Cơ hội tỷ USD từ hành lang logistics xuyên Đông Dương

Trục logistics xuyên Đông Dương

Dưới góc nhìn địa kinh tế, việc sáp nhập tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị từ ngày 1/7/2025 đang tạo ra một không gian phát triển liên hoàn và động lực mới cho chuỗi logistics nối liền miền Trung và tạo ra vùng bất động sản công nghiệp tiềm năng quy mô lớn, điều mà trước đó, mỗi địa phương riêng lẻ khó có thể hình thành đầy đủ.

Tỉnh Quảng Trị mới, với diện tích hơn 12.700 km² và gần 2 triệu dân, sở hữu một cấu trúc hạ tầng vận tải hiếm có: từ các cảng biển chiến lược (Hòn La, Mỹ Thủy), sân bay Đồng Hới và Gio Linh, đến các trục cao tốc Bắc – Nam, Quốc lộ 1A, Quốc lộ 9, Quốc lộ 12A, cùng hai cửa khẩu quốc tế quan trọng là Lao Bảo và Cha Lo. Các tuyến giao thương này từng là “mảnh ghép rời rạc” nhưng nay đã được hợp nhất trong cùng một địa giới hành chính thành một lợi thế hiếm có.

Tuyến EWEC (Hành lang Kinh tế Đông – Tây) từ cảng Mỹ Thủy – Quốc lộ 9 – Lao Bảo ngày càng đóng vai trò trục chính, xuyên suốt từ biển Đông sang tới Lào – Thái Lan. Song song đó, tuyến Quốc lộ 12A kết nối Hòn La và cửa khẩu Cha Lo tạo thành một trục phụ vận tải quan trọng. Cùng nhau, hai trục này hình thành nên tam giác logistics Đông – Tây – Trung tâm, liên kết chuỗi vận chuyển hàng hóa, xuất – nhập khẩu và trung chuyển quốc tế.

Theo đánh giá của các chuyên gia, đây là một trong những hành lang vận tải có tính kết nối cao nhất khu vực Bắc Trung Bộ và hiếm địa phương nào khác cùng lúc sở hữu cảng biển, cửa khẩu quốc tế và sân bay trong phạm vi dưới 100km như Quảng Trị mới.

"Nếu gọi Thanh Hóa, Nghệ An là 'hậu phương công nghiệp lớn', thì Quảng Trị mới là 'điểm trung chuyển chiến lược' giữa biển Đông và nội địa Đông Dương. Đây là thời điểm vàng để định hình chuỗi logistics xuyên biên giới Việt – Lào – Thái", ông Trần Văn Hào chuyên gia Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nhận định.

Không chỉ là tiềm năng mà cơ hội đã bắt đầu chuyển động. VSIP Quảng Trị, tổ hợp công nghiệp – logistics – đô thị do liên doanh Việt Nam – Singapore đầu tư, đang thu hút sự quan tâm của các tập đoàn đến từ Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc.

Đại diện Tập đoàn Sumitomo cho biết: "Chúng tôi đang xem xét đưa Quảng Trị mới vào chiến lược ASEAN+ như một nút trung chuyển đường bộ – đường biển, giúp rút ngắn đáng kể chuỗi cung ứng từ Đông Á vào Thái Lan qua Việt Nam."

Cùng lúc, các doanh nghiệp logistics trong nước cũng đã khởi động kế hoạch đầu tư: từ kho lạnh, kho ngoại quan tại Hòn La – Cha Lo, đến trung tâm vận chuyển hàng hóa chuyên biệt cho tuyến liên vận quốc tế qua Lao Bảo. Chi phí vận hành thấp hơn 20 – 30% so với các trung tâm logistics ven đô Hà Nội, trong khi thời gian vận chuyển sang Lào – Thái chỉ mất 1–1,5 ngày – một lợi thế đáng kể trong bối cảnh thị trường Đông Dương đang mở rộng thương mại qua đường bộ.

Tuy chuỗi logistics đang dần thành hình nhưng vẫn đối mặt nhiều thách thức: hệ thống logistics phụ trợ còn thiếu, dịch vụ kho – vận chưa chuyên sâu, nhân lực ngành logistics hạn chế về kỹ năng.

Để giải bài toán đó, tỉnh Quảng Trị mới đã ký kết với các trường đại học, tổ chức quốc tế nhằm triển khai trung tâm đào tạo logistics và tự động hóa tại Cam Lộ và Gio Linh, hướng đến cung ứng nhân lực kỹ thuật số hóa cho thị trường đang tăng tốc.

Bất động sản công nghiệp: Quỹ đất sạch, giá mềm

Nếu chuỗi logistics là “mạch máu” liên kết, thì bất động sản công nghiệp chính là cơ thể vật lý đang hình thành quanh trục phát triển cho tỉnh Quảng Trị mới. Việc hợp nhất địa giới hành chính đã mở ra một tổng quỹ đất khu công nghiệp ở Quảng Trị lên con số gần 5.000 ha, trong đó nhiều cụm đã có hạ tầng cơ bản, mặt bằng sạch và đang mời gọi nhà đầu tư.

Qua số liệu thống kê cho thấy, sau sát nhập tỷ lệ lấp đầy bình quân ở các khu công nghiệp mới tỉnh Quảng Trị chỉ mới được khoảng 30%, nghĩa là dư địa phát triển vẫn còn rất lớn. Các khu như VSIP Quảng Trị, Cam Lộ – Lao Bảo, Hòn La, Hải Lăng được đánh giá là “mặt bằng vàng”, sở hữu vị trí gần trục vận tải lớn, liền kề đô thị trung tâm và có thể kết nối nhanh đến cảng biển – cửa khẩu.

Đặc biệt, giá thuê đất công nghiệp tại Quảng Trị mới đang ở mức cạnh tranh nhất miền Trung: chỉ từ 40 – 65 USD/m²/chu kỳ 50 năm, thấp hơn 30 – 50% so với các trung tâm công nghiệp lân cận như Nghệ An, Quảng Ngãi, TP. Đà Nẵng. Trong bối cảnh thị trường bất động sản công nghiệp trên toàn quốc đang bước vào chu kỳ tăng giá, đây là một cơ hội hiếm có cho nhà đầu tư đến sớm.

Đầu tháng 7/2025, đoàn DN lớn đã đến khảo sát ở Quảng Trị để tìm cơ hội đầu tư và rất ấn tượng về tiềm năng và môi trường đầu tư ở đây. Đại diện một tập đoàn Hàn Quốc cho biết, “Chúng tôi không chỉ quan tâm đến chi phí đất, mà còn đánh giá cao cơ chế ‘một cửa’ giải quyết thủ tục tại Quảng Trị mới. Chính quyền hỗ trợ nhà đầu tư chiến lược về pháp lý và hạ tầng tương đối nhanh chóng”.

Cùng với đó, tỉnh Quảng Trị cũng đang triển khai mô hình khu công nghiệp tích hợp – nơi nhà máy sản xuất đóng vai trò trung tâm, được bao quanh bởi khu hậu cần, nhà ở công nhân, trung tâm thương mại, khu đô thị vệ tinh. Đây là xu hướng đang được ưa chuộng nhằm tối ưu hóa chi phí logistics nội bộ và giữ chân lao động dài hạn.

Tuy nhiên, bài toán hạ tầng xã hội quanh khu công nghiệp vẫn là yếu tố cần được giải sớm. Hiện nay, SAM Holdings, Licogi 13, Tiên Phong Group và nhiều doanh nghiệp khác đang xúc tiến các dự án nhà ở công nhân, khu đô thị chuyên gia quanh VSIP Quảng Trị, cảng Mỹ Thủy và cửa khẩu Lao Bảo… sớm đáp ứng như cầu. Tỉnh Quảng Trị cũng đang khuyến khích doanh nghiệp tích hợp phát triển hạ tầng xã hội ngay từ giai đoạn đầu tư khu công nghiệp.

Nhìn tổng thể có thấy thấy, Quảng Trị mới đang hội đủ 4 yếu tố nền tảng để trở thành một vùng trũng hút vốn đầu tư công nghiệp tại miền Trung đó là: Quỹ đất lớn và vẫn còn “trắng” trên bản đồ thị trường; giá thuê hấp dẫn, chính sách cởi mở; hạ tầng logistics kết nối đa dạng; chi phí nhân công thấp, dễ đào tạo, có khả năng cung ứng nhân lực ổn định.

Trong chu kỳ phát triển công nghiệp – logistics của Việt Nam, sự xuất hiện của một “tọa độ mới” như Quảng Trị sau khi sáp nhập là một cơ hội hiếm gặp. Trên thực tế, các địa phương lớn như Bắc Ninh, Hải Phòng, Đồng Nai, Bình Dương đã hình thành mặt bằng giá cao, đất công nghiệp khan hiếm, và thị trường gần như đã định hình.

Giai đoạn 2025–2027 được coi là “cửa sổ vàng” – khoảng thời gian hiếm hoi trước khi thị trường Quảng Trị mới bùng nổ. Trong thời gian này, nhà đầu tư có thể chốt được mặt bằng vị trí đẹp, đàm phán các ưu đãi riêng với địa phương và điều chỉnh thiết kế đầu tư phù hợp với quy hoạch vùng chưa bị ràng buộc bởi mật độ công nghiệp quá cao.

Đặc biệt, trong giai đoạn đầu, chính quyền Quảng Trị mới cũng thể hiện thiện chí hợp tác và linh hoạt chính sách: từ hỗ trợ pháp lý, thủ tục đầu tư một cửa, đến đồng hành xúc tiến thị trường quốc tế, hỗ trợ giải phóng mặt bằng nhanh gọn.

"Không nhiều địa phương mở ra cho nhà đầu tư cơ hội cùng kiến tạo từ nền tảng như Quảng Trị hiện nay. Đây là 'mảnh đất còn phẳng', có thể đặt viên gạch đầu tiên và xây nên cả hệ sinh thái,” lãnh đạo một công ty logistics tại TP. Hồ Chí Minh đang đầu tư tại Quảng Trị chia sẻ.