DN trong vòng vây khó khăn: Đơn hàng chưa về, dòng tiền đã cạn

Nguy cơ cạn kiệt dòng tiền

Thống kê cho thấy, trong 6 tháng đầu năm, TP. HCM xuất khẩu được 22,56 tỷ USD, tăng hơn 13% so cùng kỳ năm trước; trong đó, nhiều ngành phục hồi tốt như dệt may, chế biến gỗ... Tuy thị trường xuất khẩu có tín hiệu tích cực, nhưng doanh nghiệp cũng gặp không ít khó khăn, thách thức.

Cụ thể, xuất khẩu sản phẩm đồ gỗ của TP. HCM tăng 22% so với cùng kỳ năm trước. Hiện nay, doanh nghiệp đang sản xuất các đơn hàng đã ký đến đầu tháng 9 và chuẩn bị nhận đơn hàng tiếp theo đến cuối năm cho mùa xuân - hè. Đơn hàng đã phục hồi, nhưng theo Hiệp hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), doanh nghiệp gặp khó khăn do chi phí sản xuất, cước phí vận chuyển tăng nên phải tìm cách tiết giảm tối đa chi phí.

Còn ở lĩnh vực dệt may, theo Hội Dệt may thêu đan TP. HCM, mặc dù nhiều doanh nghiệp thuộc Hội đã có đơn hàng đến hết quý III và chuẩn bị cho đơn hàng quý IV nhưng trước mắt vẫn phải đối mặt với những khó khăn như: giá xuất khẩu không tăng nhưng chi phí sản xuất tăng, lương lao động tăng và đơn hàng nhỏ, nhiều chủng loại hơn trước, yêu cầu về mẫu mã chi tiết hơn...

Muốn tăng năng lực sản xuất, mở rộng sản xuất kinh doanh là điều không dễ dàng với các chủ doanh nghiệp. Ghi nhận thực tế từ các doanh nghiệp cho thấy, trong nỗ lực cố gắng vươn lên bám trụ theo thị trường, ở thời điểm này, việc tiếp cận vốn cũng còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân là doanh nghiệp không có tài sản đảm bảo, cùng với việc cho vay của các ngân hàng hiện nay cũng còn nhiều quy định.

Giám đốc một doanh nghiệp tư nhân về thực phẩm ở huyện Bình Chánh (TP. HCM) chia sẻ chuyện cơ cấu nợ, giãn nợ đang gặp khó. Cụ thể, đơn vị này đang nợ khoảng 3 tỷ đồng, nhưng vài tháng qua không gom đủ dòng tiền do hàng bán không được. Vì vậy, công ty phải vay ngoài để đảo nợ rất vất vả. Nhưng nếu không vay ngoài thì không trả nợ đúng hạn sẽ bị nợ xấu, mai mốt sẽ khó vay nếu muốn mở rộng sản xuất.

Công ty xuất nhập khẩu nông sản có trụ sở tại quận 1 TP. HCM bị vướng vào vòng xoáy thiếu dòng tiền do sức mua chậm, khách thanh toán chậm. Việc thiếu tiền, trong bối cảnh giá nguyên liệu nông sản biến động từng ngày khiến công ty không có vốn mua trữ nông sản, càng đẩy chi phí đầu vào cho sản xuất tăng cao hơn.

Lãnh đạo đơn vị này than thở: “Mất cân đối dòng tiền còn đang đẩy công ty từng bước đến nguy cơ có thể chậm lương, nợ lương, nợ bảo hiểm…” Để giải quyết tình trạng này, hiện công ty đang tính toán đến bán bớt cổ phần cho các quỹ đầu tư để có dòng tiền rốt vào.

Ông Nguyễn Phước Hưng, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp TP. HCM (HUBA) cho hay kết quả khảo sát doanh nghiệp quý II/2024 của HUBA cho thấy, tình trạng thanh lọc thị trường đang diễn ra với các doanh nghiệp vốn mỏng, quản trị yếu.

Cụ thể đang có đến 30,4% doanh nghiệp báo cáo doanh thu giảm, phản ánh những thách thức đang diễn ra trên thị trường. Mức tồn kho đã tăng lên 34% và số dư nợ tăng lên 42%, cho thấy điều kiện thị trường đang xấu đi và vấn đề nợ đang phổ biến trong cộng đồng doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nhỏ đang lâm vào tình trạng cạn kiệt dòng tiền.

Hiện có 5 thách thức lớn mà các doanh nghiệp đối mặt, thể hiện cụ thể qua các con số: 64% gặp khó khăn do nhu cầu tiêu dùng giảm; 50% doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu đơn hàng mới; 29% gặp khó khăn do giá nguyên liệu đầu vào tăng; 30% gặp khó khăn do thuế và phí cao; 16% gặp khó khăn do thiếu vốn kinh doanh.

Do đó, doanh nghiệp phải tính toán lại các chi phí, bao gồm cả lương cho người lao động. Thu nhập của người tiêu dùng giảm khiến họ chi tiêu dè sẻn hơn và chỉ ưu tiên chọn mua những mặt hàng thực sự cần.

Doanh nghiệp mong được cung cấp giải pháp dòng tiền tức thời

Theo Chủ tịch UBND TP. HCM Phan Văn Mãi, dù kinh tế thành phố 6 tháng đầu năm có nhiều điểm sáng, nhưng các động lực tăng trưởng vẫn chưa đạt như kỳ vọng, khả năng hấp thụ vốn còn yếu. Đáng lo ngại hơn, tình hình sản xuất trên địa bàn TP. HCM đang chậm lại. Doanh nghiệp dù có đơn hàng tăng trở lại, nhưng lao động giảm. Điều này cho thấy năng lực sản xuất hạn chế trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng nhanh làm giảm hiệu quả sản xuất.

Báo cáo của HUBA phân tích, bối cảnh chính trị toàn cầu vẫn biến động, với các cuộc khủng hoảng quân sự ở châu Âu lan rộng sang Trung Đông và các cuộc xung đột tiềm ẩn ở Nam Á và châu Phi. Những rủi ro chính trị này đã làm giảm nhu cầu tiêu dùng toàn cầu, ảnh hưởng đáng kể đến thị trường xuất khẩu của Việt Nam.

Mặc dù các doanh nghiệp đã cố gắng khám phá các thị trường mới như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Đông Nam Á, nhưng phần lớn vẫn đang đối mặt với sự bất ổn và đơn hàng ngắn hạn.

Theo HUBA, để đối phó với những thách thức kinh tế toàn cầu, chính phủ Việt Nam và các bộ ngành đã thực hiện nhiều chính sách và cải cách hành chính để hỗ trợ doanh nghiệp. Các ngành như nông nghiệp, công nghệ và xây dựng đã có một số phục hồi, tuy nhiên sự suy giảm chung của thị trường vẫn còn, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn.

Các doanh nghiệp vừa và lớn đang gặp khó khăn với mức nợ cao và rủi ro vốn. Các quy định thế chấp nghiêm ngặt và khối lượng lớn trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn vào cuối năm 2024 làm tình hình thêm phức tạp. Hơn nữa, các chính sách chặt chẽ về giao dịch liên kết theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP cản trở việc phân bổ vốn trong các tập đoàn kinh tế và làm phức tạp thêm các tương tác tài chính với các tổ chức tín dụng.

Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đối mặt với tình trạng thiếu thanh khoản nghiêm trọng và khó thu hồi nợ. Lãi suất vay mặc dù đã giảm, nhưng vẫn còn cao so với các khoản vay trước năm 2023. Việc giảm lãi suất cho vay cá nhân không đáng kể cũng làm hạn chế chi tiêu tiêu dùng. Các rào cản khác bao gồm những bất cập trong thể chế kinh tế, thiếu sót trong cải cách hành chính và những vấn đề pháp lý không rõ ràng. Hàng hóa tiêu dùng giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào cũng gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Ghi nhận ý kiến từ các doanh nghiệp trên địa bàn TP. HCM, theo HUBA, để giải quyết vấn đề thiếu vốn cấp bách, chính phủ cần xem xét các cơ chế hỗ trợ tài chính hiệu quả hơn. Mặc dù có các chính sách hiện hành như trợ cấp lãi suất theo Nghị quyết số 43/2022/QH14, việc giải ngân vẫn còn rất ít. Doanh nghiệp đề xuất rằng hỗ trợ nên tập trung vào việc cung cấp giải pháp dòng tiền tức thời thay vì chỉ trợ cấp lãi suất.