BĐS công nghiệp: Quy hoạch nhiều triển khai khó, cung hẹp dần giá thuê tăng

Giá thuê đất tăng

Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI, tổng vốn đầu tư cam kết trong năm 2023 đạt 28,1 tỷ USD, tăng 24,4%. Nhiều chủ đầu tư khu công nghiệp (KCN) niêm yết trên sàn chứng khoán đã ký biên bản ghi nhớ (MOU) về việc cho thuê đất công nghiệp với các khách thuê mới trong nửa cuối năm 2023. Và rất nhiêu trong các MOU này sẽ được chuyển thành hợp đồng chính thức và ghi nhận doanh thu trong năm 2024.

Đối với các KCN ở miền Bắc, nhu cầu thuê đất KCN dự kiến sẽ cao trong năm 2024, được thúc đẩy nhờ xu hướng chuyển dịch cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, chủ yếu trong ngành điện tử và bán dẫn.

Theo CBRE, tính đến cuối tháng 9/2023, Apple có 11 cơ sở sản xuất thiết bị âm thanh tại Việt Nam và các nhà cung cấp của Apple, như Lux Share, Foxconn, Compal và GoTek hiện đang vận hành 32 nhà máy tại Việt Nam.

Các KCN ở miền Nam có thể ghi nhận sự phục hồi từ mức nền thấp trong năm 2023, với các doanh nghiệp thuê đất công nghiệp chính là các doanh nghiệp sản xuất (dệt may, gỗ, da giày), logistics và thực phẩm, đồ uống.

Cũng theo CBRE, trong 9 tháng năm 2023, giá thuê đất trung bình tại các KCN phía Bắc đạt 138 USD/m2/chu kỳ thuê (tăng 30% so với cùng kỳ), tăng so với mức 102 USD/m2/chu kỳ thuê của năm trước.

Còn theo đánh giá của SSI, giá thuê một số khu vực có diện tích nhỏ và vị trí tốt có giá thuê cao. Bắc Ninh là tỉnh có giá thuê đất tăng cao nhất lên mức 156 USD/m2/chu kỳ thuê (tăng 48% so với cùng kỳ) từ các doanh nghiệp điện tử.

Tại các KCN phía Nam, giá cho thuê đạt 174 USD/m2/chu kỳ thuê (tăng 15% so với cùng kỳ), trong đó tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu có giá đất tăng mạnh nhất lên 128 USD/m2/chu kỳ thuê (tăng 35% so với cùng kỳ) thuộc KCN Phú Mỹ 3.

Theo SSI, giá thuê KCN trong nước so với các nước trong khu vực Đông Nam Á đã thu hẹp, tuy nhiên giá thuê KCN của Việt Nam vẫn thấp hơn 21% so với giá thuê trung bình của các KCN ở Indonesia, quốc gia có mức độ tương quan cao nhất với Việt Nam trong số các quốc gia ASEAN.

SSI dự báo giá thuê đất tại các KCN sẽ tăng trung bình 5% trong năm 2024 sau khi giá thuê tăng mạnh trong năm 2023. Các KCN mới đi vào hoạt động sẽ có giá cho thuê thấp hơn cùng khu vực nhằm thu hút lượng khách thuê lớn.

Quy hoạch nhiều, triển khai khó

Tuy có nhiều thuận lợi nhưng thách thức lớn nhất trong năm 2024 đối với các DN kinh doanh KCN chính là thuế tối thiểu toàn cầu áp dụng từ ngày 1/1/2024 sẽ làm giảm các ưu đãi thuế hấp dẫn dành cho khách thuê trong KCN. Hiện nay, các DN đang được ưu đãi gồm: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu hoạt động, giảm 50% thuế trong 4 năm tiếp theo.

Bên cạnh đó, lợi thế cạnh tranh về giá thuê tại các KCN Việt Nam và khu vực châu Á đang giảm dần; chi phí đầu tư cho các KCN mới ước tính sẽ cao hơn do giá đất tăng cao và quá trình thu hồi đất kéo dài.

Đáng nói, hiện nay nguồn cung đất KCN cho thuê vẫn còn hạn chế. Các vấn đề về định giá đất, đấu giá chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất khu công nghiệp và đền bù giải phóng mặt bằng vẫn gặp khó khăn.

Thực tế trong 11 KCN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2019, chỉ có 1 KCN đó là KCN Phú Thuận tại tỉnh Bến Tre sẽ đi vào hoạt động trong năm 2024. Các KCN mới có thể đi vào hoạt động sau 2-5 năm sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Theo CBRE, nguồn cung KCN mới ở phía Bắc dự báo sẽ đạt 528ha tại 3 KCN ở tỉnh Bắc Ninh và Hải Dương. Nguồn cung KCN mới tại miền Nam đạt 1.506ha tại các tỉnh Bình Dương và Long An như KCN Nam Tân Uyên 3, KCN Cây Trường, VSIP 3 giai đoạn 2 (VSIP), Phú Thuận (Bến Tre).

Hiện nay, Quy hoạch đất KCN cấp tỉnh giai đoạn 2021-2030 đang được trình Chính phủ và một số địa phương đã được phê duyệt quy hoạch. Tuy nhiên, tiến độ đền bù giải phóng mặt bằng chậm và việc nộp tiền sử dụng đất kéo dài, SSI dự báo nguồn cung mới nói trên có thể đi vào hoạt động trong năm 2026 sau khi các chủ đầu tư KCN hoàn tất thủ tục pháp lý và giải phóng mặt bằng.

Một rủi ro khác mà các doanh nghiệp KCN có thể gặp phải là dòng vốn FDI chững lại do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, đặc biệt ở lĩnh vực sản xuất chiếm trên 65% tổng vốn FDI.

SSI dự báo lợi nhuận sau thuế của các khu công nghiệp niêm yết sẽ có sự phân hoá rõ ràng trong năm 2024.

Tổng lợi nhuận sau thuế dự kiến tăng 9,3% trong năm 2024, trong đó một số công ty sẽ ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội hơn so với toàn ngành bao gồm Công ty cổ phần KCN Nam Tân Uyên, Tổng công ty Idico. Ngược lại, một số doanh nghiệp có thể giảm lợi nhuận như Tổng công ty phát triển đô thị Kinh Bắc, Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp,...