Bồi thường ở Dự án Khu du lịch Chí Linh - Cửa Lấp: Thủ tướng 7 lần chỉ đạo, địa phương có... quan điểm khác

Gần 10 năm qua, Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu bồi thường cho 15 người dân bị thu hồi đất làm Dự án Khu du lịch nghỉ mát, giải trí đa năng Chí Linh - Cửa Lấp, song vụ việc vẫn chưa được giải quyết.

Bảy lần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ

Văn phòng Chính phủ vừa có Công văn số 3912/VPCP-V.I gửi UBND tỉnh BRVT nêu rõ: Phó trưởng ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng có văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xem xét xử lý trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại của 15 hộ dân phường 11 (TP. Vũng Tàu) do ông Nguyễn Văn Tổng đại diện khiếu nại việc tỉnh thu hồi, nhưng không đền bù hơn 5,4 ha đất trong tổng số hơn 40 ha đất làm Dự án Khu du lịch nghỉ mát, giải trí đa năng Chí Linh - Cửa Lấp (Khu du lịch Chí Linh - Cửa Lấp).

Về việc này, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo giải quyết tại các văn bản số: 1197/VPCP-V.I ngày 13/2/2017; 7166/VPCP-V.I ngày 27/7/2018; 1047/VPCP-V.I ngày 12/2/2020. Vì vậy, Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu khẩn trương giải quyết dứt điểm vụ việc, báo cáo Thủ tướng trước ngày cuối tháng 6/2020.

Đáng nói, đây đã là lần chỉ đạo thứ 7 của Thủ tướng Chính phủ đối với UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về sự việc nói trên.

Lần chỉ đạo thứ 6 là vào tháng 2/2020, tại Văn bản số 1047/VPCP-V.I gửi Thanh tra Chính phủ và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình đã đồng ý kiến nghị của Thanh tra Chính phủ tại Báo cáo số 20/BC-TTCP ngày 6/1/2020 và yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phải giải quyết dứt điểm vụ khiếu nại theo kiến nghị, báo cáo Thủ tướng trước ngày 29/3/2020.

Trước đó, theo Báo cáo số 20/BC-TTCP của Thanh tra Chính phủ về việc kiểm tra, rà soát giải quyết khiếu nại của người dân phường 11 (TP. Vũng Tàu), tính tới thời điểm có thông báo kết luận nêu trên (ngày 6/1/2020), thì “khiếu nại của ông Nguyễn Văn Tổng đã được Thủ tướng Chính phủ có 5 lần chỉ đạo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lập phương án bồi thường hỗ trợ thiệt hại về đất cho 15 người, nhưng gần chục năm qua (từ năm 2011), UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chưa thực hiện xong vì còn nhiều quan điểm khác với kết luận của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT)”.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phải tổ chức thực hiện kiến nghị của Bộ TN&MT.

Thu hồi đất, nhưng không bồi thường giá trị quyền sử dụng đất

Theo hồ sơ mà phóng viên Báo Đầu tư thu thập được, khu đất mà 15 hộ dân khiếu nại có nguồn gốc là đất của Nông trường dứa thuộc Sở Nông nghiệp - Lâm nghiệp - Thủy lợi (Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo) khai phá sử dụng. Do sản xuất không hiệu quả, nên khu đất bị bỏ hoang và đến năm 1987 thì được giao UBND phường 11 (TP. Vũng Tàu) tạm thời quản lý.

Năm 1989, 15 hộ dân tự lấy tên là “Tổ hưu trí”, có lúc là “tập đoàn”, làm đơn xin UBND phường 11 cho phép được trồng cây trên diện tích đang bỏ hoang và được chính quyền cho phép.

Tháng 4/2005, ông Tổng đại diện nhóm làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp, được Chủ tịch UBND phường 11 xác nhận ngày 9/11/2005 với nội dung: “Nguồn gốc sử dụng đất: Hộ ông Nguyễn Văn Tổng thường trú tại 36 Đô Lương, phường 11, TP. Vũng Tàu đăng ký sử dụng diện tích 100.000 m2 tờ  44 thửa 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104 tọa lạc tại phường 11, nguồn gốc do phường Phước Thắng (cũ) giao cho Tổ hưu trí (biên lai thuế ông Đỗ Văn Lự đại diện đứng tên đóng thuế), nay ông Nguyễn Văn Tổng đại diện đứng tên xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sử dụng liên tục từ đó đến nay không có tranh chấp”.

Tới tháng 8/2008, UBND TP. Vũng Tàu ban hành Quyết định số 3133 thu hồi hơn 5,4 ha đất của 15 hộ dân để đầu tư Dự án Khu du lịch Chí Linh - Cửa Lấp. Tiếp đó, tháng 10/2008, UBND TP.Vũng Tàu ban hành Quyết định số 4342 với nội dung không bồi thường giá trị quyền sử dụng đất, mà chỉ bồi thường hỗ trợ tài sản trên đất.

Ông Nguyễn Văn Tổng cùng 14 hộ dân đã nhiều lần khiếu nại lên UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu yêu cầu phải bồi thường giá trị quyền sử dụng đất, bởi đã sử dụng trước ngày 15/10/1993. Tuy nhiên, tất cả khiếu nại đều bị bác, buộc các hộ dân phải kêu cứu Thủ tướng.

Địa phương có… quan điểm khác

Tháng 8/2010, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 6097/VPCP-KNTN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ giao Bộ TN&MT phối hợp UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiểm tra vụ việc.

Tháng 1/2011, Bộ TN&MT có Văn bản số 250 khẳng định, 15 cá nhân sử dụng đất đủ điều kiện được bồi thường về giá trị quyền sử dụng đất và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phải bồi thường hơn 5,4 ha đất nông nghiệp cho dân theo quy định.

Trên cơ sở đó, Văn phòng Chính phủ liên tiếp có Công văn số 3054 ngày 13/5/2011 và 6046 ngày 14/9/2011 truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng Chính phủ) đồng ý với hướng giải quyết của Bộ TN&MT.

Sau đó, do Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu có văn bản kiến nghị, nên ngày 26/4/2014, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao Thanh tra Chính phủ kiểm tra lại vụ việc. Tiếp đó, tháng 10/2015, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao Thanh tra Chính phủ chủ trì làm việc với Bộ TN&MT, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để thống nhất phương án giải quyết vụ việc.

Do các bên không thống nhất được phương án, nên tháng 7/2016, Thủ tướng giao Bộ TN&MT chủ trì phối hợp Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiểm tra lại việc đền bù cho 28 hộ dân khác cùng trong khu đất hơn 40 ha của Dự án Khu du lịch Chí Linh - Cửa Lấp đã được đền bù. Nếu việc đền bù cho 28 hộ kia đúng, thì phải đền bù cho 15 hộ dân khiếu nại; nếu không đúng, thì xử lý theo quy định pháp luật.

Tháng 12/2016, Bộ TN&MT có Văn bản số 6154 khẳng định, 15 hộ dân khiếu nại có đủ điều kiện đền bù và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lập phương án bồi thường cho người dân.

Một năm sau, tháng 2/2017, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 1197/VPCP-V.I  truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đồng ý với kiến nghị của Bộ TN&MT.

Tuy nhiên, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lại có tới 2 công văn đề nghị Bộ TN&MT bố trí làm việc với tỉnh để xem xét lại vụ việc.

Sau đó, từ kiến nghị của Bộ TN&MT, tháng 6/2017, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình giao UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu làm rõ có hay không việc cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong vụ việc này nhằm trục lợi tài sản của Nhà nước và yêu cầu địa phương phải lập phương án đền bù cho 15 hộ dân, báo cáo kết quả trong tháng 7/2017.

Quá hạn, tới tháng 8/2017, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu gửi Văn bản số 7616 đề nghị chưa thực hiện đền bù để chờ Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) kết luận về tin tố giác tội phạm với nội dung “có nhiều người trong số 15 cá nhân nguyên là cán bộ phường 11 có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn nhằm trục lợi tài sản của Nhà nước”.

Tháng 4/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) ra Thông báo số 18 khẳng định: không có dấu hiệu lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, nên không khởi tố vụ án hình sự.

Ngày 8/5/2018, Văn phòng Chính phủ tiếp tục có Thông báo số 166/TB-VPCP về kết luận của Phó thủ tướng Trương Hòa Bình nêu rõ, từ năm 2011, Thủ tướng đã nhiều lần có văn bản chỉ đạo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lập phương án đền bù, giải quyết dứt điểm, nhưng đến nay vẫn không được thực hiện. Phó thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu báo cáo rõ lý do không chấp hành nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.

Ngày 27/7/2018, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình tiếp tục yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thực hiện bồi thường cho 15 hộ dân, nhưng tỉnh vẫn không thực hiện.

Ngày 9/11/2018, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp Bộ TN&MT, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu kiểm tra, rà soát, xem xét cụ thể từng trường hợp trong 15 người khiếu nại để giải quyết có tình, có lý, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân.

Tại Báo cáo số 20 ngày 6/1/2020, Thanh tra Chính phủ kết luận: 15 cá nhân đều có nhu cầu sử dụng đất, chấp hành nghiêm túc các quy định của Nhà nước trong việc đăng ký sử dụng, nộp thuế, không bỏ hoang, không mua bán, sang nhượng trái phép, nên đủ điều kiện nhận bồi thường.

Từ kết luận nêu trên, tháng 2/2020, Phó thủ tướng Trương Hòa Bình yêu cầu UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tổ chức thực hiện bồi thường, giải quyết dứt điểm vụ việc khiếu nại và báo cáo Thủ tướng trước ngày 29/3/2020.

Tuy nhiên, sau buổi họp nghe báo cáo giải quyết khiếu nại của 15 hộ dân, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lại ra Thông báo 113 ngày 18/3/2020 cho rằng: “quan điểm giải quyết của Thanh tra Chính phủ, Bộ TN&MT đã được Phó thủ tướng Chính phủ thống nhất khác với quan điểm của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh”.

Do đó, không đề cập việc bồi thường cho dân, UBND tỉnh BRVT lại tiếp tục giao 3 cơ quan trực thuộc là Công an tỉnh, Sở TN&MT, Cục thuế làm rõ nhiều nội dung như: cá nhân, tổ chức nào đã tẩy xóa, chỉnh sửa bản đồ; đã trồng bạch đàn, đào ao; tính pháp lý của việc nộp thuế… để tham mưu UBND tỉnh báo cáo Thủ tướng.