Từ chỗ dè chừng, nghi ngờ, báo chí quốc tế đang dần trở thành một “đồng minh” thận trọng của tài sản mã hóa. Ở Việt Nam, hành trình này vẫn ở giai đoạn đầu, nhưng vai trò của báo chí trong việc mở đường cho khung pháp lý và hiểu biết công chúng là điều không thể thiếu.
Ngày 30/5/2011, tờ New York Times xuất hiện bài báo với tiêu đề: “The value of a Bitcoin, a digital currency trading over peer-to-peer networks, has rocketed more than ninefold in two months to more than $8.60 as of Friday afternoon” (Tạm dịch: Giá trị của Bitcoin, một loại tiền kỹ thuật số được giao dịch qua các mạng ngang hàng (peer-to-peer), đã tăng vọt hơn chín lần chỉ trong vòng hai tháng, đạt mức hơn 8,60 USD vào chiều thứ Sáu). Đây là bài báo đánh dấu lần đầu tiên Bitcoin xuất hiện trên truyền thông chính thống của Mỹ.
Điều đáng nói là Bitcoin đã bắt đầu xuất hiện từ năm 2008. Tuy nhiên, Bitcoin cần hơn 2 năm để vượt khỏi vòng tròn công nghệ hẹp để lọt vào “radar” của báo chí chính thống. Tuy nhiên, ở những năm đầu tiên, thái độ của báo chí với Bitcoin tựu trung là sự hoài nghi.
Chỉ cần tra cứu thuật ngữ “blockchain” hoặc “crypto” (tiền mã hóa) từ bất kỳ kho lưu trữ nào của các ấn phẩm tin tức chính thống lớn thời điểm đó, không khó để tìm ra những bài báo nhắm “mũi dùi” vào Bitcoin, cho rằng đây là loại tiền mới của tội phạm, trong đó phải kể đến bài viết “The Underground Website Where You Can Buy Any Drug Imaginable” (Tạm dịch: Trang web chợ đen nơi mọi loại ma túy đều có thể mua được) - bài viết gây tiếng vang vì phanh phui trang web ngầm Silk Road và việc dùng Bitcoin để mua ma túy.
Cùng năm đó, Forbes đăng bài “Crypto Currency” với mô tả Bitcoin như một dạng “ma túy kỹ thuật số” - vừa nguy hiểm vừa phi kiểm soát. Bài viết nêu rõ: “Vì có thể được chi tiêu trên Internet mà không cần tài khoản ngân hàng nên Bitcoin tạo ra một hệ thống giao dịch ẩn danh lý tưởng. Không có kho lưu trữ trung tâm, vì vậy, nó không thể bị đóng băng bởi cơ quan chức năng hay PayPal”.
Cái nhìn của báo chí lúc ấy mang nặng định kiến: tiền mã hóa không được xem như một cuộc cách mạng công nghệ, mà như một “lối thoát” cho những hành vi ngoài vòng pháp luật. Điều này kéo dài mãi cho đến khi thị trường và công nghệ blockchain tiến thêm một bước mới, buộc truyền thông phải nhìn lại và đánh giá lại.
Từ năm 2016, thái độ của báo chí đối với Bitcoin nói riêng và các loại tiền mã hóa nói chung bắt đầu rẽ sang một lối đi mới. Nếu trước đó là sự nghi ngờ, thậm chí đối đầu gay gắt, thì ở giai đoạn này, báo chí có cái nhìn thận trọng, tỉnh táo và đầy tò mò. Tiền mã hóa, kéo theo cả hệ sinh thái tài sản mã hóa, không còn bị xem là “trò lừa thế kỷ” hay “ảo ảnh đầu cơ” mà trở thành một hiện tượng công nghệ - tài chính mà truyền thông buộc phải theo dõi sát sao.
Sự thay đổi này không diễn ra trong một sớm một chiều, mà được thúc đẩy bởi nhiều bước ngoặt, bắt đầu từ một cú hích công nghệ mang tên Ethereum. Ra đời năm 2015 và dần được chú ý vào 2016 - 2017, Ethereum không chỉ đơn thuần là một loại tiền mã hóa, mà là nền tảng có thể lập trình, nơi các nhà phát triển lần đầu tiên có thể tạo ra những “hợp đồng thông minh” hoạt động trên blockchain. Dù khái niệm này đã được nhà nghiên cứu Nick Szabo đề xuất từ thập niên 1990, nhưng Ethereum là hệ thống đầu tiên hiện thực hóa nó một cách rộng rãi và có tính ứng dụng. Kể từ đó, blockchain không còn là công cụ đơn chức năng của Bitcoin mà trở thành nền móng để xây dựng một hệ sinh thái ứng dụng hoàn toàn mới.
Cùng lúc, làn sóng vốn đầu tư khổng lồ đổ vào thị trường tài sản mã hóa. Các startup blockchain huy động hàng trăm triệu USD thông qua hình thức ICO (Initial Coin Offering) - hình thức gọi vốn trực tiếp từ cộng đồng chưa từng có tiền lệ. Các quỹ đầu tư mạo hiểm danh tiếng như Andreessen Horowitz (a16z), Sequoia hay Pantera Capital… cũng bắt đầu bước vào cuộc chơi. Thậm chí, các tập đoàn công nghệ lớn cũng không đứng ngoài. Dòng tiền đổ vào ồ ạt vào tiền mã hóa, tài sản mã hóa, mở ra cuộc chuyển động lớn về công nghệ và tài chính toàn cầu.
Từ đó, tiền mã hóa, tài sản mã hóa dần thoát khỏi cái bóng của Bitcoin. Truyền thông bắt đầu gọi tên và phân biệt rõ các khái niệm mới, từ DeFi (tài chính phi tập trung), NFT (tài sản mã hóa độc nhất), stablecoin (tiền mã hóa gắn với giá trị ổn định) cho đến các hạ tầng như Layer 1, Layer 2. Cách đưa tin cũng thay đổi khi không còn chung chung theo kiểu “tài sản mã hóa là rủi ro”, mà là các bài viết chuyên sâu, có chiều sâu kỹ thuật, có cả góc nhìn nhà đầu tư lẫn phân tích công nghệ.
Một bước ngoặt mang tính biểu tượng cho sự thay đổi đó là bài viết “Beyond the Bitcoin Bubble” trên New York Times vào tháng 2/2018, do cây bút Steven Johnson chấp bút. Bài viết khẳng định: “Ngay cả khi bong bóng Bitcoin vỡ, công nghệ đằng sau nó sẽ vẫn tồn tại”. Đây là lần đầu tiên một tờ báo lớn phân biệt rạch ròi giữa giá trị đầu cơ của tài sản và tiềm năng lâu dài của công nghệ. Bài viết này đã góp phần xác lập một tư thế mới cho tài sản mã hóa trên mặt báo: không còn là trào lưu thoáng qua, mà là một phần không thể bỏ qua trong bức tranh chuyển đổi số toàn cầu.
Năm 2021 được xem là bước ngoặt lịch sử của thị trường tài sản mã hóa khi hàng loạt định chế tài chính truyền thống chính thức bước vào cuộc chơi. Từ Tesla công bố mua 1,5 tỷ USD Bitcoin, Square đầu tư trực tiếp vào tài sản mã hóa, đến những “gã khổng lồ” như JPMorgan hay BlackRock phát đi tín hiệu tích cực về tiềm năng dài hạn của tiền mã hóa, bức tranh thị trường đã chuyển từ vùng ven vào vùng trung tâm của dòng vốn toàn cầu.
Chuyển động mạnh mẽ này kéo theo sự thay đổi tương ứng trên mặt trận báo chí. Những đầu báo tiếng Anh nổi tiếng như Financial Times, Wall Street Journal, CNBC hay Bloomberg không chỉ dừng lại ở những bản tin tài chính hàng ngày có nhắc đến Bitcoin mà bắt đầu thiết lập các chuyên mục riêng về crypto.
Từ chỗ chỉ viết về giá Bitcoin hay hướng đi của Ethereum, các tòa soạn lớn giờ đây đi sâu vào “giải phẫu” từng lớp cấu trúc của hệ sinh thái crypto. Những bài viết giới thiệu dự án, giải nghĩa thuật ngữ phức tạp như DeFi, NFT, DAO… ngày càng xuất hiện dày đặc trên các đầu báo chính thống, giúp phổ cập kiến thức công nghệ cho cả giới đầu tư lẫn công chúng. Từ phản ánh thị trường, họ trở thành một kênh truyền thông chuyên biệt, phục vụ đồng thời cho công chúng đại chúng lẫn giới đầu tư tổ chức - những người cần thông tin không chỉ để hiểu mà để ra quyết định.
Không chỉ thay đổi về tần suất và chiều sâu đưa tin, vai trò của báo chí đối với tài sản mã hóa cũng có bước dịch chuyển đáng kể khi có vai trò phản biện chính sách một cách rõ nét hơn. Chẳng hạn như The Washington Post từng đăng tải một loạt bài tranh luận về đề xuất quốc hữu hóa dự trữ Bitcoin dưới thời chính quyền Trump - một ý tưởng gây tranh cãi nhưng cho thấy mức độ chính trị hóa ngày càng rõ rệt của tài sản mã hóa. Các bài viết không ngần ngại chỉ ra những điểm bất cập trong khung pháp lý hiện hành, đồng thời gợi ý mô hình quản trị linh hoạt hơn trong kỷ nguyên tài chính phi tập trung.
Từ người đưa tin thuần túy, báo chí trở thành lực lượng định hình thảo luận chính sách, góp phần đặt ra các câu hỏi lớn về pháp lý, bảo vệ nhà đầu tư, vai trò của công nghệ trong tương lai tài chính. Báo chí quốc tế đã trở thành một phần thiết yếu trong quá trình phát triển và phản biện của ngành, đồng hành, soi chiếu, thậm chí dẫn dắt những tranh luận lớn về tương lai công nghệ.
Báo chí Việt Nam, với vai trò định hướng dư luận trong một thị trường mới nổi như tiền mã hóa, tài sản mã hóa, có thể học hỏi từ hành trình của các tờ báo quốc tế để đóng góp tích cực vào việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự phát triển một cách có trách nhiệm của thị trường này.
Theo Chainalysis, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ sở hữu tiền mã hóa cao nhất thế giới. Cùng với đó, những chuyển động gần đây như việc Bộ Tài chính thành lập Tổ nghiên cứu cơ chế quản lý tài sản mã hóa, tiền mã hóa để xây dựng khung pháp lý, hay sự gia tăng các startup blockchain trong lĩnh vực Fintech, cho thấy tài sản mã hóa đã không còn là một khái niệm xa lạ.
Trong bối cảnh thị trường tài sản mã hóa vẫn đang hoạt động ở “vùng xám”, báo chí Việt Nam đóng vai trò vô cùng quan trọng. Thay vì chỉ đưa tin theo chiều giá lên - xuống, báo chí có thể định hướng công luận, góp ý để các cơ quan chức năng sớm ban hành khung pháp lý thử nghiệm.
Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, ông Phan Vũ Tuấn, Trưởng Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, thành viên Hiệp hội Blockchain Việt Nam, nhận định: “Vai trò của báo chí, truyền thông trong bất kỳ lĩnh vực nào, đặc biệt là những lĩnh vực còn nhiều tranh cãi hoặc đang trong quá trình hình thành và phát triển như tiền mã hóa, tài sản mã hóa là vô cùng quan trọng”.
Ông Phan Vũ Tuấn cho rằng, hiện nay, khi nhắc đến blockchain, nhiều người lập tức nghĩ đến tiền mã hóa, và từ tiền mã hóa, họ lại dễ dàng liên tưởng đến lừa đảo. Chính định kiến này đang che mờ tiềm năng thực sự của tiền mã hóa.
Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra rằng: sở dĩ hiện nay nhiều vụ lừa đảo lợi dụng blockchain, tiền mã hóa là vì thông tin về lĩnh vực này vẫn còn mập mờ, thiếu minh bạch. Muốn thay đổi cách nhìn sai lệch đó, vai trò của truyền thông là vô cùng quan trọng. Theo ông Tuấn, báo chí cần giúp công chúng hiểu rằng blockchain không chỉ gắn liền với các vụ việc ồn ào mà là một công nghệ mang tính cách mạng, có thể định hình lại cách thế giới vận hành trong tương lai.
“Tài sản mã hóa phát triển trong một môi trường mà thông tin chưa được kiểm chứng, chưa được chuẩn hóa. Nếu muốn chính quy hóa lĩnh vực này, điều đầu tiên là phải làm rõ thông tin. Truyền thông cần đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông tin đó đến cộng đồng một cách có hệ thống”, ông Tuấn nói.
Ngoài ra, theo ông Tuấn, để góp phần xây dựng một hệ sinh thái tài sản mã hóa lành mạnh và minh bạch, báo chí Việt Nam cần bước ra khỏi lối đưa tin giật gân để đóng vai trò như người khai sáng tri thức công nghệ mới cho công chúng, bởi vai trò vô cùng quan trọng khác của báo chí trong bối cảnh hiện nay chính là giáo dục cộng đồng.
“Giáo dục ở đây không chỉ dừng lại ở việc phổ cập kiến thức đơn thuần, mà còn bao hàm vai trò định hướng nhận thức, giúp cộng đồng có cái nhìn đúng đắn, tiếp cận đúng cách với một lĩnh vực còn nhiều tranh cãi như tài sản mã hóa”, ông Phan Vũ Tuấn cho hay.
Thay vì chỉ phản ánh những gì đã xảy ra, báo chí hiện nay đang bắt đầu tham gia sâu hơn vào quá trình định hình thị trường, từ việc cảnh báo sớm rủi ro, thúc đẩy đầu tư có trách nhiệm, đến giáo dục tài chính và phổ cập kiến thức công nghệ. Đây là một bước chuyển cần thiết, thể hiện vai trò chủ động của báo chí trong việc dẫn dắt dư luận, thay vì chỉ phản ứng thụ động trước các hiện tượng bề nổi.
Báo chí có thể trở thành cầu nối quan trọng giữa thực tiễn và chính sách, góp phần thúc đẩy quá trình hoàn thiện khung pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Thông qua báo chí, tiếng nói của xã hội, bao gồm nhà đầu tư, doanh nghiệp, chuyên gia và cả người tiêu dùng, được phản ánh kịp thời đến các cơ quan hoạch định chính sách. Chính sự lan tỏa và phản biện công khai này sẽ tạo áp lực tích cực để quá trình xây dựng luật pháp không chỉ bám sát thực tiễn mà còn mang tính đồng thuận cao hơn trong xã hội.
Tài sản mã hóa đang chuyển mình từ “bên lề” vào “trung tâm” của dòng chảy tài chính toàn cầu. Báo chí, nếu làm đúng vai trò, sẽ không chỉ là “người quan sát” mà có thể trở thành “người kiến tạo”. Đây là thời điểm để báo chí Việt Nam xác lập vị thế của mình trong một thế giới mã hóa.
Tags:
(VNF) - Những thay đổi về thuế năm 2026 cùng sự biến động của thị trường đang tạo nên áp lực lớn cho cả hộ kinh doanh nhỏ và người làm thuê. Nhưng nhìn từ góc độ kinh tế – vận hành – con người, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, đây không chỉ là giai đoạn khó khăn mà còn là thời điểm để trưởng thành trong cách làm ăn.
(VNF) - Kế hoạch cấm xe máy chạy xăng theo giờ trong Vành đai 1 Hà Nội từ 2026 tạo ra áp lực đối với doanh số xe 2 bánh của Honda - "gà đẻ trứng vàng" của VEAM.
(VNF) - Tạm tính theo mức giá kết phiên sáng 27/11, HDBank có thể thu về gần 1.160 tỷ đồng nếu thoái thành công toàn bộ cổ phiếu VJC nắm giữ.
(VNF) - Ông Vũ Đăng Linh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) đã nhấn mạnh việc tập đoàn đang đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc hệ sinh thái nhằm chuẩn bị cho kế hoạch IPO độc lập các chuỗi kinh doanh trong những năm tới.
(VNF) - Cổ phiếu MSB tăng kịch trần với thanh khoản đột biến sau thông tin về thương vụ đấu giá của VNPT. Tập đoàn này sẽ thoái toàn bộ cổ phần MSB với giá khởi điểm 18.239 đồng/cp.
(VNF) - UBCKNN chỉ ra hàng loạt “lỗ hổng” trong nghiệp vụ và kiểm toán nội bộ của các công ty chứng khoán và vấn đề minh bạch thông tin trái phiếu tại các doanh nghiệp bất động sản.
(VNF) - Cơ quan thuế đã triển khai 3 chuyên đề trọng điểm nhằm chống thất thu thuế, gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), nhất là đối với lĩnh vực kinh doanh vàng.
(VNF) - Các quỹ đầu tư giúp chuyển hóa dòng tiết kiệm của người dân sang đầu tư một cách chuyên nghiệp, giảm rủi ro cho từng cá nhân, đồng thời nâng tính thanh khoản và hiệu quả vận hành của thị trường.
(VNF) - HĐQT Tập đoàn Đạt Phương (HoSE: DPG) đã phê duyệt phương án chào bán gần 17,8 triệu cổ phiếu theo hình thức riêng lẻ.
(VNF) - Ông Lê Hải Đoàn - Chủ tịch HIPT tiếp tục đăng ký mua thêm gần 5,5 triệu cổ phiếu VNS. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông Đoàn liên tục nâng tỷ lệ sở hữu tại Vinasun hơn một năm qua, từng bước củng cố vị thế trong cơ cấu cổ đông của hãng taxi này.
(VNF) - Tổng Công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam vừa bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt vi phạm hành chính tổng số tiền xử phạt hơn 200 triệu đồng.
(VNF) - Công ty cho biết sau khi rà soát, hồ sơ phát hành cần được điều chỉnh và bổ sung thông tin trước khi tiếp tục triển khai.
(VNF) - Thêm phương án tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN), nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế và được trừ ngưỡng doanh thu không chịu thuế trước khi tính thuế là 3 điểm mới được Bộ Tài chính đề xuất.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất, đối với cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu vượt ngưỡng miễn thuế có thể tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trên lợi nhuận thay vì áp theo doanh thu.
(VNF) - Bộ Tài chính dự kiến điều chỉnh biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần theo hướng xem xét giảm mức thuế suất 15%, 25% xuống 10%, 20%.
(VNF) - Bên cạnh việc cấp vốn lưu động trong vòng tối đa 2 năm với lãi suất 0%, Vingroup ưu tiên chọn Pomina là nhà cung cấp thép cho các công ty thành viên.
(VNF) - Áp lực bán gia tăng mạnh ngay trước phiên ATC khiến VN-Index không thể trụ lại mốc kháng cự 1.670 điểm.
(VNF) - Lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu năm dưới 3 tỷ đồng mà không tính được chi phí sẽ được trừ ngưỡng doanh thu trước khi tính thuế thu nhập cá nhân.
(VNF) - Tháng 10/2025, các quỹ đầu tư tại Việt Nam ghi nhận dòng tiền rút mạnh, trong khi hiệu suất quỹ cổ phiếu và trái phiếu đều chịu áp lực suy giảm
(VNF) - So với lần đầu tiên được Forbes công nhận là tỷ phú USD vào năm 2013, tài sản của ông Phạm Nhật Vượng đã tăng gấp 15 lần. Vị tỷ phú vừa lọt lọt top 100 người giàu nhất hành tinh.
(VNF) - Các chuyên gia nhận định rằng bối cảnh thuế mới không chỉ đặt doanh nghiệp vào áp lực tái cấu trúc mà còn buộc nhà kinh doanh phải vận hành chuyên nghiệp hơn, tính đúng – tính đủ và chuẩn bị cho một thị trường mà biên lợi nhuận sẽ quyết định sự sống còn.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp lâu đời như Bao bì Biên Hòa và CTX Holdings đang huỷ tư cách công ty đại chúng, bước đầu cho việc rời sàn chứng khoán.
(VNF) - Cục Thuế cho biết, phần lớn hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) chưa được thực hiện do tình trạng tổ chức trả thu nhập đã khấu trừ thuế của cá nhân nhưng chưa nộp vào ngân sách nhà nước.
(VNF) - Bộ Tài chính đã trả lời về phản ánh, kiến nghị về đề nghị hướng dẫn thuế suất trường hợp hộ kinh doanh phân phối hàng nông sản được thu mua từ nông dân sản xuất ra.
(VNF) - Nhiều hộ kinh doanh lo lắng khi doanh thu cao nhưng lợi nhuận thực thấp khiến việc nộp thuế trở thành gánh nặng và mất công bằng.
(VNF) - Những thay đổi về thuế năm 2026 cùng sự biến động của thị trường đang tạo nên áp lực lớn cho cả hộ kinh doanh nhỏ và người làm thuê. Nhưng nhìn từ góc độ kinh tế – vận hành – con người, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, đây không chỉ là giai đoạn khó khăn mà còn là thời điểm để trưởng thành trong cách làm ăn.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
