Đón sóng nâng hạng chứng khoán: DN trong nước cùng FDI cấp tập lên sàn

Doanh nghiệp Nhà nước cấp tốc giải quyết tồn đọng

Thời gian qua, các doanh nghiệp lớn có vốn Nhà nước như Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam - CTCP (UPCoM: ACV), Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOIL, UPCoM: OIL), Công ty Cổ phần Đầu tư Cao su Đắk Lắk (UPCoM: DRI) đang nỗ lực giải quyết các vấn đề tồn đọng nhằm tạo tiền đề cho việc chuyển sàn niêm yết.

Đơn cử, ACV phải xử lý các vấn đề được kiểm toán viên nhấn mạnh liên quan đến quyết toán cổ phần hóa và tài sản khu bay để có thể chuyển sang niêm yết trên HoSE.

Theo Công ty chứng khoán Vietcap, tính đến tháng 2/2025, quyết toán tài chính cổ phần hóa của ACV đã được phê duyệt, hỗ trợ doanh nghiệp hoàn tất quy trình chuyển sàn trong năm 2025. Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (CMSC) đã thông qua báo cáo tài chính năm 2016 của ACV với tổng tài sản đạt 45,6 nghìn tỷ đồng (giảm 520 tỷ đồng so với báo cáo trước đó), vốn Nhà nước ở mức 21,8 nghìn tỷ đồng tại thời điểm cổ phần hóa.

Khoản chênh lệch phải trả ròng là 988 tỷ đồng (tương đương 9% lợi nhuận sau thuế năm 2024 của ACV) đã được đối chiếu và có khả năng sẽ được ghi nhận là thu nhập một lần trong năm 2025.

Với tiến triển này, Vietcap nhận định ACV đang tiến gần hơn đến mục tiêu niêm yết HoSE.

Trong khi đó, vấn đề tài sản cơ sở hạ tầng hàng không do Nhà nước đầu tư dự kiến sẽ được giải quyết vào cuối năm 2025. Chính phủ sẽ đánh giá lại tài sản hạ tầng đường băng và có thể đưa vào bảng cân đối kế toán của ACV, đổi lấy việc tăng tỷ lệ sở hữu Nhà nước.

Với PVOIL, doanh nghiệp này mới đây đã trình phương án trích lập dự phòng giảm giá đối với khoản đầu tư tại Công ty cổ phần Hóa dầu và nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB). Theo ban lãnh đạo PVOIL, việc xóa bỏ các ý kiến ngoại trừ từ kiểm toán là điều kiện tiên quyết để OIL đủ điều kiện niêm yết HoSE, trong đó có vấn đề liên quan đến khoản đầu tư vào PVB.

Chủ tịch HĐQT PVOIL, ông Cao Hoài Dương cho biết, nếu quá trình phá sản của PVB hoàn tất, PVOIL sẽ xử lý dứt điểm khoản đầu tư này, xóa bỏ ý kiến ngoại trừ của kiểm toán và không bị đưa vào diện cảnh báo, qua đó tạo tiền đề để niêm yết trên HoSE vào năm 2025.

Vietcap đánh giá đây là bước đi tích cực, phù hợp với lộ trình chuyển sàn của PVOIL.

Tại DRI, công ty mẹ Công ty cổ phần Cao su Đắk Lắk (Dakruco, UPCoM: DRC) đã liên tục thực hiện thoái vốn trong năm qua nhưng chưa hoàn tất do điều kiện thị trường không thuận lợi. Mới đây, Dakruco đã bán được 11,6 triệu cổ phiếu DRI trong tổng số 18,2 triệu cổ phiếu đăng ký bán, giảm tỷ lệ sở hữu tại DRI xuống 45%, khiến DRI từ công ty con chuyển thành công ty liên kết.

Được biết, gần 99% cổ phần của Dakruco thuộc vốn Nhà nước do UBND tỉnh Đắk Lắk nắm giữ. Giới phân tích nhận định việc thoái bớt vốn tại DRI là bước đệm để doanh nghiệp cao su này chuyển sàn HoSE, phù hợp với định hướng được công bố trong ĐHĐCĐ mới đây của DRI.

Trong khi ACV, PVOIL và DRI đang cấp tập chuẩn bị niêm yết HoSE, Công ty cổ phần Lọc hóa Dầu Bình Sơn (HoSE: BSR) đã hoàn tất các điều kiện và trở thành doanh nghiệp Nhà nước đầu tiên chào sàn HoSE trong năm 2025.

Từ giữa năm 2024, BSR đã xóa khoản nợ quá hạn 1.127 tỷ đồng của Công ty Cổ phần Nhiên liệu sinh học Dầu khí miền Trung, giúp báo cáo tài chính không còn ý kiến ngoại trừ từ kiểm toán, qua đó hoàn tất các yêu cầu để chuyển sàn.

Doanh nghiệp tư nhân, FDI đẩy nhanh tiến độ

Không chỉ doanh nghiệp nhà nước, khối doanh nghiệp tư nhân và FDI cũng đang tăng tốc để niêm yết trên HoSE. Công ty cổ phần Hàng tiêu dùng Masan (UPCoM: MCH) đã ấp ủ kế hoạch chuyển sàn nhiều năm và liên tục chia sẻ với nhà đầu tư. Gần đây, công ty mẹ là Tập đoàn Masan (HoSE: MSN) đã giảm tỷ lệ sở hữu tại MCH từ 92,65% xuống 70,4% để giúp MCH đáp ứng điều kiện niêm yết HoSE.

Cụ thể, trong đợt chào bán cổ phiếu của MCH, Masan chỉ mua 69,2 triệu cổ phiếu trong tổng số 302,78 triệu cổ phiếu có quyền mua thêm, qua đó đảm bảo tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết thuộc về ít nhất 300 cổ đông không phải là cổ đông lớn. Vào tháng 2/2025, MCH đã xin ý kiến cổ đông về việc hủy đăng ký giao dịch tại UPCoM và niêm yết trên HoSE.

Một trường hợp đáng chú ý khác là Công ty cổ phần Vinpearl. Doanh nghiệp này đã chính thức nộp hồ sơ đăng ký niêm yết hơn 1,79 tỷ cổ phiếu trên HoSE vào ngày 3/3 vừa qua sau khi hoàn tất đăng ký công ty đại chúng vào tháng 11/2024 và huy động hơn 5.000 tỷ đồng qua đợt chào bán cổ phiếu.

Bên cạnh đó, nhà sản xuất thịt lớn nhất Thái Lan, Charoen Pokphand Foods (CP Foods), cũng đang đẩy nhanh kế hoạch IPO đơn vị kinh doanh lớn nhất tại nước ngoài để tài trợ cho chiến lược mở rộng. Theo báo chí quốc tế, các cơ quan quản lý Việt Nam đã bắt đầu xem xét đề xuất IPO của CP Vietnam Corporation sau nhiều năm trì hoãn.

Ban lãnh đạo CP Foods khẳng định sẽ triển khai ngay quá trình IPO khi được cơ quan chức năng chấp thuận. Được biết, CP Foods đã bày tỏ mong muốn niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam từ năm 2022 khi công ty mẹ, Charoen Pokphand Foods (CPF), thông báo lên Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan về kế hoạch để C.P Việt Nam trở thành công ty đại chúng thông qua phát hành cổ phiếu phổ thông cho cổ đông thiểu số.

Trước đó, BW Industrial – liên doanh giữa Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex IDC, HoSE: BCM) và Warburg Pincus, hoạt động trong lĩnh vực bất động sản khu công nghiệp, cũng đã tiết lộ về việc đang lên kế hoạch chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng (IPO) tại Việt Nam.

Việc nhiều doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ lên sàn, chuyển sàn được đánh giá là tín hiệu tích trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang cần thêm hàng hoá chất lượng để đón đầu làn sóng nâng hạng thị trường. Giới phân tích cho rằng, đối với doanh nghiệp Nhà nước, quá trình cải cách và tái cơ cấu, từ bộ máy chính quyền đến các tập đoàn lớn, đã giúp tăng sức hút đối với nhà đầu tư. Điều này khiến các nhà đầu tư nước ngoài có cái nhìn cởi mở hơn với doanh nghiệp Nhà nước, phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc kinh tế cũng như vai trò của khối này trong chiến lược phát triển quốc gia.

Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân và FDI đang đẩy nhanh kế hoạch niêm yết nhằm đón đầu cơ hội từ việc nâng hạng thị trường. Việc lên sàn sớm giúp họ thu hút dòng vốn mạnh mẽ có thể chảy vào thị trường trong thời gian tới, tạo lợi thế cạnh tranh trong huy động vốn.