Từ chỗ dè chừng, nghi ngờ, báo chí quốc tế đang dần trở thành một “đồng minh” thận trọng của tài sản mã hóa. Ở Việt Nam, hành trình này vẫn ở giai đoạn đầu, nhưng vai trò của báo chí trong việc mở đường cho khung pháp lý và hiểu biết công chúng là điều không thể thiếu.
Ngày 30/5/2011, tờ New York Times xuất hiện bài báo với tiêu đề: “The value of a Bitcoin, a digital currency trading over peer-to-peer networks, has rocketed more than ninefold in two months to more than $8.60 as of Friday afternoon” (Tạm dịch: Giá trị của Bitcoin, một loại tiền kỹ thuật số được giao dịch qua các mạng ngang hàng (peer-to-peer), đã tăng vọt hơn chín lần chỉ trong vòng hai tháng, đạt mức hơn 8,60 USD vào chiều thứ Sáu). Đây là bài báo đánh dấu lần đầu tiên Bitcoin xuất hiện trên truyền thông chính thống của Mỹ.
Điều đáng nói là Bitcoin đã bắt đầu xuất hiện từ năm 2008. Tuy nhiên, Bitcoin cần hơn 2 năm để vượt khỏi vòng tròn công nghệ hẹp để lọt vào “radar” của báo chí chính thống. Tuy nhiên, ở những năm đầu tiên, thái độ của báo chí với Bitcoin tựu trung là sự hoài nghi.
Chỉ cần tra cứu thuật ngữ “blockchain” hoặc “crypto” (tiền mã hóa) từ bất kỳ kho lưu trữ nào của các ấn phẩm tin tức chính thống lớn thời điểm đó, không khó để tìm ra những bài báo nhắm “mũi dùi” vào Bitcoin, cho rằng đây là loại tiền mới của tội phạm, trong đó phải kể đến bài viết “The Underground Website Where You Can Buy Any Drug Imaginable” (Tạm dịch: Trang web chợ đen nơi mọi loại ma túy đều có thể mua được) - bài viết gây tiếng vang vì phanh phui trang web ngầm Silk Road và việc dùng Bitcoin để mua ma túy.
Cùng năm đó, Forbes đăng bài “Crypto Currency” với mô tả Bitcoin như một dạng “ma túy kỹ thuật số” - vừa nguy hiểm vừa phi kiểm soát. Bài viết nêu rõ: “Vì có thể được chi tiêu trên Internet mà không cần tài khoản ngân hàng nên Bitcoin tạo ra một hệ thống giao dịch ẩn danh lý tưởng. Không có kho lưu trữ trung tâm, vì vậy, nó không thể bị đóng băng bởi cơ quan chức năng hay PayPal”.
Cái nhìn của báo chí lúc ấy mang nặng định kiến: tiền mã hóa không được xem như một cuộc cách mạng công nghệ, mà như một “lối thoát” cho những hành vi ngoài vòng pháp luật. Điều này kéo dài mãi cho đến khi thị trường và công nghệ blockchain tiến thêm một bước mới, buộc truyền thông phải nhìn lại và đánh giá lại.
Từ năm 2016, thái độ của báo chí đối với Bitcoin nói riêng và các loại tiền mã hóa nói chung bắt đầu rẽ sang một lối đi mới. Nếu trước đó là sự nghi ngờ, thậm chí đối đầu gay gắt, thì ở giai đoạn này, báo chí có cái nhìn thận trọng, tỉnh táo và đầy tò mò. Tiền mã hóa, kéo theo cả hệ sinh thái tài sản mã hóa, không còn bị xem là “trò lừa thế kỷ” hay “ảo ảnh đầu cơ” mà trở thành một hiện tượng công nghệ - tài chính mà truyền thông buộc phải theo dõi sát sao.
Sự thay đổi này không diễn ra trong một sớm một chiều, mà được thúc đẩy bởi nhiều bước ngoặt, bắt đầu từ một cú hích công nghệ mang tên Ethereum. Ra đời năm 2015 và dần được chú ý vào 2016 - 2017, Ethereum không chỉ đơn thuần là một loại tiền mã hóa, mà là nền tảng có thể lập trình, nơi các nhà phát triển lần đầu tiên có thể tạo ra những “hợp đồng thông minh” hoạt động trên blockchain. Dù khái niệm này đã được nhà nghiên cứu Nick Szabo đề xuất từ thập niên 1990, nhưng Ethereum là hệ thống đầu tiên hiện thực hóa nó một cách rộng rãi và có tính ứng dụng. Kể từ đó, blockchain không còn là công cụ đơn chức năng của Bitcoin mà trở thành nền móng để xây dựng một hệ sinh thái ứng dụng hoàn toàn mới.
Cùng lúc, làn sóng vốn đầu tư khổng lồ đổ vào thị trường tài sản mã hóa. Các startup blockchain huy động hàng trăm triệu USD thông qua hình thức ICO (Initial Coin Offering) - hình thức gọi vốn trực tiếp từ cộng đồng chưa từng có tiền lệ. Các quỹ đầu tư mạo hiểm danh tiếng như Andreessen Horowitz (a16z), Sequoia hay Pantera Capital… cũng bắt đầu bước vào cuộc chơi. Thậm chí, các tập đoàn công nghệ lớn cũng không đứng ngoài. Dòng tiền đổ vào ồ ạt vào tiền mã hóa, tài sản mã hóa, mở ra cuộc chuyển động lớn về công nghệ và tài chính toàn cầu.
Từ đó, tiền mã hóa, tài sản mã hóa dần thoát khỏi cái bóng của Bitcoin. Truyền thông bắt đầu gọi tên và phân biệt rõ các khái niệm mới, từ DeFi (tài chính phi tập trung), NFT (tài sản mã hóa độc nhất), stablecoin (tiền mã hóa gắn với giá trị ổn định) cho đến các hạ tầng như Layer 1, Layer 2. Cách đưa tin cũng thay đổi khi không còn chung chung theo kiểu “tài sản mã hóa là rủi ro”, mà là các bài viết chuyên sâu, có chiều sâu kỹ thuật, có cả góc nhìn nhà đầu tư lẫn phân tích công nghệ.
Một bước ngoặt mang tính biểu tượng cho sự thay đổi đó là bài viết “Beyond the Bitcoin Bubble” trên New York Times vào tháng 2/2018, do cây bút Steven Johnson chấp bút. Bài viết khẳng định: “Ngay cả khi bong bóng Bitcoin vỡ, công nghệ đằng sau nó sẽ vẫn tồn tại”. Đây là lần đầu tiên một tờ báo lớn phân biệt rạch ròi giữa giá trị đầu cơ của tài sản và tiềm năng lâu dài của công nghệ. Bài viết này đã góp phần xác lập một tư thế mới cho tài sản mã hóa trên mặt báo: không còn là trào lưu thoáng qua, mà là một phần không thể bỏ qua trong bức tranh chuyển đổi số toàn cầu.
Năm 2021 được xem là bước ngoặt lịch sử của thị trường tài sản mã hóa khi hàng loạt định chế tài chính truyền thống chính thức bước vào cuộc chơi. Từ Tesla công bố mua 1,5 tỷ USD Bitcoin, Square đầu tư trực tiếp vào tài sản mã hóa, đến những “gã khổng lồ” như JPMorgan hay BlackRock phát đi tín hiệu tích cực về tiềm năng dài hạn của tiền mã hóa, bức tranh thị trường đã chuyển từ vùng ven vào vùng trung tâm của dòng vốn toàn cầu.
Chuyển động mạnh mẽ này kéo theo sự thay đổi tương ứng trên mặt trận báo chí. Những đầu báo tiếng Anh nổi tiếng như Financial Times, Wall Street Journal, CNBC hay Bloomberg không chỉ dừng lại ở những bản tin tài chính hàng ngày có nhắc đến Bitcoin mà bắt đầu thiết lập các chuyên mục riêng về crypto.
Từ chỗ chỉ viết về giá Bitcoin hay hướng đi của Ethereum, các tòa soạn lớn giờ đây đi sâu vào “giải phẫu” từng lớp cấu trúc của hệ sinh thái crypto. Những bài viết giới thiệu dự án, giải nghĩa thuật ngữ phức tạp như DeFi, NFT, DAO… ngày càng xuất hiện dày đặc trên các đầu báo chính thống, giúp phổ cập kiến thức công nghệ cho cả giới đầu tư lẫn công chúng. Từ phản ánh thị trường, họ trở thành một kênh truyền thông chuyên biệt, phục vụ đồng thời cho công chúng đại chúng lẫn giới đầu tư tổ chức - những người cần thông tin không chỉ để hiểu mà để ra quyết định.
Không chỉ thay đổi về tần suất và chiều sâu đưa tin, vai trò của báo chí đối với tài sản mã hóa cũng có bước dịch chuyển đáng kể khi có vai trò phản biện chính sách một cách rõ nét hơn. Chẳng hạn như The Washington Post từng đăng tải một loạt bài tranh luận về đề xuất quốc hữu hóa dự trữ Bitcoin dưới thời chính quyền Trump - một ý tưởng gây tranh cãi nhưng cho thấy mức độ chính trị hóa ngày càng rõ rệt của tài sản mã hóa. Các bài viết không ngần ngại chỉ ra những điểm bất cập trong khung pháp lý hiện hành, đồng thời gợi ý mô hình quản trị linh hoạt hơn trong kỷ nguyên tài chính phi tập trung.
Từ người đưa tin thuần túy, báo chí trở thành lực lượng định hình thảo luận chính sách, góp phần đặt ra các câu hỏi lớn về pháp lý, bảo vệ nhà đầu tư, vai trò của công nghệ trong tương lai tài chính. Báo chí quốc tế đã trở thành một phần thiết yếu trong quá trình phát triển và phản biện của ngành, đồng hành, soi chiếu, thậm chí dẫn dắt những tranh luận lớn về tương lai công nghệ.
Báo chí Việt Nam, với vai trò định hướng dư luận trong một thị trường mới nổi như tiền mã hóa, tài sản mã hóa, có thể học hỏi từ hành trình của các tờ báo quốc tế để đóng góp tích cực vào việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự phát triển một cách có trách nhiệm của thị trường này.
Theo Chainalysis, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ sở hữu tiền mã hóa cao nhất thế giới. Cùng với đó, những chuyển động gần đây như việc Bộ Tài chính thành lập Tổ nghiên cứu cơ chế quản lý tài sản mã hóa, tiền mã hóa để xây dựng khung pháp lý, hay sự gia tăng các startup blockchain trong lĩnh vực Fintech, cho thấy tài sản mã hóa đã không còn là một khái niệm xa lạ.
Trong bối cảnh thị trường tài sản mã hóa vẫn đang hoạt động ở “vùng xám”, báo chí Việt Nam đóng vai trò vô cùng quan trọng. Thay vì chỉ đưa tin theo chiều giá lên - xuống, báo chí có thể định hướng công luận, góp ý để các cơ quan chức năng sớm ban hành khung pháp lý thử nghiệm.
Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, ông Phan Vũ Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, thành viên Hiệp hội Blockchain Việt Nam, nhận định: “Vai trò của báo chí, truyền thông trong bất kỳ lĩnh vực nào, đặc biệt là những lĩnh vực còn nhiều tranh cãi hoặc đang trong quá trình hình thành và phát triển như tiền mã hóa, tài sản mã hóa là vô cùng quan trọng”.
Ông Phan Vũ Tuấn cho rằng, hiện nay, khi nhắc đến blockchain, nhiều người lập tức nghĩ đến tiền mã hóa, và từ tiền mã hóa, họ lại dễ dàng liên tưởng đến lừa đảo. Chính định kiến này đang che mờ tiềm năng thực sự của tiền mã hóa.
Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra rằng: sở dĩ hiện nay nhiều vụ lừa đảo lợi dụng blockchain, tiền mã hóa là vì thông tin về lĩnh vực này vẫn còn mập mờ, thiếu minh bạch. Muốn thay đổi cách nhìn sai lệch đó, vai trò của truyền thông là vô cùng quan trọng. Theo ông Tuấn, báo chí cần giúp công chúng hiểu rằng blockchain không chỉ gắn liền với các vụ việc ồn ào mà là một công nghệ mang tính cách mạng, có thể định hình lại cách thế giới vận hành trong tương lai.
“Tài sản mã hóa phát triển trong một môi trường mà thông tin chưa được kiểm chứng, chưa được chuẩn hóa. Nếu muốn chính quy hóa lĩnh vực này, điều đầu tiên là phải làm rõ thông tin. Truyền thông cần đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông tin đó đến cộng đồng một cách có hệ thống”, ông Tuấn nói.
Ngoài ra, theo ông Tuấn, để góp phần xây dựng một hệ sinh thái tài sản mã hóa lành mạnh và minh bạch, báo chí Việt Nam cần bước ra khỏi lối đưa tin giật gân để đóng vai trò như người khai sáng tri thức công nghệ mới cho công chúng, bởi vai trò vô cùng quan trọng khác của báo chí trong bối cảnh hiện nay chính là giáo dục cộng đồng.
“Giáo dục ở đây không chỉ dừng lại ở việc phổ cập kiến thức đơn thuần, mà còn bao hàm vai trò định hướng nhận thức, giúp cộng đồng có cái nhìn đúng đắn, tiếp cận đúng cách với một lĩnh vực còn nhiều tranh cãi như tài sản mã hóa”, ông Phan Vũ Tuấn cho hay.
Thay vì chỉ phản ánh những gì đã xảy ra, báo chí hiện nay đang bắt đầu tham gia sâu hơn vào quá trình định hình thị trường, từ việc cảnh báo sớm rủi ro, thúc đẩy đầu tư có trách nhiệm, đến giáo dục tài chính và phổ cập kiến thức công nghệ. Đây là một bước chuyển cần thiết, thể hiện vai trò chủ động của báo chí trong việc dẫn dắt dư luận, thay vì chỉ phản ứng thụ động trước các hiện tượng bề nổi.
Báo chí có thể trở thành cầu nối quan trọng giữa thực tiễn và chính sách, góp phần thúc đẩy quá trình hoàn thiện khung pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Thông qua báo chí, tiếng nói của xã hội, bao gồm nhà đầu tư, doanh nghiệp, chuyên gia và cả người tiêu dùng, được phản ánh kịp thời đến các cơ quan hoạch định chính sách. Chính sự lan tỏa và phản biện công khai này sẽ tạo áp lực tích cực để quá trình xây dựng luật pháp không chỉ bám sát thực tiễn mà còn mang tính đồng thuận cao hơn trong xã hội.
Tài sản mã hóa đang chuyển mình từ “bên lề” vào “trung tâm” của dòng chảy tài chính toàn cầu. Báo chí, nếu làm đúng vai trò, sẽ không chỉ là “người quan sát” mà có thể trở thành “người kiến tạo”. Đây là thời điểm để báo chí Việt Nam xác lập vị thế của mình trong một thế giới mã hóa.
Tags:
(VNF) - Sunshine Group vừa được vinh danh là “Doanh nghiệp có chiến lược M&A tiêu biểu năm 2024-2025” tại Diễn đàn M&A Việt Nam lần thứ 17. Đây là sự kiện uy tín nhất trong lĩnh vực mua bán, sáp nhập tại Việt Nam, do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức dưới sự chỉ đạo và bảo trợ của Bộ Tài chính.
(VNF) - Sau vài năm mạnh tay mở rộng sản xuất rồi chững lại vì đơn hàng lao dốc, chủ thương hiệu đồ chơi Nam Hoa Toys đã quyết định bán nhà máy tại Củ Chi – cơ sở vừa được đưa vào vận hành từ năm 2019.
(VNF) - Công ty Cổ phần Halcom Việt Nam (HoSE: HID) vừa có văn bản giải trình về việc cổ phiếu tăng trần 5 phiên liên tiếp từ 02 - 08/12.
(VNF) - Việc Kokuyo bày tỏ tham vọng thâu tóm Thiên Long cho thấy dòng vốn Nhật đang mở rộng lĩnh vực đầu tư tại Việt Nam, trong đó chủ yếu hướng tới các thương hiệu lâu đời.
(VNF) - Tổng giám đốc OCBS nhận định rằng bước sang năm 2026, thị trường chứng khoán Việt Nam có cơ sở để hình thành một chu kỳ tăng trưởng mới với động lực từ tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp và định giá hấp dẫn.
(VNF) - Theo quy định tại Luật Quản lý thuế (thay thế), hộ kinh doanh sẽ được chia làm 4 nhóm với sự khác nhau về ngưỡng doanh thu và phương pháp nộp thuế từ 1/1/2026.
(VNF) - Luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi quy định, mức thuế suất cao nhất là 35%, áp dụng với thu nhập tính thuế trên 100 triệu đồng/tháng.
(VNF) - Nếu tính riêng hoạt động kinh doanh casino, lũy kế 5 năm thí điểm, kết quả kinh doanh casino của Casino Phú Quốc đạt 3.339 tỷ đồng, tuy nhiên, tính chung toàn dự án lỗ 4.239 tỷ đồng.
(VNF) - Hai ETF lớn sẽ thực hiện cơ cấu quý IV với tổng giá trị giao dịch dự kiến hàng nghìn tỷ đồng, tạo áp lực ngắn hạn lên VIC trong khi HPG, SSI và SHB đứng trước cơ hội được hút vốn mạnh.
(VNF) - Trong bối cảnh dòng vốn quốc tế đang quay trở lại khu vực, bài toán thoái vốn – yếu tố quyết định khả năng “ra hàng” của nhà đầu tư tiếp tục là rào cản lớn tại Việt Nam. Nhiều chuyên gia nhận định rằng cải thiện thanh khoản, nâng hạng thị trường và hoàn thiện cơ chế thoái vốn sẽ là chìa khóa để thu hút dòng vốn mới trong năm 2025.
(VNF) - Công ty cổ phần Tu tạo và phát triển Nhà, thành viên của Tổng công ty Đầu tư và phát triển Nhà Hà Nội (HANDICO) bị UBCKNN xử phạt số tiền 95 triệu đồng do không công bố thông tin.
(VNF) - Diễn đàn Triển vọng Thị trường Vốn Việt Nam 2026 diễn ra vào 13h00 ngày 12/12 sẽ quy tụ các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nhân để cùng bàn thảo những giải pháp mang tính đột phá nhằm đưa thị trường vốn Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới.
(VNF) - Dự thảo biểu thuế thu nhập cá nhân mới dự kiến được Quốc hội thông qua tuần này với nhiều điều chỉnh theo hướng giảm bậc, giảm thuế suất. Tuy nhiên, việc thuế suất hạ nhưng ngưỡng tính thuế “tụt hậu” có thể khiến gánh nặng thuế với người làm công ăn lương chưa giảm như kỳ vọng, thậm chí kém cạnh tranh so với mặt bằng khu vực.
(VNF) - Thái Tuấn hiện vẫn đang gánh khoản nợ 870 tỷ đồng cho 2 lô trái phiếu được phát hành năm 2021, đều đã hết thời hạn lưu hành theo điều kiện ban đầu
(VNF) - Vinaconex trở thành cổ đông lớn thay vị trí của SCIC tại Viwaseen, nắm giữ gần 57 triệu cổ phần tương đương tỷ lệ 98,16%.
(VNF) - Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, có 3 yếu tố đang khiến khoảng 53 triệu người lao động bị bỏ lại ngày càng xa trong quá trình tăng trưởng hiện nay. Thứ nhất, chi phí sinh hoạt thiết yếu tăng phi mã. Thứ hai, gánh nặng thuế TNCN từ tiền công và tiền lương, thứ 3 Chính phủ mở rộng tín dụng/tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà không có các chính sách thuế điều tiết thị trường bất động sản.
(VNF) - Thay vì mức 50 triệu/tháng như đề xuất của Bộ Tài chính, phía doanh nghiệp cho rằng chỉ nên giữ mức này trong một năm để đảm bảo tính khả thi.
(VNF) - Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn đặc biệt của Bitcoin khi thị trường bước sâu vào chu kỳ hậu Halving 2024. Không chỉ biến động về giá, Bitcoin trong năm nay còn cho thấy sự thay đổi căn bản về vai trò: từ một tài sản mang tính đầu cơ mạnh sang một cấu phần ngày càng gắn với hệ thống tài chính truyền thống.
(VNF) - Giữa làn sóng tăng vốn kéo dài của ngành chứng khoán, các công ty chứng khoán ngoại lại lựa chọn đứng ngoài quan sát với rất ít động thái nhập cuộc.
(VNF) - Đà Nẵng đã sử dụng một phần khối nhà 8 tầng thuộc Công viên phần mềm số 2 làm trụ sở tạm của Trung tâm tài chính quốc tế và các cơ quan, tổ chức liên quan.
(VNF) - Vingroup hiện sở hữu quy mô vốn hoá lớn nhất thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời cũng là doanh nghiệp phi tài chính có vốn điều lệ cao nhất. Trong khi đó, giá trị tài sản tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng lập kỷ lục mới ở mức 27,1 tỷ USD.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất công chức thuế được hưởng hỗ trợ hàng tháng bằng 100% mức lương, thu nhập này được miễn thuế thu nhập cá nhân và các nghĩa vụ tài chính khác.
(VNF) - Đề xuất nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng đang tạo ra nhiều tranh luận về tính phù hợp. Cơ quan quản lý kỳ vọng chính sách sẽ giảm áp lực chi phí, hỗ trợ khu vực hộ kinh doanh phục hồi, nhưng nhiều ý kiến cho rằng mức 500 triệu vẫn còn thấp so với thực tế quy mô và dòng tiền hiện nay.
(VNF) - Một xu hướng tài chính âm thầm nhưng mạnh mẽ đang diễn ra trong giới trẻ Việt Nam: họ bắt đầu tích sản ngày càng sớm, từ khi còn là học sinh, sinh viên. Không còn đợi có nhiều tiền mới đầu tư, nhiều bạn trẻ lựa chọn mua từng phân, từng chỉ vàng, hoặc trích những khoản rất nhỏ mỗi tháng để tích lũy cho tương lai.
(VNF) - PYN Elite Fund đưa cổ phiếu FPT trở lại vị thế trọng tâm trong danh mục chỉ vài tháng sau khi “chốt lời” cổ phiếu này ở vùng giá đỉnh và cảnh báo về rủi ro bong bóng công nghệ.
(VNF) - Sunshine Group vừa được vinh danh là “Doanh nghiệp có chiến lược M&A tiêu biểu năm 2024-2025” tại Diễn đàn M&A Việt Nam lần thứ 17. Đây là sự kiện uy tín nhất trong lĩnh vực mua bán, sáp nhập tại Việt Nam, do Báo Tài chính – Đầu tư tổ chức dưới sự chỉ đạo và bảo trợ của Bộ Tài chính.
(VNF) - Dù từng được giao hàng loạt khu “đất vàng” để làm đô thị và thương mại nhưng nhiều năm nay BMC liên tục bị nhắc tên nợ thuế, buộc Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh phải áp dụng biện pháp mạnh: ngừng sử dụng hóa đơn. Trong khi đó, loạt dự án lớn của doanh nghiệp tại miền Trung tiếp tục rơi vào tình trạng đình trệ, bỏ hoang kéo dài…
