Ba thế hệ với ba nhịp chèo: Vì sao nhiều doanh nghiệp gia đình chông chênh?
(VNF) - Thế hệ sáng lập xem doanh nghiệp là tài sản, thế hệ kế nghiệp xem là gia sản, còn thế hệ trẻ hơn xem là di sản. Ba cách nhìn đời khác nhau dễ khiến doanh nghiệp gia đình bị "kéo lê" về ba hướng.
Gần bốn thập kỷ sau Đổi mới, thế hệ doanh nhân đầu tiên (F1) - những người “khai phá” thị trường, gây dựng nên những doanh nghiệp tư nhân đầu tiên của Việt Nam – đang bước vào tuổi xế chiều. Nhiều người trong số họ đã bắt đầu “trao quyền” cho con (F2), cháu (F3). Sự hiện diện càng nhiều của thế hệ F2, thậm chí là F3 tại các tập đoàn lớn thời gian vừa qua là minh chứng rõ nét nhất về quá trình chuyển giao quyền lực này.
Tuy nhiên, theo chuyên gia, đây là một công cuộc chứa đựng nhiều thách thức, đặc biệt là việc dung hòa sự khác biệt về tư duy giữa các thế hệ.

Chuyển giao thế hệ: 3 cách nhìn kéo doanh nghiệp về 3 hướng
Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch MVV Group, người đã thực hiện hàng trăm buổi tư vấn chiến lược phát triển cho các doanh nghiệp gia đình, có một điều tưởng nhỏ nhưng quyết định gần như mọi xung đột lớn: mỗi thế hệ bước vào doanh nghiệp với một định nghĩa khác nhau về thứ họ đang giữ trong tay.
Vị chuyên gia chỉ ra rằng, trong khi thế hệ sáng lập xem doanh nghiệp là tài sản, thế hệ kế nghiệp xem là gia sản thì thế hệ trẻ hơn xem đó là di sản. Ba khái niệm này khác nhau và kéo theo đó là ba cách nhìn đời khác nhau: kiếm sống, làm giàu và tận hưởng.
Cụ thể, với thế hệ sáng lập, doanh nghiệp là tài sản gắn với hai chữ “kiếm sống”.
“Họ xây doanh nghiệp từ thiếu thốn, nên mọi quyết định đều xoay quanh việc tồn tại. Họ tin an toàn là ưu tiên số một, rủi ro phải tránh bằng mọi giá, và thành công nghĩa là giữ được những gì đã có. Họ quen với triết lý “giữ được là thắng”, vì họ đã sống trong thời mà một lựa chọn sai có thể khiến họ mất cả cơ nghiệp - thứ họ nghĩ họ không còn đủ sức lực (cả thể chất và tinh thần) để bắt đầu lại từ đầu”, ông Sơn lý giải.
Trong khi đó, thế hệ kế nghiệp bước vào doanh nghiệp khi nó đã vượt qua giai đoạn sinh tồn. Họ nhìn doanh nghiệp như gia sản và trọng tâm không phải kiếm sống, mà là làm giàu theo nghĩa phát triển: mở rộng thị trường, chuẩn hóa vận hành, đưa doanh nghiệp vào guồng phát triển lớn hơn. Họ muốn tăng tốc, muốn chuyên nghiệp hóa, muốn rời xa mô hình “sếp quyết” để đến mô hình “thị trường quyết”. Với họ, doanh nghiệp phải lớn hơn người tạo ra nó.
Nhưng thế hệ kế tiếp, trẻ hơn lại mang một nhu cầu khác: tận hưởng. Tuy nhiên, tận hưởng ở đây không có nghĩa là tiêu xài, mà là “sống trong một doanh nghiệp có ý nghĩa, có văn hóa, có tầm vóc”. Ông Nguyễn Thanh Sơn cho hay, thế hệ F3 thường coi doanh nghiệp như một di sản phải được tiếp tục và tái tạo. Vì vậy, họ nhìn thấy câu chuyện nhiều hơn là con số, giá trị nhiều hơn là quy mô, ý nghĩa nhiều hơn là lợi nhuận. Họ muốn doanh nghiệp không chỉ “được giữ” hay “được tăng”, mà “được trở thành” một điều gì đó lớn hơn cho cả gia đình.
Theo vị chuyên gia, chính ba cách nhìn ấy khiến doanh nghiệp gia đình dễ bị “kéo lê” về ba hướng. Người sáng lập hướng về phòng thủ, người kế nghiệp hướng về tăng trưởng, người trẻ hướng về tầm vóc và trải nghiệm.
“Một bên lo “kiếm sống”, một bên tập trung “làm giàu”, một bên mong muốn “tận hưởng” giá trị tinh thần của tổ chức. Và doanh nghiệp ở giữa thường chông chênh như con thuyền có ba người chèo theo ba nhịp”, ông Sơn ví von.
Lời giải nằm ở bước “chuyển ngữ”
Ông Nguyễn Thanh Sơn cho hay từng chứng kiến nhiều cuộc họp nơi bố mẹ nói “thôi cứ từ từ”, con cái nói “phải nhanh lên”, còn mấy đứa trẻ nói “phải hỗ trợ xã hội”. Tuy nhiên, theo vị chuyên gia, họ không bất đồng về mục tiêu mà chỉ “không nói cùng một ngôn ngữ”.

“Bố mẹ bảo vệ tài sản, con cái phát triển gia sản, người trẻ tìm kiếm di sản. Khi ba hệ giá trị đó bị “nhốt” vào chung một phòng nghị sự, mọi cải tiến đều bị xem là phá truyền thống, mọi yêu cầu minh bạch bị xem là mất an toàn và mọi quyết định táo bạo bị xem là liều lĩnh”, ông Sơn giải thích.
Nhìn từ kinh nghiệm của Singapore hay Thái Lan, những nền kinh tế cũng từng vật lộn với quá trình kế nghiệp, vị chuyên gia chỉ ra rằng, lời giải không nằm ở mô hình quản trị, mà ở khả năng “định nghĩa lại di sản chung”. Theo ông, thế hệ sáng lập cần kể lại hành trình hình thành doanh nghiệp để truyền giao tinh thần, thế hệ kế nghiệp dựng hệ thống để giữ tinh thần ấy “sống”, còn thế hệ trẻ được khuyến khích hỏi: “Di sản này sẽ mang ý nghĩa gì trong thế giới mới?”
“Không có bước chuyển ngữ giá trị này, mọi mô hình quốc tế đều thất bại vì không có đất để bén rễ. Nhưng khi ba thế hệ cùng trả lời được câu hỏi: doanh nghiệp này là tài sản, gia sản hay di sản, và chúng ta kiếm sống, làm giàu hay tận hưởng gì từ nó, thì doanh nghiệp mới tìm được nhịp chung”, ông Nguyễn Thanh Sơn nhấn mạnh.
Theo vị chuyên gia, lúc này, thế hệ sáng lập có thể trao lại không chỉ quyền lực mà cả thế giới quan, trong khi thế hệ kế nghiệp có thể tăng tốc mà không đánh mất cốt lõi, còn thế hệ trẻ có thể sáng tạo mà không đánh mất linh hồn của tổ chức.
“Tài sản có thể giữ, gia sản có thể phát triển, và di sản sẽ được tạo ra khi các thế hệ thật sự hiểu nhau. Đó là nền móng để doanh nghiệp gia đình không chỉ tồn tại, mà trường tồn”, ông Sơn kết luận.
Ông Trần Mộng Hùng: Gây dựng 'đế chế’ ACB và chuyện chuyển giao thế hệ đặc biệt
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tăng vốn VinSpeed; thêm loạt DN muốn đầu tư đường sắt tốc độ cao
(VNF) - Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tiếp tục tăng vốn cho VinSpeed, trong khi nhiều doanh nghiệp tư nhân lần lượt đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Cùng thời điểm, cơ quan chức năng công bố thêm chi tiết về vụ buôn lậu mỹ phẩm tại thẩm mỹ viện Mailisa.
'Chậm một nhịp là mất cả cuộc chơi', doanh nghiệp nhà nước mơ được như tư nhân
(VNF) - Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đang đứng trước khoảnh khắc quyết định trong cuộc đua công nghệ, nơi tốc độ trở thành yếu tố sống còn. Khi doanh nghiệp tư nhân có thể ra quyết định “trong vài nốt nhạc”, DNNN vẫn phải qua nhiều tầng nấc thủ tục, khiến cơ hội đổi mới dễ vụt qua. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi từng tháng, thậm chí từng tuần, chỉ cần chậm một nhịp, DNNN có thể đánh mất lợi thế dẫn dắt và đánh mất cả cuộc chơi.
Doanh nghiệp kiệt quệ sau mưa lũ lịch sử, thiệt hại chưa từng có
(VNF) - Trận mưa lũ lịch sử vừa qua đã khiến nhiều doanh nghiệp tại Gia Lai thiệt hại nặng nề. Khi nước rút, bùn đất phủ kín, hàng hóa và máy móc hư hỏng hàng loạt, để lại mức tổn thất được đánh giá là chưa từng có.
Doanh nghiệp logistics thu lợi nhuận kỷ lục, tiếp tục bỏ vốn lớn mua tàu và xây cảng
(VNF) - Các doanh nghiệp logistics Hải Phòng ghi nhận doanh thu tăng mạnh và mức lợi nhuận kỷ lục. Điều này thúc đẩy các DN tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào đội tàu và hạ tầng và chuẩn bị cho giai đoạn tăng trường dài hạn.
'Doanh nghiệp nhà nước loay hoay với sứ mệnh dẫn dắt'
(VNF) - Dù nắm giữ quy mô tài sản lớn, đóng góp ngân sách cao và duy trì khả năng sinh lời vượt trội so với khu vực tư nhân và FDI, nhiều doanh nghiệp nhà nước vẫn chưa thể hiện rõ vai trò dẫn dắt trong các ngành then chốt. Sự chậm đổi mới, thiếu tự chủ trong đầu tư và hạn chế trong liên kết chuỗi giá trị đang khiến khu vực này loay hoay giữa kỳ vọng dẫn dắt và thực tế vận hành.
Thủy điện Nậm Kim bị xử phạt vì không lấy ý kiến người dân
(VNF) - Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Thủy điện Nậm Kim số tiền 130 triệu đồng.
'Ông lớn' dược phẩm Ameriver Việt Nam bị ghi nhận 'không uy tín'
(VNF) - Công ty cổ phần Ameriver Việt Nam vừa bị Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình xử lý vì không xác nhận hợp đồng trúng thầu. Quyết định này đánh dấu lần đầu tiên doanh nghiệp bị ghi nhận “không uy tín” trong hệ thống đấu thầu thuốc công lập.
Từ nỗi ám ảnh với lỗ lũy kế, 'bầu' Đức vực dậy HAGL, thu lời kỷ lục
(VNF) - Từ nỗi ám ảnh nhiều năm với lỗ luỹ kế, HAGL dưới sự lèo lái của "bầu" Đức đã thiết lập mức lợi nhuận kỷ lục trong năm 2025.
Nội thất The One bị nêu tên nợ thuế gần 1 tỷ đồng
(VNF) - Nội thất The One lọt Top 500 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam năm 2025 nhưng bị nêu tên trong danh sách nợ thuế tỉnh Hưng Yên do nợ gần 1 tỷ.
Nửa năm thực thi Nghị quyết 68: 'Niềm tin khởi nghiệp bùng nổ'
(VNF) - Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho hay sau gần nửa năm triển khai Nghị quyết 68, khu vực kinh tế tư nhân đã chứng kiến một “luồng sinh khí mới”, với niềm tin khởi nghiệp bùng nổ mạnh mẽ.
Đào tạo nghề thời AI: Doanh nghiệp phải là 'người dẫn đường'
(VNF) - TS. Vũ Hoàng Linh, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng giáo dục nghề trong kỷ nguyên AI không chỉ giúp người lao động làm chủ công nghệ, mà còn là khoản đầu tư chiến lược cho nền kinh tế số. Việt Nam cần phát triển một hệ sinh thái đào tạo nghề thực chất, với sự tham gia trực tiếp của doanh nghiệp, nhằm đáp ứng yêu cầu sản xuất thông minh và nâng cao năng suất lao động.
UDIDECO: Nhà thầu thi công cầu Sông Lô bị nhắc tên chậm đóng BHXH
(VNF) - Công ty cổ phần Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp (UDIDECO), nhà thầu thi công cầu Sông Lô tại Phú Thọ bị nhắc tên chậm đóng BHXH gần 700 triệu đồng.
ICD Nam Đình Vũ: ‘Ông lớn’ dịch vụ cảng nội địa chậm đóng BHXH
(VNF) - Bảo hiểm xã hội TP. Hà Nội cho biết Công ty cổ phần ICD Nam Đình Vũ đang có số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN gần 576 triệu đồng, số tháng chậm đóng là 10 tháng.
Intracom của shark Việt mua lại Trường Đại học Chu Văn An
(VNF) - Trường Đại học Chu Văn An chính thức được đổi tên thành Trường Đại học Intracom sau thương vụ M&A với Tập đoàn Ecopark.
C.P. Foods giảm doanh thu toàn cầu vì Việt Nam sụt mạnh 17% dù Trung Quốc tăng 36%
(VNF) - C.P. Foods ghi nhận doanh thu toàn cầu giảm 0,4% trong 9 tháng đầu năm 2025 do thị trường Việt Nam sụt 17%, trở thành điểm trừ duy nhất của tập đoàn, dù doanh thu tại Trung Quốc tăng tới 36%.
SMEs trong vòng luẩn quẩn: Không tự chuẩn hóa sẽ bị loại khỏi cuộc chơi
(VNF) - Chuẩn hóa quy trình sản xuất, minh bạch dòng tiền và xây dựng mô hình vận hành thống nhất không chỉ giúp SMEs “nói cùng một ngôn ngữ” với các đối tác trong chuỗi giá trị, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn, hợp tác quốc tế và tham gia sâu hơn vào các phân khúc công nghiệp giá trị cao.
Từ bỏ nhóm Zalo và bảng Excel, DN tìm thấy 'bộ não' mới để điều hành
(VNF) - Tự động hóa đang trở thành hướng đi tất yếu của doanh nghiệp Việt trong bối cảnh chi phí sản xuất và nhân công ngày càng tăng. Không chỉ giúp tối ưu vận hành và giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, các giải pháp công nghệ còn mang lại năng suất cao, chất lượng ổn định và khả năng mở rộng linh hoạt.
Kinh doanh cùng vợ chồng: Hơn 90% tranh cãi và bất hòa?
(VNF) - Việc cùng người thân trong gia đình, đặc biệt là vợ chồng, chung sức xây dựng sự nghiệp là mô hình không hiếm trong xã hội. Thế nhưng, ranh giới giữa thành công rực rỡ và tan vỡ đôi khi chỉ mong manh như một sợi tơ.
KCN Nam Cầu Kiền kiến tạo 'sân chơi chung' bền vững
(VNF) - Ngày hội Thể thao NCK 2025 mở ra chuỗi hoạt động cộng đồng tại KCN Nam Cầu Kiền, lan tỏa triết lý phát triển xanh – bền vững – hạnh phúc và gắn kết doanh nghiệp.
Trụ Cầu Sông Lô trơ thép: Nhà thầu UDIDECO đang làm ăn thế nào?
(VNF) - Công ty cổ phần Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp (UDIDECO) ghi nhận doanh thu gần 2.000 tỷ đồng, báo lãi ròng đạt hơn 3,2 tỷ đồng trong giai đoạn 2023 – 2024.
Thái Hưng Corp: Tay chơi mới 'tham chiến' thị trường ô tô điện
(VNF) - Thái Hưng Corp, một doanh nghiệp sản xuất xe tại tỉnh Hưng Yên vừa giới thương hiệu xe điện GIO với loạt mẫu xe điện chuyên dùng nội khu khi có tỷ lệ nội địa hóa tới 70%.
Dịch vụ lữ hành Saigon Tourist vào danh sách nhà thầu không đảm bảo uy tín
(VNF) - Công ty TNHH MTV Dịch vụ lữ hành Saigon Tourist vừa bị xếp vào danh sách nhà thầu không đảm bảo uy tín khi tham dự thầu.
DN Việt đổi mới sáng tạo để vươn ra toàn cầu, nhà nước cũng cần đổi mới
(VNF) - Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu, đặc biệt với hai xu thế chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam đang có nhiều cơ hội bứt phá nếu biết tận dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo. Theo ông Đỗ Tiến Thịnh - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) - Bộ Tài Chính, để quá trình này thực sự hiệu quả, rất cần vai trò dẫn dắt của Nhà nước.
Nhà sáng lập Ba Huân nói gì về tin công ty bị cưỡng chế thuế?
(VNF) - Nhà sáng lập Ba Huân thông tin, hiện bà và các thành viên trong gia đình đã không còn liên quan đến hoạt động điều hành tại doanh nghiệp này sau khi bán hết cổ phần công ty vào 3 năm trước
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tăng vốn VinSpeed; thêm loạt DN muốn đầu tư đường sắt tốc độ cao
(VNF) - Tỷ phú Phạm Nhật Vượng tiếp tục tăng vốn cho VinSpeed, trong khi nhiều doanh nghiệp tư nhân lần lượt đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Cùng thời điểm, cơ quan chức năng công bố thêm chi tiết về vụ buôn lậu mỹ phẩm tại thẩm mỹ viện Mailisa.
Toàn cảnh 3ha đất nông nghiệp nội đô vừa được Hà Nội chuyển đổi để cao ốc
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.






























































