Chiến sự càng kéo dài, kinh tế Nga càng lộ rõ bất ổn
Minh Đăng -
27/11/2023 00:40 (GMT+7)
(VNF) - Quân đội Nga và các nhà máy vũ khí của nước này đang thu hút ngày càng nhiều nhân lực khi Moscow chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài ở Ukraine. Điều này đã khiến các lĩnh vực dân sự rơi vào tình trạng thiếu lao động trầm trọng và tiềm tàng nguy cơ gây bất ổn cho nền kinh tế.
Cơn khát nhân lực
“Tình trạng khan hiếm lao động ở Nga đang trở nên trầm trọng. Đó không chỉ là việc huy động lực lượng tham gia chiến đấu hay làn sóng tháo chạy khỏi Nga. Vấn đề chính là sản xuất vũ khí”, người đứng đầu một công ty khai thác mỏ lớn của Nga chia sẻ vớ Financial Times.
Tổng thống Nga Vladimir Putin trước đó đã nhiều lần chỉ ra tổng sản phẩm quốc nội ngày càng tăng của Nga là bằng chứng về sức khỏe kinh tế của nước này và sự thất bại của các biện pháp trừng phạt của phương Tây. Tuy nhiên, các nhà kinh tế cho rằng những con số này được củng cố bởi sự gia tăng lớn trong chi tiêu quốc phòng.
Tình trạng thiếu lao động đã làm lộ rõ những điểm yếu của nền kinh tế Nga. Theo Financial Times, Nga không phải là quốc gia duy nhất trong số các nền kinh tế công nghiệp hóa có thị trường lao động rất eo hẹp và thực tế là dân số nước này đang già đi và thu hẹp lại chỉ làm tình trạng thiếu hụt trở nên trầm trọng hơn.
Tổng thống Nga Vladimir Putin thừa nhận rằng tình trạng thiếu lao động đang bắt đầu ảnh hưởng nhất định đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nhưng chiến sự khiến cuộc khủng hoảng ở Nga trở nên đặc biệt nghiêm trọng. Năm ngoái, 300.000 nam giới bất ngờ được huy động để tòng quân. Hàng trăm ngàn người khác, hầu hết trong số họ là những thanh niên có học vấn, di cư ra nước ngoài để trốn lệnh động viên. Điều này gây ảnh hưởng nặng nề đến ngành công nghệ thông tin và các lĩnh vực khác phụ thuộc vào lao động có tay nghề cao.
Trong khi các công ty quốc phòng đang làm việc hết công suất để cung cấp cho lực lượng vũ trang, các ngành công nghiệp dân sự đang phải vật lộn để tìm nguồn lao động.
Tại Nga, công nhân trong lĩnh vực quốc phòng có thể được miễn nghĩa vụ quân sự. Điều này khiến công việc ở những công ty như vậy trở nên đặc biệt hấp dẫn đối với những nam giới muốn tránh phải nhập ngũ.
Thách thức nền kinh tế
Tỷ lệ thất nghiệp của Nga đã giảm xuống 3%, mức thấp nhất trong 30 năm, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động cho các ngành sử dụng nhiều lao động đang thống trị nền kinh tế đất nước.
“Khó có thể ước tính mức độ chính xác của sự gia tăng sản xuất và số lượng công nhân trong lĩnh vực quốc phòng liên quan đến chiến sự từ dữ liệu hiện có, nhưng chúng tôi đã thấy mức tăng 30-40% trong chỉ số quản lý mua hàng trong lĩnh vực quân sự kể từ tháng 1/2023”, ông Pavel Luzin, thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu, cho biết.
Chiến sự khiến cuộc khủng hoảng lao động ở Nga trở nên đặc biệt nghiêm trọng.
Chính phủ Nga hồi tháng trước cho biết họ dự định chi 10,8 nghìn tỷ rúp (118 tỷ USD), tương đương khoảng 6% tổng sản phẩm quốc nội cho quốc phòng vào năm tới. Con số này gấp ba lần số tiền được phân bổ vào năm 2021, năm cuối cùng trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine và nhiều hơn 70% so với kế hoạch ban đầu cho năm nay.
Các nhà phân tích độc lập cho rằng con số thực tế có thể còn cao hơn nếu tính cả những ước tính về chi tiêu mật.
Một minh họa về tình trạng thiếu lao động có thể thấy là thời gian làm việc trong tuần ngày càng kéo dài ở Nga. Các nhà phân tích tại công ty tư vấn FinExpertiza cho hay, thời gian làm việc của các công nhân Nga đã đạt mức cao nhất trong một thập kỷ. Nhiều nhà máy đã bắt đầu hoạt động theo ba ca.
“Thị trường lao động Nga và toàn bộ nền kinh tế đang hoạt động ở mức giới hạn, nó đã bị ép đến công suất tối đa và đơn giản là không thể sản xuất thêm nữa”, một chuyên gia nhận định.
Ví dụ, tại vùng Nizhny Novgorod, chính quyền báo cáo tình trạng thiếu lao động chưa từng có, ấn bản địa phương của tờ báo Kommersant đưa tin.
Số người thất nghiệp đăng ký đã giảm 27% trong tháng 9 và có 17.000 vị trí tuyển dụng trong lĩnh vực sản xuất trong khu vực. Trong số đó, 7.500 việc làm thuộc ngành công nghiệp quốc phòng và nhu cầu ngày càng tăng, với 1.600 vị trí được bổ sung trong năm qua.
Phát biểu trong cuộc họp với các doanh nghiệp lớn ở Điện Kremlin mới đây, ông Putin thừa nhận rằng: “Tình trạng thiếu lao động đang bắt đầu ảnh hưởng nhất định đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ”.
Vào tháng 9, Bộ trưởng kinh tế Nga Maxim Reshetnikov đã mô tả tình trạng thiếu lao động là “rủi ro nội bộ lớn nhất đối với nền kinh tế Nga”.
Tỷ phú Oleg Deripaska, ông trùm khai thác mỏ và kim loại của Nga, cũng đồng ý rằng các công ty quốc phòng đang thu hút công nhân từ các lĩnh vực khác.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Giá cổ phiếu tăng nhẹ trong bối cảnh kỳ vọng ngày càng lớn về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể cắt giảm lãi suất ngay trong tháng tới. Đồng USD giảm so với hầu hết các đồng tiền chủ chốt, ngoại trừ yên Nhật – đồng tiền vẫn đang được theo dõi sát sao khi thị trường cân nhắc khả năng Tokyo nâng lãi suất trước cuối năm.
(VNF) - Năm 2024, giá đất trung bình ở Hồng Kông là khoảng 1,2 tỷ đồng/m2, cao nhất thế giới. Giá nhà quá cao khiến nhiều người phải sống trong các căn hộ chật hẹp giống như quan tài, hoặc đăng ký thuê nhà ở xã hội từ khi còn học cấp 3.
(VNF) - Truyền thông Mỹ đưa tin Apple sắp có biến động lớn, khi CEO lâu năm Tim Cook có thể rời vị trí sớm nhất là vào đầu năm tới. Ứng cử viên sáng giá nhất cho vị trí kế nhiệm ông đã lộ diện.
(VNF) - Bất động sản Trung Quốc đang đối mặt với sóng gió mới khi China Vanke, từng được xem là “đại bàng” của ngành, lần đầu tiên đề xuất hoãn thanh toán trái phiếu trong nước. Động thái này khiến nhà đầu tư lo ngại về thanh khoản của Vanke và mức độ hỗ trợ từ chính phủ trong bối cảnh thị trường bất động sản suy yếu.
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
(VNF) - Hãng xe Great Wall Motor (GWM) của Trung Quốc đang đặt mục tiêu sản xuất 300.000 xe mỗi năm vào năm 2029 tại châu Âu, nơi công ty đang tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ô tô đầu tiên trong nỗ lực khôi phục doanh số bán hàng đang sụt giảm tại khu vực.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo đặc phái viên Steven Witkoff và con rể Jared Kushner sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow (Nga) vào tuần tới trong một nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Ukraine. Các diễn biến ngoại giao này, nếu thành công, có thể ảnh hưởng tới giá năng lượng, thị trường cổ phiếu quốc phòng và dòng vốn quốc tế.
(VNF) - Theo một tài liệu của Bộ An ninh Nội địa (DHS), Mỹ đang tìm cách vượt lên Trung Quốc trong cuộc đua khai thác và kiểm soát vùng Bắc Cực, đồng thời cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt thợ đóng tàu tại Mỹ có thể cản trở nỗ lực này.
(VNF) - Các nước vùng Vịnh đang chi không tiếc tay vào trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và khẳng định vị thế công nghệ trên bản đồ thế giới. Dù tiềm lực tài chính vượt trội, họ vẫn đối mặt thách thức về nhân lực, hạ tầng và khung pháp lý để biến tham vọng thành hiện thực.
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.