Ba giải pháp tháo ngòi nổ trái phiếu doanh nghiệp

Bình luận tại tọa đàm “Thị trường trái phiếu doanh nghiệp: Vấn đề và khuyến nghị” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) tổ chức, chuyên gia kinh tế, PGS. TS Ngô Trí Long, cho biết thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tiềm năng rất lớn, là kênh huy động vốn trung và dài hạn của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã đạt tốc độ tăng trưởng nhanh ở mức 45%/năm trong gần 5 năm gần đây.

Tuy nhiên, ông Long cho hay trong 11 tháng năm 2022, thị trường trái phiếu lại khá trầm lắng sau khi cơ quan quản lý tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động phát hành, cung cấp dịch vụ trên thị trường.

“Năm 2019 đã có dự báo nhận định rằng thị trường trái phiếu đang phát triển nóng, như quả bom hẹn giờ, cần phải nhanh chóng tháo gỡ. Thực tế hiện nay đã minh chứng nhận định này là đúng”, ông Long nói.

Về thực trạng thị trường trái phiếu, ông Long ví von: "Thị trường tài chính (trái phiếu, cổ phiếu), tiền tệ như là tử huyệt của nền kinh tế. Nếu sập thì nền kinh tế sập", ông Long nhấn mạnh.

Để tháo ngòi nổ trái phiếu doanh nghiệp, ông Long cho rằng hiện tại cần thực hiện 3 giải pháp như sau: Sớm phục hồi niềm tin với các biện pháp cụ thể; tháo gỡ khó khăn về thanh khoản; hoàn thiện khung khổ pháp lý.

Đối với nhà đầu tư, ông Long cho rằng, cần nâng cao nhận thức và hiểu biết để kiểm soát rủi ro, nhất là nhà đầu tư cá nhân vốn có ít lợi thế về thông tin và kỹ năng nghiệp vụ phân tích tài chính. Cụ thể, nhà đầu tư nên chọn mua trái phiếu của các doanh nghiệp hàng đầu đã có lịch sử phát triển bền vững trong nhiều năm. Lãi suất trái phiếu phát hành có thể không cao hơn nhiều lãi suất tiết kiệm nhưng an toàn, nhất là với nhà đầu tư ít kinh nghiệm.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần xem xét kỹ tính chuyên nghiệp của tổ chức tư vấn phát hành, đơn vị trung gian giữa doanh nghiệp phát hành trái phiếu và nhà đầu tư để hạn chế rủi ro. Đặc biệt, không nên bán tháo khi chưa hiểu rõ bản chất trái phiếu để tránh gây thiệt hại về tài chính cho bản thân.

Về phía cơ quan quản lý, ông Long cho rằng, từ các vụ việc gần đây, cơ quan chức năng cần có chế tài mạnh tay hơn để minh bạch thị trường trái phiếu. Việc dẹp bỏ những “con sâu làm rầu nồi canh” sẽ giúp thị trường trái phiếu minh bạch hơn, an toàn hơn. Doanh nghiệp có tài sản, có uy tín, làm ăn minh bạch, đàng hoàng được khơi mở dòng vốn. Nhà đầu tư có điều kiện tiếp tục đầu tư tài sản sinh lợi vào một trong những kênh đầu tư hợp pháp.

Cuối cùng, về việc siết trái phiếu doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng nên thực hiện có lộ trình, từ từ, từng bước một. Nếu phanh quá gấp thị trường trái phiếu sẽ gây ra các cú sốc cho thị trường, không mang lại lợi ích cho nền kinh tế.

“Chỉ nên đưa ra các quy định để ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực trên thị trường trái phiếu, chứ không nên đưa ra các quy định siết quá chặt việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Ngược lại, vẫn cần khuyến khích các doanh nghiệp tốt tiếp tục phát hành trái phiếu doanh nghiệp và coi đây là kênh huy động vốn trung, dài hạn quan trọng, làm giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng”, ông Long nói.