Biện pháp mới ngăn chặn loạn đấu giá đất từ đầu năm 2025

Năm 2024, đấu giá quyền sử dụng đất trở thành chủ đề nóng trong hoạt động đấu giá tài sản khi có những phiên lập nhiều kỷ lục về thời gian đấu giá, giá trúng đấu giá…

Ở một số địa phương, có những cuộc đấu giá ở mức cao bất thường, làm nhiễu loạn thị trường bất động sản (điển hình có cuộc người tham gia nâng khống giá lên đến 30 tỷ đồng/m2) rồi bỏ cọc, khiến hoạt động đấu giá này biến thành "trò đùa", gây bức xúc trong dư luận xã hội và để lại nhiều hệ lụy xấu, ảnh hưởng đến quyền lợi của những người tham gia đấu giá và những nhà đầu tư chân chính và gây khó khăn cho công tác quản lý, thực hiện các chính sách, pháp luật về đất đai và đầu tư của Nhà nước…

Nhiều chỉ đạo của cấp có thẩm quyền liên tiếp được ban hành nhằm kịp thời chấn chỉnh công tác này.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản vừa được thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 được kỳ vọng hoàn thiện thêm hành lang pháp lý, đồng bộ với hệ thống pháp luật về đất đai, thúc đẩy hoạt động đấu giá tài sản theo hướng chuyên nghiệp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đấu giá tài sản.

Luật này gồm 3 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 43 điều; bổ sung 2 điều mới; bãi bỏ 2 điều và một số điểm, khoản của Luật Đấu giá tài sản năm 2016 với các nội dung chính nhằm điều chỉnh những bất cập trong đấu giá quyền sử dụng đất.

Để tăng cường trách nhiệm của người có tài sản trong quá trình tổ chức đấu giá, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản quy định như sau: sửa đổi, bổ sung một số quyền và nghĩa vụ của người có tài sản đấu giá mà Luật Đấu giá tài sản hiện hành chưa quy định; bổ sung quy định về việc cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng đến 5 năm đối với người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị hủy, đồng thời, quy định cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả trúng đấu giá là cơ quan có thẩm quyền quyết định cấm tham gia đấu giá đối với hai loại tài sản nêu trên. Sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động đấu giá tài sản ở trung ương…

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung một số quy định riêng về trình tự, thủ tục đấu giá đối với tài sản đặc thù bao gồm quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản... như: thời gian bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá (thời gian niêm yết dài hơn so với tài sản thông thường); cách thức xác định tiền đặt trước…; việc xét duyệt yêu cầu, điều kiện tham gia đấu giá của người có tài sản đấu giá; việc dừng, hủy bỏ việc tổ chức đấu giá trong một số trường hợp;…

Quy định này nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi áp dụng trình tự, thủ tục đấu giá chung đối với một số tài sản đặc thù trong thời gian qua, góp phần khơi thông nguồn lực, nâng cao hiệu quả xử lý tài sản, nhất là tài sản công.

Đáng chú ý, Luật sửa đổi, bổ sung quy định về hủy kết quả đấu giá theo hướng quy định rõ chủ thể, căn cứ đối với một số trường hợp hủy kết quả đấu giá bảo đảm khả thi, phù hợp với quy định của pháp luật về dân sự; đồng thời quy định rõ hậu quả pháp lý khi hủy kết quả đấu giá nhằm bảo vệ quyền lợi của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và xác định rõ trách nhiệm của người có hành vi vi phạm dẫn đến việc hủy kết quả đấu giá.

Ngoài ra, Luật Đấu giá tài sản sửa đổi này đã có quy định nghiêm cấm đấu giá viên thực hiện các hành vi: để lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá; lập danh sách khống về người đăng ký tham gia đấu giá; lập hồ sơ khống, hồ sơ giả tham gia hoạt động đấu giá tài sản; thông đồng, móc nối với người có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá, tổ chức thẩm định giá, tổ chức giám định tài sản đấu giá, cá nhân, tổ chức khác để làm sai lệch thông tin tài sản đấu giá, hồ sơ mời tham gia đấu giá, hồ sơ tham gia đấu giá, dìm giá, nâng giá, làm sai lệch kết quả đấu giá tài sản.

Nghiêm cấm người đấu giá tham dự phiên đấu giá trong trường hợp vợ, chồng, anh ruột, chị ruột, em ruột cũng là người tham gia đấu giá đối với tài sản đó. Nghiêm cấm tham dự phiên đấu giá trong trường hợp công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp cũng là người tham gia đấu giá đối với tài sản đó…

Đối với tài sản là bất động sản thì tổ chức hành nghề đấu giá tài sản phải niêm yết liên tục thông tin theo quy định tại trụ sở của tổ chức mình, trụ sở của người có tài sản đấu giá, nơi tổ chức phiên đấu giá và UBND cấp xã nơi có bất động sản đấu giá ít nhất là 15 ngày trước ngày mở phiên đấu giá.

Trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản thì tổ chức hành nghề đấu giá tài sản phải niêm yết liên tục thông tin quy định tại trụ sở của tổ chức mình, trụ sở của người có tài sản đấu giá và nơi tổ chức phiên đấu giá ít nhất là 30 ngày trước ngày mở phiên đấu giá.

Trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư thì tiền đặt trước tối thiểu là 10% và tối đa là 20% giá khởi điểm.