Sở giao dịch chứng khoán TP. HCM (HoSE) thời gian qua đã liên tục tổ chức các cuộc họp đánh giá tình hình triển khai hệ thống KRX trên thị trường chứng khoán. Tiến độ vận hành KRX nhiều khả năng nghiệm thu thành công vào tháng 12/2023, là tiền đề cho các mục tiêu phát triển tiếp theo. Đây được cho là động lực quan trọng trong tiến trình thúc đẩy nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt là sau khi khắc phục được vấn đề pre-funding.
Trong báo cáo về vấn đề nâng hạng được Công ty Chứng khoán Mirae Asset công bố mới đây, công ty này dự báo thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được FTSE Russell nâng hạng vào tháng 9/2024 và MSCI nâng hạng vào năm 2026.
Về nâng hạng thị trường theo hệ thống của FTSE Russell, theo đánh giá tháng 9/2023 của FTSE, Việt Nam đã được thêm vào danh sách theo dõi nhằm nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng hai (Secondary Emerging) từ tháng 9/2018. Tuy nhiên, mục tiêu nâng hạng chưa hoàn thành. Hiện Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi với vai trò thị trường cận biên và được kỳ vọng phân loại lại lên thị trường mới nổi hạng hai. Hoạt động đánh giá lại sẽ được FTSE thực hiện tiếp tục vào tháng 3 và tháng 9/2024.
Theo đợt đánh giá tháng 9/2023 của FTSE, Việt Nam vẫn còn một tiêu chí hạn chế để nâng hạng thị trường. Việc KRX đi vào vận hành được kỳ vọng có nhiều chuyển biến tích cực, là nhân tố hỗ trợ để hiện thực hóa lên thị trường mới nổi.
Theo Mirae Asset, quy mô vốn hóa của VN-Index đạt 190 tỷ USD vào ngày 12/10/2023, khá tương đồng với vài quốc gia được phân bổ tỷ trọng thấp trong danh mục FTSE Emerging markets Index. Tiêu biểu như quy mô vốn hóa thị trường Chile đạt 181 tỷ USD (tháng 8/2023). Công ty chứng khoán này ước tính tỷ trọng của Việt Nam trong rổ sẽ ở mức khoảng 0,6% khi được thêm vào chính thức.
Tổng hợp một số quỹ ETF sử dụng FTSE Emerging markets Index làm tham chiếu, với tỷ trọng phân bổ 0,6%, Việt Nam có thể nhận đầu tư ước tính khoảng 452 triệu USD (gần 11.000 tỷ đồng) nếu được FTSE Russell nâng hạng. Tuy nhiên, Mirae Asset cho rằng dòng tiền ngoại chảy vào Việt Nam không những đến từ những quỹ sử dụng chỉ số FTSE Emerging markets Index làm tham chiếu, mà còn những quỹ khác khi thị trường được nâng hạng.
Theo thống kê của Mirae Asset, đa phần các thị trường trước thời điểm nâng hạng chính thức 1- 2 năm, thị trường chứng khoán đều có dấu hiệu bật tăng. Cụ thể, Qatar tăng hơn 45% từ (từ tháng 9/2013 - 9/2014), Saudi Arabia tăng hơn 23% (từ tháng 3/2017 - 3/2018), Romania tăng hơn 18% từ (từ tháng 9/2018 - 9/2019).
Sau khi được nâng hạng, chỉ số chứng khoán của các quốc gia tăng rất mạnh. Như với Qatar, sau 3 năm được giải ngân, từ tháng 9/2013 đến nay đã tăng 511% tính theo chỉ số Qatar General Index. Đối với Kuwait, sau 10 năm, chỉ số chứng khoán tăng 74%
Với Saudi Arabia, chỉ số Tadawul All Share tăng 42% chỉ sau 3,5 năm sau thời điểm chính thức nâng hạng. Tại Trung Quốc, chỉ số Shanghai Composite tăng 24,5% từ tháng 9/2018 đến nay. Trong khi đó, chỉ số BET của Romania tăng tới 70,4% sau 2,5 năm.
Về nâng hạng thị trường đối với hệ thống của MSCI, Việt Nam hiện được xếp vào nhóm thị trường cận biên (Frontier Market). Với quy mô vốn hóa của VN-Index tương tự như Chile và Peru, Mirae Asset ước tính tỷ trọng của Việt Nam trong rổ chỉ số MSCI Emerging markets Index sẽ ở mức khoảng 0,4%.
IShares core MSCI Emerging Markets ETF là quỹ giao dịch theo phân loại MSCI với quy mô đạt 69,53 tỷ USD (tại ngày 12/10/2023), với tỷ trọng phân bổ kỳ vọng của Việt Nam ở mức 0,4% thì Việt Nam có thể được giải ngân khoảng 278 triệu USD (tương đương 6.672 tỷ đồng). Ngoài ra, với IShares MSCI Emerging Markets ETF EEM, tổng tài sản đạt 17,37 tỷ USD (tại ngày 12/10/2023), Việt Nam có thể nhận khoảng đầu tư 69 triệu USD (tương đương 1.656 tỷ đồng).
Theo Mirae Asset, đa phần các thị trường trước thời điểm được MSCI nâng hạng chính thức 1- 2 năm, thị trường chứng khoán đều có dấu hiệu bật tăng. Cụ thể, Trung Quốc tăng hơn 26% (từ tháng 1/2016 - tháng 4/2017), Saudi Arabia tăng hơn 25% (tháng 6/2017 - tháng 6/2018), Kuwait tăng hơn 27% từ (tháng 11/2018 - 1/2020).
5 năm sau nâng hạng MSCI, chỉ số Shanghai Composite của Trung Quốc tăng 24,5%. Chỉ số Tadawul All Share của Saudi Arabia tăng 42% sau 2 năm. Trong khi đó, chỉ số Kuwait All Share của Kuwait tăng 43% sau 2 năm.
