Các trường hợp nhà chưa có sổ đỏ vẫn được phép giao dịch

Nghị định 95/2024/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Nhà ở 2023 do Chính phủ ban hành. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 1/8/2024.

Đáng chú ý, Điều 8 của Nghị định 95/2024/NĐ-CP đề cập đến các giấy tờ chứng minh điều kiện nhà ở tham gia giao dịch khi chưa có giấy chứng nhận quyền sở hữu (sổ đỏ, sổ hồng) trong 8 trường hợp cụ thể.

Trường hợp 1, đối với giao dịch mua bán, thuê mua nhà ở trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì phải có các giấy tờ chứng minh nhà ở đủ điều kiện đưa vào kinh doanh.

Trường hợp người được bố trí tái định cư mua, thuê mua nhà ở để phục vụ tái định cư hình thành trong tương lai thì nhà ở này phải có giấy tờ chứng minh đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản, trừ yêu cầu phải có văn bản thông báo về việc nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê mua của cơ quan quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản cấp tỉnh.

Trường hợp mua bán, thuê mua nhà ở phục vụ tái định cư có sẵn thì nhà ở này phải có giấy tờ nghiệm thu đưa vào sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng.

Trường hợp mua bán, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân thì phải có giấy tờ chứng minh đủ điều kiện được giao dịch.

Trường hợp 2, đối với giao dịch mua bán, thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai (mua bán nhà trên giấy) không thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở thì phải có giấy tờ chứng nhận về quyền sử dụng đất và giấy phép xây dựng. Nếu không thuộc diện phải cấp giấy phép xây dựng thì phải có giấy tờ chứng minh về việc đầu tư xây dựng nhà ở đó.

Trường hợp 3, đối với giao dịch mua bán, thuê nhà ở thuộc tài sản công phải có giấy tờ xác định nhà ở thuộc diện được thuê, bán theo quy định.

Trường hợp 4, đối với giao dịch tặng cho nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết thì tổ chức tặng cho phải có giấy tờ chứng minh về việc xây dựng nhà ở để tặng cho.

Trường hợp 5, đối với giao dịch thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai của chủ đầu tư dự án thì phải có các giấy tờ chứng minh đủ điều kiện được thế chấp, đã xây xong phần móng, nhà ở không thuộc một phần hoặc toàn bộ dự án mà chủ đầu tư đã thế chấp hoặc có giấy tờ chứng minh đã giải chấp nếu có thế chấp.

Trường hợp 6, đối với trường hợp cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ, ủy quyền quản lý nhà ở (trừ trường hợp cho thuê nhà ở thuộc tài sản công) thì bên cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ, ủy quyền quản lý nhà ở phải có hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở ký với chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở nếu là mua, thuê mua nhà ở của chủ đầu tư; trường hợp thuộc diện chuyển nhượng hợp đồng mua bán thì phải có thêm văn bản chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở được lập theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản.

Trường hợp tự đầu tư xây dựng nhà ở thì phải có giấy phép xây dựng hoặc giấy tờ chứng minh quyền sở hữu nhà ở theo quy định của pháp luật về dân sự, pháp luật về đất đai.

Trường hợp 7, nếu thừa kế nhà ở thuộc diện được tặng cho thì phải có giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với nhà ở của bên tặng cho.

Nếu thừa kế nhà ở thuộc diện mua, thuê mua thì phải có hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở hợp pháp kèm theo giấy tờ chứng minh về quyền sở hữu nhà ở hoặc chứng minh việc đầu tư xây dựng nhà ở của bên bán, bên cho thuê mua.

Nếu thừa kế nhà ở thuộc diện đầu tư xây dựng mới thì phải có giấy phép xây dựng đối với trường hợp phải có giấy phép xây dựng và giấy tờ chứng minh về quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai của bên để thừa kế.

Nếu thừa kế nhà ở theo quyết định của tòa án thì phải có bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án.

Ngoài ra, cần có các giấy tờ chứng minh khác theo pháp luật về thừa kế.

Trường hợp 8, đối với giao dịch bán nhà ở của tổ chức bị giải thể, phá sản thì phải có nghị quyết, quyết định giải thể của tổ chức đó hoặc văn bản thông báo của cơ quan có thẩm quyền về việc giải thể tổ chức đang có sở hữu nhà ở; trường hợp phá sản thì phải có quyết định của tòa án tuyên bố về việc phá sản đối với tổ chức đang sở hữu nhà ở đó.

So với Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 99 thì Nghị định 95/2024/NĐ-CP nêu chi tiết hơn về trường hợp mua bán, thuê mua nhà trên giấy. Quy định mới cũng siết giao dịch thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai của chủ đầu tư dự án, hạn chế tình trạng doanh nghiệp đã thế chấp dự án nhưng vẫn ký hợp đồng mua bán, góp vốn với người dân nhằm huy động vốn.