậu kiểm sau khi cấp chứng chỉ; tăng cường công tác thanh tra, giám sát của cả điều kiện cần - hoạt động đào tạo, bồi dưỡng kiến thức ngành nghề. Cần công khai danh sách các cơ sở đào tạo đủ điều kiện và có các chế tài đủ mạnh để xử lý nghiêm những cá nhân hoặc đơn vị tổ chức đào tạo không bảo đảm chất lượng, không tuân thủ quy định.