'Doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có tâm thế phát triển thành doanh nghiệp lớn'

Tại Tọa đàm của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp về phát triển kinh tế tư nhân sáng nay 31/5, đại diện Bộ Tài chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận, đã trình bày báo cáo tổng kết toàn diện thực trạng khu vực kinh tế tư nhân đồng thời đưa ra các giải pháp thể chế mạnh mẽ, nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 68-NQ/TW – văn kiện chiến lược của Bộ Chính trị.

Động lực đang lớn dần nhưng vẫn chưa đủ mạnh

Sau gần 40 năm đổi mới, khu vực kinh tế tư nhân đã không ngừng lớn mạnh cả về quy mô và chất lượng, đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng đến 82% tổng số lao động.

Gần 1 triệu doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh là minh chứng cho sự lan tỏa mạnh mẽ của tinh thần khởi nghiệp trong toàn xã hội. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã vươn ra khu vực và toàn cầu, khẳng định vị thế Việt Nam trên các chuỗi giá trị quốc tế.

Tuy nhiên, xét về chiều sâu, khu vực tư nhân vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức nội tại. Gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Năng suất lao động còn thấp, khả năng tiếp cận tín dụng, đất đai, nhân lực chất lượng cao còn hạn chế. Tỷ lệ doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng của FDI vẫn dưới 20%. Chuyển đổi số diễn ra chậm, có tới 65% DNNVV chưa có chiến lược công nghệ số.

Bộ Tài chính nhận định, những điểm yếu này phản ánh một thực tế: kinh tế tư nhân tuy đông nhưng chưa mạnh, chưa trở thành lực lượng dẫn dắt như kỳ vọng. Tư duy ngắn hạn, thiếu chiến lược dài hạn, hạn chế trong minh bạch thông tin và đạo đức kinh doanh là những trở ngại không thể xem nhẹ.

Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân của những tồn tại kể trên đến từ cả hai phía: thể chế và nội tại doanh nghiệp. Về mặt thể chế, nhiều điều kiện kinh doanh còn rườm rà, thủ tục hành chính vẫn mang tính “xin - cho”. Một số chính sách hỗ trợ chưa đủ hấp dẫn, đặc biệt là đối với các hộ kinh doanh có ý định chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Về phía doanh nghiệp, hạn chế về vốn, quản trị, công nghệ, mô hình kinh doanh bền vững khiến họ chậm thích ứng với các xu thế mới như kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số. Trong khi đó, môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt với sự trỗi dậy của AI, IoT, công nghệ lượng tử và những biến động địa chính trị toàn cầu.

Nghị quyết 68 – Cơ hội bứt phá từ chính sách “bộ tứ trụ cột”

Để tháo gỡ các nút thắt nói trên, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị – cùng với Nghị quyết 198 của Quốc hội và Nghị quyết 138, 139 của Chính phủ – là một “bộ tứ chính sách” mang tính tổng thể, nhất quán và có chiều sâu, đặt mục tiêu đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Nghị quyết 68 xác định tám nhóm giải pháp trọng tâm, bám sát ba đột phá chiến lược là thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực. Trọng điểm trong đó là:

Cải cách thể chế: Xoá bỏ các rào cản hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, phân định rõ trách nhiệm hình sự và hành chính trong xử lý vi phạm doanh nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu tài sản, tài sản trí tuệ, tự do kinh doanh.

Tiếp cận nguồn lực: Giảm 30% tiền thuê đất 5 năm đầu cho DNNVV; khuyến khích ngân hàng giảm lãi suất cho doanh nghiệp xanh; đẩy mạnh mô hình tín dụng bảo lãnh và quỹ phát triển DNNVV; hoàn thiện pháp lý cho doanh nghiệp trừ chi phí đào tạo vào thuế.

Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo: Cho phép tính gấp đôi chi phí R&D vào chi phí thuế; trích tối đa 20% thu nhập tính thuế để lập quỹ đổi mới công nghệ; ban hành sandbox pháp lý cho mô hình kinh doanh mới.

Kết nối chuỗi cung ứng: Khuyến khích FDI cam kết sử dụng dịch vụ, sản phẩm trong nước; thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Phát triển doanh nghiệp lớn, tập đoàn tư nhân tầm khu vực: Cho phép tư nhân tham gia các dự án quốc gia như đường sắt cao tốc, công nghiệp mũi nhọn, năng lượng xanh, công nghiệp quốc phòng thông qua mô hình đầu tư công – quản lý tư.

Không chỉ dừng lại ở khâu ban hành chủ trương, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia triển khai Nghị quyết 68. Nguyên tắc “6 rõ” – rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả – được quán triệt đến từng bộ, ngành, địa phương. Bộ Tài chính, với vai trò đầu mối, đã khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động, giám sát thực thi các nghị quyết.

Về phía doanh nghiệp, Chính phủ kêu gọi loại bỏ tư duy “làm ăn chộp giật”, tăng cường minh bạch, đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội. Doanh nghiệp lớn phải dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ và vừa; doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có khát vọng lớn lên, trở thành doanh nghiệp vừa và lớn. Các hiệp hội được kỳ vọng đóng vai trò cầu nối chính sách và phản biện xã hội hiệu quả hơn.

Nhân dịp kỷ niệm 10 năm thành lập VietnamFinance, hưởng ứng tinh thần Nghị quyết 68/NQ-TW, Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance sẽ tiến hành một chương trình truyền thông tổng thể về kinh tế tư nhân với 3 nội dung chính.

Cụ thể, Tạp chí sẽ tái bản ấn phẩm Toàn cảnh kinh tế tư nhân. Ấn phẩm sẽ được cập nhật các nội dung mới nhất liên quan đến Nghị quyết 68/NQ-TW. Ấn phẩm sẽ được phát hành trực tiếp tới tất cả các lãnh đạo, chuyên gia và doanh nghiệp hàng đầu trên cả nước, bao gồm toàn bộ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành, tỉnh thành trên cả nước, các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, doanh nhân hàng đầu, tất cả các thư viện của các Viện nghiên cứu, trường đại học trên toàn quốc cũng như phát hành rộng rãi ra công chúng.

Tạp chí cũng sẽ xây dựng chuyên trang về Kinh tế tư nhân trên ấn phẩm điện tử VietnamFinance. Chuyên trang sẽ tập trung thể hiện toàn bộ các nội dung liên quan đến kinh tế tư nhân tại Việt Nam và quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết 68/NQ-TW và Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.

Đặc biệt, Tạp chí cũng sẽ thực hiện và công bố báo cáo nghiên cứu “Kinh tế tư nhân Việt Nam: Thực trạng và triển vọng phát triển” vào cuối năm 2025. Báo cáo sẽ được thực hiện bởi đội ngũ các nhà nghiên cứu, chuyên gia kinh tế tài chính hàng đầu và sẽ mang lại bức tranh tổng quan về kinh tế tư nhân tại Việt Nam hiện tại cũng như triển vọng phát triển trong tương lai.